Neem en lees: 'Gereformeerd kerkrecht in kort bestek'
Een niet alledaags boek, zeker niet om in één avond uit te lezen, maar wel een grondig naslagwerk voor hen die met de DKO (Dordtse Kerk Orde) te maken hebben. Zeker voor ambtsdragers, maar ook geïnteresseerde gemeenteleden kunnen hier terecht. Het is een heruitgave, de 1e druk. Zoals u kunt zien is 11 jaar geleden al verschenen. De vraag kan bij u opkomen, waarom een heruitgave nodig was.
Op de cover wordt met de volgende zin ingezet: Herziene editie naar aanleiding van de besluiten van de Generale Synode van de Gereformeerde Gemeenten in 2019. Dat betekent zeker niet dat deze uitgave alleen gebruikt kan worden in de Gereformeerde Gemeenten. Want ook andere kerkverbanden die Dordtse Kerkorde hanteren kunnen er hun voordeel mee doen. De kerk van Christus is een planting van God. Die kerk heeft een zichtbare gestalte. Daarin is orde nodig. En het is duidelijk dat, om orde te scheppen, er ook regels zijn. In het bijzonder dient daar de kerkorde voor.
Dit boek bevat twee delen. Het eerste deel is een algemene inleiding, waarin inzicht wordt gegeven in de grondtrekken van het gereformeerd kerkrecht. Verschillende vragen en antwoorden komen in dit deel aan de orde. Wat is de kerk? Wat is kerkrecht; Kerk en staat; stelsel van kerkregering; de organisatie van de kerk; de plaatselijke gemeente; de kerkenraad; de leden; ambtsgeheim, ambtelijke vergaderingen; kerkelijke vergaderingen; kerkelijke tucht.
Omdat niet altijd voor alle leden duidelijk is wat censura morum inhoudt, volgt hier de bespreking van dit onderdeel in ons kerkelijk leven. "De leden van de kerkenraad moeten op grond van verschillende artikelen van de D.K.O. (16, 23) opzicht over elkaar houden. Als het om hun ambtsbediening gaat, wordt die onderlinge censuur in artikel 81 D.K.O. afzonderlijk genoemd. We noemen dat ‘censura morum, letterlijk: onderzoek naar de zeden. Dat onderzoek vindt plaats in een kerkenraadsvergadering, in ieder geval voorafgaande aan de bediening van het Heilig Avondmaal. Het is een onderlinge zaak van de kerkenraad en niet van de gemeente. Het onderzoek heeft betrekking op de ambtsvervulling en de levenswandel. De nadruk valt bij deze censuur op de trouw in de ambtsbediening. De censura morum is er niet om elkaar op kleinigheden aan te vallen of om persoonlijk grieven te uiten. Ook de censura morum zal in liefde gehouden moeten worden. Dat betekent niet alleen dat als iemand over een ander wat te klagen heeft, dat hij dat in liefde moet doen, maar ook bereid zal moeten zijn klachten van medebroeders over zichzelf in liefde te aanvaarden."
In het tweede deel worden de artikelen van de Dordtse Kerkorde (editie 2019) toegelicht. Uitgaande van de Heilige Schrift geeft de auteur (ds. Silfhout) er een praktische invulling aan, zoals die binnen de Gereformeerde Gemeente gestalte heeft gekregen. Bij nauwkeurige lezing valt het op dat daarom verwezen wordt naar nadere kerkrechtgelijke uitwerkingen van de Dordtse Kerkorde, die door de Generale Synode van de Gereformeerde Gemeente in 2019 is vastgesteld.
Dit tweede deel begint met een omschrijving en doel en inhoud van de kerkorde. 28 artikelen gaan over de ambten. Daarna volgt een uiteenzetting van de ambtelijke vergaderingen. Vervolgens komen de leer, de sacramenten en andere plechtige handelingen aan de orde. Het laatste subonderdeel gaan over de christelijke censuur en de kerkelijke vermaning.
De laatste drie artikelen gaan over de onderlinge gelijkheid van gemeenten en ambtsdragers, aanvaarding van andere gewoonten in buitenlandse kerken en de wijziging van de kerkorde. Hoe luidt in dit verband artikel 84? "Geen gemeente voert heerschappij over de andere gemeenten, geen predikant over andere predikanten, geen ouderling of diaken over andere ouderlingen of diakenen."
De ene gemeente mag niet over de andere en evenmin de ene ambtsdrager over de andere heerschappij voeren.
Onder de dienaren des Woords is gelijkheid in het ambt. Dat geldt volgens artikel 17 ook voor de ouderlingen en diakenen. Daar is het positief omschreven. In artikel 84 wordt er de negatieve bepaling bijgevoegd dat de ene gemeente niet over de andere, en evenmin de ene ambtsdrager over de andere heerschappij mag voeren.
Wij moeten wars blijven van de bisschoppelijke hiërarchie van Rome, maar ook tegen het superintendentschap van kerken in Duitsland en Engeland.
Ook in de ambten is gelijkheid. Wel is er verschil in werkzaamheid, gaven, belang en invloed, maar niet in hiërarchische zin. De dienaar des Woords is geen bisschop, die boven de ambtsdragers staat. De dienaar moet het Woord bedienen; de ouderling is belast met de regering van de kerk; de diaken met de verzorging van de armen. Het onderscheid is niet hiërarchisch, maar geestelijk.
Wat betekent het beginsel van de gelijkheid tussen de ambtsdragers in de kerkenraad? Een ambtsdrager moet zich onderwerpen aan de bindende besluiten van de kerkenraad. Ditzelfde beginsel geldt voor de kerkenraad, de classis en de particuliere synode. Zij hebben zich te onderwerpen aan de bindende besluiten van een meerdere vergadering. Uiteraard staat altijd de mogelijkheid van appel open.
In een slotopmerking wijst ds. Silfhout op het volgende: "In de concrete toepassing zullen zich zeker situaties voordoen, waarin de D.K.O. niet direct of indirect in voorziet. Ook dan is het zaak voor ambtsdragers en gemeenteleden te handelen naar de eis van het Woord van God: Laat alle dingen eerlijk en met orde geschieden (1 Kor. 14:40)."
Dit boek wordt gecompleteerd met de voornaamste geraadpleegde literatuur, een register van zaken, en een register van aangehaalde Schriftplaatsen.
In het woord vooraf bij deze herziene uitgave is het de wens van de auteur dat dit boek 'Gereformeerd Kerkrecht in kort bestek' in handen komt van ambtsdragers, studenten, belangstellende gemeenteleden en anderen. Kerkrecht is en blijft bloeiend in een tijd waarin de kerk zich intensief op haar orde, recht en regels moet bezinnen in het licht van ontwikkelingen in de kerk en maatschappij.
Van harte aanbevolen. Al is de prijs misschien aan de hoge kant, maar u hebt er een waardevol boek voor in handen. Neem en lees.