Helius MC kreeg patiënt met coronaklachten pas na verloop van tijd
Thuiswerken of ‘op kantoor’? Voor een huisarts was dat ‘pre-corona’ niet eens een vraag. De patiënt moest immers worden ontvangen op het spreekuur. Maar hoe anders ziet de wereld er anderhalf jaar later uit.
Tekst en fotografie: Edwin Wendt
Bij Helius MC op de Langeweg in Middelharnis zit de vertrouwde huisarts onder één dak met de klinisch psycholoog. Niet zonder reden, want een flink deel van de lichamelijke klachten kan een geestelijke achtergrond hebben.
“Denk bijvoorbeeld aan symptomen zoals slaapstoornissen, vergeetachtigheid, vermoeidheid, maar ook maagklachten en zelfs eczeem.” Huisarts Franz Brosterhaus somt het rijtje klachten op die naar lichamelijke klachten verwijzen maar ook symptomen van geestelijke problemen kunnen zijn. “Niet altijd natuurlijk. Daarom is stap één voor de huisarts uitsluiten dat er een lichamelijke oorzaak is.”
Blijkt dat het geval, dan zijn bij Helius MC – waarin sinds 2009 huisarts Brosterhaus en klinisch psycholoog Pines Nuku samenwerken – de lijntjes kort en met de steun van Nuku wordt vervolgens passend beleid gemaakt. “Directe en doelgerichte doorverwijzing kan veel tijdswinst opleveren.”
Vanuit de aard van zijn werk kan Pines Nuku als klinisch psycholoog meer werk op afstand verrichten dan de huisarts. “Ik heb met lichamelijke onderzoeken te maken en bovendien heb ik meer met een wat oudere populatie te maken, die niet altijd vaardig is met computer of mobiele telefoon”, zegt de laatste. Naast de patiënten die op bezoek komen en de groep telefonische consulten is er een derde groep bij gekomen, de groep patiënten die vertrouwd is geraakt met Teams en Zoom en een consult via de computer doet.
Op afstand
De cliëntenpopulatie van Pines Nuku wás al makkelijker op afstand te benaderen dan degenen met een lichamelijke klacht. Daar komt bij dat veel van de klanten van Pines Nuku in de coronaperiode juist jongeren zijn geweest. “De adolescentie is de periode waarin je je losmaakt van je ouders. Je ontwikkelt je eigen identiteit. En je bent geneigd om te exploreren en verbinden. Als je in zo’n periode maandenlang gedwongen thuiszit, is dat funest.”
Toch leidde dat pas na verloop van tijd tot een echte piek in de zorgvraag. “In eerste instantie waren er ook mensen die blij waren met het onthaasten (lockdown). En er ontstond een verborgen groep die het wel prettig leek te vinden thuis, maar feitelijk in een isolement leek terechtgekomen en daardoor zorg uitstelde of zelfs weigerde.”
“In de afgelopen periode is de doelgroep van mijn cliënten veranderd. Als psycholoog heb ik een heel nieuwe groep bij gekregen, de corona survivors”, zegt Pines Nuku. “Zeg maar de ‘frontlinie’ uit de zorg. Mensen die via hun patiënten zelf besmet zijn geraakt. Dat heeft in sommige gevallen geleid tot een coronadepressie of een corona-isolement, maar ook angsten en zelfs cognitieve klachten.”
Voor álle patiënten, corona-gerelateerd of niet, geldt dat de drempel hoog is om toe te geven dat een klacht een psychische oorzaak heeft. “Een psychische klacht wordt vaak gerelateerd aan onvermogen of kwetsbaarheid, terwijl een lichamelijke aandoening je overkomt. Dat maakt dat een grote groep mensen wat stellig reageert als ik een psychische oorzaak voor hun klachten aandraag”, zegt Brosterhaus. ‘Ik ben toch niet gek?’, is dan het antwoord.”
De samenwerking tussen somatiek en psychologie is goud waard. Pines Nuku is naast behandelaar ook POH-GGZ-consulent (POH is praktijkondersteuner huisartsenzorg) en vanuit deze functie biedt hij ondersteuning aan POH-GGZ-medewerkers met hun psychologische interventies binnen de praktijk, alsmede eventuele doorverwijzing naar elders. “Want naast het uitsluiten van een somatische oorzaak en vaststellen van een psychologische oorzaak (of een combinatie) moet je ook altijd rekening houden met de context waarin men leeft en de culturele verschillen.”
Versnelling
Het tweetal is twaalf jaar na de start nog altijd blij met de samenwerking. Al was het maar om medische redenen, geeft Franz Brosterhaus aan. “Een huisarts die geen directe samenwerking met een (klinisch) psycholoog heeft, moet altijd doorverwijzen. Daarmee gaat veel tijd verloren. Een consultant in de praktijk kan tijd en geld besparen. Corona heeft veranderingen die al gaande waren – digitalisering en teleconsultaties - in een versnelling gebracht. Helius MC heeft een goede balans behouden tussen menselijk contact en efficiënte digitalisering.”