Medicatie moet zorgvuldig gebeuren
In Engeland is een onderzoek gedaan waarbij patiënten een pijnstiller kregen en daarna ging men meten hoeveel dat hielp tegen de pijn. Ze vertelden de ene groep dat ze een duur middel kregen en de andere groep een goedkoop middel. In werkelijkheid kregen ze een tablet waar niets in zat. Interessant was dat de groep met het dure "medicijn" minder pijn ervoer dan de groep met het goedkope medicijn.
In een ander onderzoek bij studenten met een middel tegen examenstress moest een deel van de groep wisselen van tablet. Een deel kreeg een andere kleur tablet en de ander één met een andere naam. In de groepen die gewisseld waren was de bloeddruk hoger. Maar ook in dit geval waren alle tabletten nep. Andersom kan ook: In het ziekenhuis werd tegen patiënten gezegd dat het infuus met pijnstilling uitgezet werd. In werkelijkheid was dat niet zo. Toch kregen de patiënten meer pijn!
Recent kon u op TV een programma met Victor Mids (arts en illusionist) zien waarbij hij mensen een nieuw energiedrankje liet drinken en een krachttest liet doen. Zijn proefpersonen voelden zich gelijk veel beter (ze voelden het door het lichaam gaan) en demonstreerden dat ook door veel harder te slaan. Het drankje was gewoon water, maar door het goede verhaal erbij gaf het een positief effect. We noemen dit een placebo-effect. Dit effect is heel belangrijk. Ook wij als (huis)artsen maken er gebruik van. En soms weten we dat zelf niet eens. Het is namelijk ook zo dat hoe sterker de behandelaar in de therapie gelooft die hij adviseert hoe groter ook het effect is bij de patiënt.Het is dus in ieder geval van belang om als arts en patiënt tot een behandeling te komen waar beiden achter staan. De kans op succes wordt dan al een stuk groter.
Ook zijn er veel patiënten die allerlei middelen gebruiken of therapieën volgen omdat ze zich daar veel beter bij voelen. Veelal is dat geen probleem, dat kunt u zelf beslissen. Behalve als u aanvullende pillen/stoffen krijgt voorgeschreven en u gebruikt al medicijnen, dan kunt u toch beter even met de apotheek overleggen.
Voor ons als dokter ontstaat er een spanningsveld als andere behandelaars/therapeuten adviseren om bij de huisarts even een briefje te vragen om bloed te prikken. Soms krijgen we een lijst met gewenste onderzoeken waarvoor geen enkele wetenschappelijke onderbouwing is. Zo hadden we enkele jaren geleden veel aanvragen om de bloedgroep te weten i.v.m. een dieet, maar dat is nu weer voorbij. Soms zijn er ook reële vragen naar bloeduitslagen. Hebben we die informatie al vanuit een eerder onderzoek beschikbaar dan kunt u die uiteraard krijgen. Maar ook krijgen we aanvragen voor zeer kostbaar onderzoek, waar we geen enkele aanleiding voor zien.
We hebben dan een probleem: uiteraard willen we de patiënt graag helpen, maar we mogen de patiënt geen schade toebrengen. Zinloos laten prikken is wel schadelijk. Een tweede punt is dat we ook de plicht hebben om uit maatschappelijk oogpunt te proberen geen onnodige kosten te maken. Zoals Leontien vorige keer schreef wordt het grootste gedeelte van de zorgkosten door ons allemaal betaald. Een derde belangrijk punt is dat de aanvrager (wij als huisarts dus) ook verantwoordelijk zijn voor de interpretatie van de uitslagen. En als wij geen idee hebben waarvoor het bedoeld is, of de achterliggende gedachtegang niet kunnen volgen dan is dat heel moeilijk.
In zulke gevallen is het toch het verstandigst eerst het gesprek aan te gaan om te kijken hoe we zulk soort vragen naar tevredenheid kunnen oplossen. Voor zowel de patiënt als de dokter.
Kasper Bruggeman