Serie monumenten deel 4: Melissant bleef droog tijdens de ramp, maar monument voor omgekomen Stellendammers
De commandant van de politie te Melissant werd in de rampnacht uit bed gebeld door de burgemeester van Middelharnis. Het water kwam! Steeds meer polders liepen vol. Omdat de stroom uitviel, werkte de sirene niet meer. Bovendien was de sluis die het dorp tegen de vloed moest beschermen open blijven staan. Met man en macht werd gewerkt om deze te sluiten. Door de kracht van het water mislukte dit echter. Ook met behulp van zandzakken slaagde men er niet in om de sluis te sluiten: de zakken werden weggespoeld door het woelende water. In een laatste wanhopige poging om het gat te sluiten, werd een zwaar landbouwvoertuig voor de opening geplaatst. Dit verminderde de stroming dusdanig dat met behulp van een groot aantal zandzakken de sluis kon worden gebarricadeerd. Zodoende vielen er geen slachtoffers in Melissant.
Per jeep
Anders was dat echter in Stellendam. Tussen drie en vier uur ’s nachts kwam de vloedgolf over het dorp heen. Op verschillende plekken braken de dijken. Het water drong de huizen binnen, bij sommige huizen stond het water tot een halve meter op de zolder. Een ooggetuige: "Plotseling zag ik van de buitendijk tussen de plaats waar de oude sluis heeft gelegen en de polderweg, het water één meter hoog aanstormen. Het water steeg zeer snel. Binnen tien minuten steeg het water tot twee meter op het land." En: "Vanaf de dijk was de woedend aanstormende watermassa een afschuwelijk gezicht, maar misschien nog gruwelijker was het geluid van de loeiende storm met nog daar boven uit het hulpgeroep van de mensen, het loeien van het vee, het kraken van het hout en het ruisen van het water."
Verschillende bewoners van Stellendam vluchtten weg voor het aanstormende water en probeerden via de dijk naar Melissant te komen. Zij werden echter onderweg door het water overvallen en verdronken jammerlijk. De meeste slachtoffers vielen buiten het dorp zelf. In totaal verdronken er 62 mensen in Stellendam, een zware slag voor het dorp. Omdat Stellendam onder water stond, werden veel doden begraven in Melissant. Van de 62 dodelijke slachtoffers liggen er zodoende 56 begraven in het naburige dorp. Van veel mensen was hun huis verwoest. Zij werden daarom geëvacueerd. Veelal per jeep werden de getroffenen naar Melissant vervoerd, om van daaruit verder te gaan.
Frans kalksteen
Op 1 februari 1956, drie jaar na de ramp, werd er een monument onthuld in Melissant. Dit staat vlakbij de 56 Stellendamse graven. Op de ene kant van de sokkel staat: 'Ten dage myner benauwdheid zocht ik den Heere, 1 februari 1953', en op de andere kant: 'Melissant eert de nagedachtenis der watersnoodslachtoffers uit Stellendam'. Maker van dit beeld is kunstenares Gerarda Rueter, die in 1993 overleed te Amsterdam. In haar leven beeldhouwde ze vooral kinderen. Het beeld te Melissant stelt een met dekens omhulde vrouw voor, uitgevoerd in Frans kalksteen.
Stellendam zelf heeft ook een monument ter nagedachtenis van de watersnoodramp. De in 1993 geplaatste sculptuur stelt een vrouw en een klein meisje voor, die vluchten voor een grote golf. Op de steen staat de volgende tekst: 'Ter nagedachtenis aan de 69 slachtoffers die in onze gemeente verdronken ten gevolge van de watersnoodramp van 1 februari 1953. Die de wateren der zee roept, en giet ze uit op de aardbodem, Heere is zijn naam.' Het verschil tussen 62 en 69 slachtoffers is dat bij de 69 slachtoffers ook de slachtoffers zijn meegeteld die elders op het grondgebied van de voormalige gemeente Goedereede zijn verdronken.
Haegse Huus
Naast het monument herinneren er nog een aantal zaken in Stellendam aan de ramp. Zo werd het dorp na de vloed ‘geadopteerd’ door een andere gemeente. Dit hield in dat er geld en goederen verschaft werden, maar vaak werd er ook in natura geholpen – bijvoorbeeld hulp bij het schoonmaken of repareren. In het geval van Stellendam was Den Haag de adoptiegemeente. In 1958 werd 't Haegse Huus geopend. Ook dit was een geschenk van Den Haag aan de getroffen inwoners van Stellendam. Uit dankbaarheid voor alle hulp werd er een straat vernoemd naar de helpers, namelijk de Haagsestraat.
