"We snappen heel goed dat het nieuws mensen kan overvallen": 75 asielzoekers arriveren waarschijnlijk binnen enkele weken

19 november 2021, 07:35

De asielzoekerscentra in Nederland zitten overvol, en daarom zijn er dringend extra opvanglocaties nodig. Dat komt aan de ene kant omdat het aantal asielaanvragen is toegenomen (onder meer vanuit Afghanistan), aan de andere kant omdat het niet lukt om statushouders in reguliere woningen te huisvesten. Daarom heeft het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) alle gemeenten in Nederland gevraagd om mee te denken over mogelijke locaties om mensen op te vangen.
De gemeente Goeree-Overflakkee wil daarin haar verantwoordelijkheid nemen en bijdragen aan het oplossen van het huisvestingsprobleem. Het tijdelijk opvangen in sporthallen, zoals in 2015 gebeurde, vond de gemeente echter een onwenselijke situatie. Vanuit de gemeente Rotterdam kwam het initiatief om asielzoekers te huisvesten op riviercruiseschepen. Die optie was voor de gemeente beduidend makkelijker te realiseren dan een locatie op land. Al meteen toen de concrete vraag om noodopvang zich aandiende, werden de fractievoorzitters van de gemeenteraad vertrouwelijk ingelicht. Inmiddels is er ook een raadsbrief over het onderwerp verschenen.

Onvoldoende

Er zijn verschillende locaties onderzocht om de mensen te herbergen. Naast Middelharnis Havenhoofd is er ook gekeken om het schip bij Stellendam en de Brouwersdam neer te leggen. De laatste twee locaties vielen echter af omdat het te ver weg was van voorzieningen of omdat het niet veilig genoeg was. Voor het COA is voornamelijk belangrijk dat het op fietsafstand van het centrum is en dat de locatie op korte termijn beschikbaar is. Daarnaast moet het een locatie zijn waar een schip van 70 meter kan aanmeren. Ook moeten praktische zaken, als een water- en elektriciteitsaansluiting goed georganiseerd kunnen worden. Het Havenhoofd kwam als beste locatie bovendrijven.
De gemeente heeft geen aanvullende eisen gesteld aan de komst van de asielzoekers, zo laten zij aan deze krant weten. "Wel hebben we als voorwaarde gesteld dat er sprake is van maximaal 75 asielzoekers, voor een periode van ten hoogste 4 maanden. Daarnaast hebben we gevraagd om asielzoekers en niet om statushouders. Het COA gaat er namelijk bij statushouders vanuit dat de gemeente zich tijdens de noodopvang inzet om de statushouders in het kader van de taakstelling huisvesting direct een passende woning aan te bieden. Wij hebben momenteel onvoldoende capaciteit om dat te regelen."

Verlenging

Er worden maximaal 75 asielzoekers op het schip ondergebracht. Dit zijn allemaal meerderjarige asielzoekers, uit bijvoorbeeld Afghanistan, Syrië of Turkije. De precieze nationaliteiten zijn nog niet bekend, aldus de gemeente. "We verwachten ook niet dat we dit heel lang voor aankomst van de asielzoekers zullen weten. In principe werkt het zo dat alle asielzoekers binnenkomen bij het aanmeldcentrum van het COA in Ter Apel, waar ze worden geregistreerd. Daar worden vervolgens groepen samengesteld die naar een locatie elders worden ondergebracht. Er wordt hierbij wel gekeken naar de samenstelling van een groep. Zijn er twee bevolkingsgroepen die normaal gesproken niet goed met elkaar overweg kunnen, dan komen die bijvoorbeeld niet in dezelfde groep terecht."
Ze hebben nog niet de officiële procedure doorlopen, maar hebben asiel aangevraagd in Nederland. De eerste vluchtelingen zullen binnenkort aankomen. Eerst moet het schip in gereedheid worden gebracht. Naar verwachting blijven de vluchtelingen hier vier maanden. Is er daarna nog kans op verlenging? "We hebben met het COA afgesproken dat de tijdelijke opvang voor een periode van twee maanden is. Een mogelijke verlenging met twee maanden is voor ons bespreekbaar, als het COA tijdig heeft aangegeven dit te wensen. Daarom hebben wij het als gemeente over 'naar verwachting vier maanden'."

Vergoeding

In die tijd mogen zij zich gewoon vrij bewegen op en over het eiland, en mogen bezoek ontvangen tussen 8.00 en 22.00 uur. De volwassenen onder hen krijgen gesprekken met VluchtelingenWerk en de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Via vrijwilligerswerk en diverse programma’s worden ze voorbereid op hun toekomst. Met organisaties in de omgeving wordt gezocht naar een tijds- en dagbesteding. Hoe dat precies vorm gaat krijgen is nog niet duidelijk, maar vrijwilligers kunnen zich melden bij de gemeente.
Op het schip zijn alle faciliteiten aanwezig om mensen te laten eten en slapen. Het COA betaalt alle kosten van de opvang van de vluchtelingen, zoals de huur van de boot en de verzorging van het schip. De gemeente krijgt een vergoeding van € 18,15 per asielzoeker per maand, wat wordt ingezet om alles goed te regelen. De kosten zijn hoger, maar noodopvang gebeurt volgens de gemeente niet om er geld aan te verdienen. De bewoners kunnen niet zelf koken op het schip. Daarom worden er drie maaltijden per dag verzorgd. Medewerkers van het COA zijn overdag altijd op locatie. Het COA is dan ook verantwoordelijk voor de veiligheid op het schip. Dit doen zij in samenwerking met een beveiligingsbedrijf. Van de laatste organisatie is er 's avonds en 's nachts iemand aanwezig.

Gescreend

De gemeente schrijft: "We weten dat sommige mensen zich zorgen kunnen maken over de mogelijkheid dat er sprake gaat zijn van overlast of zelfs crimineel gedrag. Dat kan vanuit inwoners komen richting deze noodopvang of vanuit de vluchtelingen. Daar gaan wij niet van uit." Het COA zal de huisregels hanteren, en daarnaast zullen waar nodig politie en handhaving ingeschakeld worden. Maar: "We gaan er ook vanuit dat onze inwoners hun verantwoordelijkheid nemen." Alle vluchtelingen zijn bij binnenkomst in Nederland geïdentificeerd, gescreend en geregistreerd. Daarnaast wordt gekeken om een deel van het terrein ’s avonds en ’s nachts af te sluiten voor verkeer.

De omwonenden zijn per brief geïnformeerd en uitgenodigd voor de aankomende informatiebijeenkomst op 22 november. Zij zijn niet vooraf betrokken, vanwege de urgentie van het verzoek vanuit het COA. "Het college heeft het besluit genomen om medewerking te verlenen aan het verzoek van het COA om noodopvang te realiseren bij het Havenhoofd in Middelharnis, waarbij vanzelfsprekend de raad is meegenomen bij dit besluit. Er was geen ruimte om hier vooraf met partijen over in gesprek te gaan."

Kan overvallen

Door omwonenden is wisselend gereageerd op de komst van de asielzoekers, aldus de gemeente. "We krijgen positieve reacties, maar veel mensen weten ook niet goed wat ze moeten verwachten. We zien ook dat er zorgen leven over de komst van de asielzoekers. Logisch ook, we snappen heel goed dat het nieuws mensen kan overvallen. We zetten ons dan ook in om vragen zo goed mogelijk te beantwoorden en mensen op de hoogte te houden. Dat is nog best complex. Het is geen noodopvang die we al maanden en maanden voorbereiden. Stapje voor stapje krijgt de uitwerking meer vorm en weten we dus meer."