Opinie: Het diepere probleem achter appen in het verkeer
Het gebruik van je smartphone in het verkeer is vooral daarom verboden. Ook voor fietsers trouwens. Toch blijkt uit recent onderzoek van Interpolis onder middelbare scholieren dat bijna twee derde van hen regelmatig hun telefoon op de fiets gebruikt, om bijvoorbeeld een berichtje te sturen. 80 procent van hen vindt smartphonegebruik in het verkeer geen probleem en bijna de helft van de jongeren vindt dat zij veilig kunnen fietsen, terwijl ze met hun telefoon bezig zijn. En waar jongeren of middelbare scholieren staat, kun je net zo goed ‘weggebruiker’ invullen, zeker als het om smartphonegebruik op de fiets gaat. We maken ons er allemaal wel eens schuldig aan. De gevaren die hieraan kleven, behoeven geen nadere uitleg. Aanrijdingen waarbij afleiding door de mobiele telefoon de oorzaak was, gebeuren immers met grote regelmaat. En ze lopen echt niet altijd goed af.
We weten allemaal dat telefoongebruik in het verkeer gevaarlijk is. Het probleem zit dan ook een laag dieper. Bijna iedereen heeft in meerdere of mindere mate een verslavingsprobleem met zijn of haar mobiele telefoon. Dat klinkt heftig en dat is het ook. Wie rijdt door als je halverwege de rit naar school of werk ontdekt dat je je telefoon bent vergeten? Dan moet die afspraak of les wel heel erg belangrijk zijn, anders zijn er weinig mensen die denken: ‘ach, een dagje zonder lukt ook wel’. En wie kan het geluid of het ‘rode rondje’ van een nieuw appbericht weerstaan? Kijk om je heen op het station, in de bus, in de winkel. Iedereen heeft een telefoon vast of is ernaar op zoek. De smartphone bepaalt een groot deel van het dagelijks leven. We hebben onszelf wijsgemaakt dat we niet meer zonder kunnen en dat wifi een eerste levensbehoefte is.
De bekende en invloedrijke Britse auteur, spreker en ondernemer Simon Sinek omschreef het tijdens een interview met Inside Quest treffend: “Als we een berichtje ontvangen op onze mobiele telefoon, wordt het stofje dopamine aangemaakt. Dat is dat goede gevoel wat je krijgt als je een berichtje, like of melding ontvangt. Dopamine bezorgt je ook dat lekkere gevoel bij het roken, drinken en gokken. Met andere woorden: het is zeer verslavend. En terwijl we leeftijdsrestricties hebben voor roken, drinken en gokken, zijn die er niet voor social media en smartphones.”
De gevolgen zijn dramatisch, aldus Sinek. “Jongeren van nu zijn niet of nauwelijks in staat om diepgaande, betekenisvolle relaties aan te gaan. En dat zijn hun eigen woorden, niet de mijne. Ze geven toe dat veel vriendschappen oppervlakkig zijn en dat ze wel plezier hebben met hun vrienden, maar niet op hen of andere mensen terugvallen als ze stress ervaren. Dan grijpen ze naar hun telefoon of social media voor dat tijdelijke goede gevoel. Het is wetenschappelijk bewezen dat mensen die veel op Facebook zitten, vaker last hebben van depressies.”
Smartphones kunnen volgens Sinek dan ook desastreus zijn voor relaties en het opbouwen van relaties. “Als je in een vergadering je telefoon op tafel legt, zend je onbewust een signaal naar de andere deelnemers aan de vergadering dat ze op dat moment niet zo interessant of belangrijk voor je zijn. Het feit dat je je telefoon niet kunt wegleggen, toont aan dat je eraan verslaafd bent. Als je ‘s morgens je telefoon checkt voordat je je man of vrouw goedemorgen wenst, ben je verslaafd. En zoals bij iedere verslaving maakt het op langere termijn relaties kapot.”
Natuurlijk heeft een smartphone ook veel voordelen, het probleem is dat de balans zoek is. Een glaasje wijn op zijn tijd is echt geen probleem, elke dag een paar glazen wél. Toch lijkt het erop dat de waarschuwingen van Sinek, maar ook van andere specialisten op dit gebied aan dovemansoren zijn gericht. Terwijl de gevolgen echt niet mals zijn. Jongeren van nu zijn gemiddeld genomen onrustiger, vaker angstig, hebben vaker concentratieproblemen en zijn minder sociaal vaardig. Dat kan natuurlijk meerdere oorzaken hebben, maar feit is dat juist dit soort problemen uit praktisch ieder onderzoek rond smartphone- en social mediagebruik naar voren komen.
‘Weg met die mobiele telefoons’ is in theorie de beste oplossing, maar dat is niet haalbaar. We hoeven ook niet het kind met het badwater weg te gooien. Bewustwording is een belangrijke eerste stap. Test jezelf maar eens: kan ik een week zonder smartphone? Of hooguit een uurtje per dag je telefoon gebruiken? Ouders kunnen samen met hun oudere kinderen deze uitdaging aangaan.
Een ding is zeker: makkelijk zal het niet worden.