LTO over coalitieakkoord: ‘Vele miljarden; tijdspad en uitvoering problematisch’
Nederland staat volgens LTO aan de vooravond van een ongekend grote transitie. "Vragen over de toekomst van ons land liggen fundamenteel op tafel. Het kabinet kiest ervoor om de stikstofreductie van 26 naar 50 procent in 2030 te brengen. Deze tekentafelverdubbeling is onrealistisch en vraagt het onmogelijke van de beperkte uitvoercapaciteit van de overheid. Het gaat bovendien voorbij aan het brede maatschappelijk gedragen voorstel van onder andere LTO om in te zetten op 40 procent reductie in 2030." Over de juiste besteding van het stikstoffonds van 25 miljard gaat LTO graag het gesprek aan met de nieuwe minister, laat men weten. "Het kabinet maakt terecht miljarden vrij om boeren en tuinders te ondersteunen in de verdere verduurzaming van de sector. De verdeling tussen gelden voor stoppers enerzijds en voor innovatie anderzijds moet echter beter. Het is tekenend dat de kosten voor ‘uitvoer van beleid’ met 1,7 miljard hoger zijn dan die voor innovatie van stalsystemen (1 miljard)."
LTO-voorzitter Sjaak van der Tak telt allereerst zijn zegeningen. "Er komt geen van bovenaf opgelegde zonering, zoals sommige onzalige adviezen voorstelden. Er komt geen massale onteigening. Er komt geen halvering van de veestapel." Tegelijkertijd wordt de lat voor stikstofreductie volgens Van der Tak "onhaalbaar hoog gelegd". "De in het coalitieakkoord voorgestelde 50 procent reductie is een verdubbeling van het eerder dit jaar vastgelegde doel van 26 procent. Samen met de bouw, natuur en andere economische sectoren, kunnen we tegen een extra budget van 15,3 miljard tot een reductie van 40 procent komen. Volgens doorrekening van het PBL is dat in de uitvoer al zeer ambitieus. Veel van het gevraagde geld komt er, maar er wordt eenzijdig een schep tot 50 procent bovenop gedaan. Dat is onuitvoerbaar en gaat in de toekomst tot grote teleurstellingen leiden", waarschuwt de LTO-voorzitter.
Klimaat kent geen grenzen
De ambities op het gebied van klimaat worden naar boven bijgesteld tot wel 60 procent. LTO: "Boeren en tuinders werken in en met de natuur en worden dus als eerste met de gevolgen van klimaatverandering geconfronteerd. De versnellingen die worden voorgesteld vragen om extra overheidsinvesteringen – het rondschuiven van bestaande budgetten is onvoldoende. Een kas of stal gaat al snel decennia mee en met de kleine marges kent de sector lange terugverdientijden. Koerswijzigingen op een agrarisch bedrijf kosten daarom veel tijd en geld." LTO benadrukt dat boeren oplossingen hebben, maar dat er ook grenzen zijn aan wat de sector kan doen. "We moeten voorkomen dat boeren naar het buitenland worden verjaagd. Broeikasgassen kennen geen grenzen en voor elk dier dat in Nederland verdwijnt, komen er in het buitenland meer terug."
Economische doorrekening nodig
Transitie en verandering kan volgen LTO alleen met een wenkend verdienmodel. In veel plannen ontbreekt volgens de organisatie de economische component. "Is er wel een duurzaam verdienmodel? Kan een familiebedrijf hiervan leven? Kunnen de hoge investeringen worden gefinancierd? De politiek lijkt in haar hoge ambities onvoldoende rekening te houden met deze zeer reële vragen. De transitie slaagt alleen als de ondernemer er brood in ziet", aldus Sjaak van der Tak. Om tot een uitvoerbaar regeerprogramma te komen, moet het coalitieakkoord wat LTO betreft eerst worden doorgerekend op de sociaaleconomische realiteit van boeren en tuinders.
Publieksactie
De afgelopen kabinetsperiode is het vertrouwen van boeren en tuinders in de politiek gekelderd, aldus LTO. Ook in de rest van de samenleving ligt er voor het nieuwe kabinet een forse opgave om het vertrouwen te herstellen. Om te laten zien hoe belangrijk het is dat politieke wensen mét boeren en tuinders worden opgepakt, roept LTO Nederland haar leden op om komende week op het erf, naast de weg of online aandacht te vragen voor de bijdrage aan het groene landschap, aan gezond en vers eten en de Nederlandse economie en samenleving.