Neem en lees: Jong geleerd
Deze lidmatencatechisaties over ‘Hellenbroek’ vormen de basis voor deze uitvoerige uitgave (475 pagina’s). Achter in dit boek is de volledige tekst van het vragenboekje opgenomen. De omslagillustratie is: 'Kinderen krijgen catechisatie in de kerk': een lithografie van Johannes Bosboom (1817-1891). We nemen u mee naar het Woord vooraf, van de schrijver: "Jong geleerd… Elke week stonden we daar, zo’n zestig jaar, met een groep catechisanten aan de zijkant van het grote kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente van Rotterdam-Zuid. Wachtend tot de deur van het catechisatielokaal open zou gaan. In het licht van de lantaarnpalen stonden groepjes jongeren, met in hun hand het vragenboekje van Hellenbroek. Voorbeeld der Goddelijke waarheden, maar zo noemde niemand van ons het boekje. ‘Heb jij Hellenbroek bij je’ – en we bedienden ons zodoende van de stijlfiguur van de metonymia, zonder dat we dat woord kenden. In het schijnsel van de straatlantaarns stonden de jongeren de antwoorden in hun hoofd te stampen. Dat het zo niet moet, - op het allerlaatste moment - wisten we natuurlijk wel. Maar onze catechiseermeester, ouderling van de Rotterdams gemeente, eiste dat wij stipt leerden, naar ons vermogen. Met grote erkentelijkheid denk ik aan hem terug. Een identificatiefiguur – maar ook dat woord kenden wij toen nog niet. Hij eiste veel, en hij gaf ons veel. Hij eiste den grondige kennis van de geloofsleer. De catechisatie werd nooit een debatclub. Onderwijs kregen we, gedegen onderwijs. En daar ben ik hem nu, na zestig jaar later, nog steeds dankbaar voor. Hij gáf ook veel. Hij had grote liefde en bewogenheid met ons. Nooit zou hij ons naar huis laten gaan zonder aan het einde van het uur de noodzaak van de waarachtige bekering aan ons hart te leggen. Van verschillende kanten heb ik later gehoord dat dit niet zonder vrucht is gebleven."
Dominee Moerkerken heeft ook vele jaren uit Hellenbroek catechisatie gegeven. Hij bemerkte dat er bij ouderen soms de behoefte bestond om nog eens les uit Hellenbroek te mogen krijgen. Het is toch zo’n mooi boekje. Hij kwam op de gedachte om lidmatencatechisatie te geven aan ouderen, en aan de hand van het vragenboekje van ds. Hellenbroek enkele grondstukken van onze geloofsleer met elkaar te overdenken. Dit heeft hij jarenlang mogen doen. Niet het hele boekje is behandeld, maar wel die gedeelten waar de Heidelbergse Catechismus minder diep op ingaat.
Daarna kwam het idee naar voren om deze lidmatencatechisaties uit te geven in boekvorm en dat is het boek dat we nu bespreken. Nog een advies: wanneer u met vrucht de hoofdstukken in het boek wilt volgen, is het goed om het vragenboekje van Hellenbroek erbij te houden.
Achter in dit boek vindt u het vragenboekje met na ieder hoofdstuk de beantwoording van enkel vragen. Niet een volledige weergave van alle gestelde vragen, maar een selectie van de door de gemeenteleden gestelde vragen. Naast de erkentelijkheid uit te spreken aan Uitgeverij Den Hertog en een aantal vrijwilligers, sluit ds. Moerkerken af met een hartelijke wens, dat dit boek stichten mag, in de diepste zin van het woord: bouwen op het goede fundament. "Mocht de Heere er de eer van ontvangen en de lezer de geestelijk bate."
De volgende onderwerpen worden besproken: De Heilige Schrift, de predestinatie, de zonde, het verbond der genade, Christus’ profetisch ambt, Zijn priesterlijk ambt en Zijn koninklijk ambt, Zijn naturen, de roeping, de Kerk, de rechtvaardiging, de heiligmaking, de sacramenten, de Heilige Doop, het uiterste van de mens, de opstanding, het laatste oordeel en het eeuwige leven.
Een voorbeeld uit de behandeling van de voorverordinering en het antwoord dat gegeven wordt: "De uitverkiezing is geen muur, waar u tegenaan botst, maar het is een poort. De muur waar u voor staat, zijn uw zonden, is de onmogelijkheid aan uw kant, is uw doodstaat, uw vijandschap. Dat is de muur, daar komt u nooit doorheen. Maar in die muur is, Gode zij dank, een poort. En als u nu van die poort hoort spreken, en u dankt dat die poort er de oorzaak van is dat u buiten moet blijven, dan het u het mis. Want als die poort er niet was in onze muur van onmogelijkheid, zouden we nooit binnen kunnen komen. Wij zijn dan verkeerd bezig. U hebt misschien weleens gehoord van Johann von Staupitz. Hij was overste van de Augustijner orde, waartoe ook Maarten Luther behoord. Luther tobde verschrikkelijk met de vraag of hij uitverkoren was. Dat was een van de vragen die zijn bange hart teisterden. Toen zei Von Staupitz: ‘Maarten, je moet niet beginnen bij de verkiezing, maar bij de wonden van Christus en dáár je zaligheid zoeken te bekomen.’ Inderdaad, Luther was aan het verkeerde eind, bij de verkiezing Gods. En zeker zal de Heere in het leven van Zijn volk die verkiezing als een heilgeheim bekendmaken, maar daar begint het niet mee. De eenvoudige Smijtegelt zegt het zo: ‘God begint niet met het u laten zien dat u verkoren bent, maar dat u verloren bent. Zo begint het Godswerk. En dan is er een weg van een verloren zondaar naar Christus, en aan het eind van die weg mag de zondaar als de diepe oorzaak van zijn zaligheid het verkiezend welbehagen zien."
Al zijn er meerdere catechisatiemethoden, toch vindt u hier de gouden draad van de orde des heils. Op een duidelijke en evenwichtige wijze onderwezen aan de hand van ‘Hellenbroek’ De prijs mag toch geen bezwaar zijn. Naast Gods Woord hebt u hier goud in handen. Neem, lees, en ontdek dat dit na zoveel eeuwen nog niet verouderd is.