Neem en Lees: 'Opvoeden voor de Heere'
William Gouge was in zijn dagen een van de bekende puriteinen. Onder zijn medestudenten stond hij bekend als ‘de vrome Gouge’. Hij diende bijna veertig jaar de St. Anne’s of Blackfriars Church in Londen. Naast het twee preken op zondag hield hij iedere woensdagmorgen een Bijbellezing. Na afloop van de zondagse preek nodigde hij armen en zwervers uit om in de pastorie te komen eten en onder de maaltijd de gehoorde preek te bespreken. Begrijpelijk dat dit voor zijn vrouw elke zondag een enorme opgave was om de maaltijd te verzorgen, maar tegelijk voor het grote aantal kinderen te zorgen (13).
Wat stond centraal in de prediking van Gouge?
Het wonder van genade en de gemeenschap met Christus. Een andere puritein, Richard Sibbes, was een goede vriend van Gouge. Hij legde hetzelfde accent. Aan hem schreef hij eens: 'Als ik op mezelf zie, zie ik niets anders dan leegheid en zwakte; als ik op Christus zie, is er niets anders dat volheid en voldoening.'
Hij was ook begeleider van jonge predikanten. Hij gaf hun het volgende mee: 'Preek dat alles in Christus te vinden is en bij de mens niet.' Hij was een vredelievend man. Bij zijn overlijden schreef een van zijn tijdgenoten: 'Niemand heeft hem ooit boos of verbitterd gezien. Hij was een zachtmoedig mens die steeds probeerde twistenden tot bedaren en verzoening te brengen door hen erop te wijzen dat zelfverloochening de kenmerkende eigenschap van een volgeling van Christus.'
Zoals veel puriteinen vond Gouge huisgodsdienst zeer belangrijk. Hij zag het gezin als een kerk in het klein. Zijn overtuiging was dat een gedegen godsdienstige opvoeding het fundament legt voor een christelijk leven. In 1622 verscheen van zijn hand het boek Domestical Duties (= huiselijke plichten), waar in hij uitvoerig de plichten van vaders, moeders en kinderen bespreekt. Sommige delen zijn sterk gedateerd, maar dit werk biedt ook voor deze tijd nuttige aanwijzingen. Verschillende fragmenten zijn daaruit geselecteerd en in deze bundel samengebracht.
William Gouge overleed op 75-jarige leeftijd. Kort voor zijn overlijden zei hij: ‘Ik ben zeer gewillig om te sterven. Ik heb, God zij geprezen, niet anders te doen dan te sterven. De dood is mijn beste vriend, na Jezus Christus. Ik ben er zeker van dat ik bij Christus zal zijn als ik sterf.
Het boekje is onderverdeeld in 5 hoofdstukjes: Algemene plichten van de ouders; De bijzondere zorg van ouders voor hun kleine kinderen; De doop van de kinderen; Plichten van ouders voor jeugdige en jongvolwassen kinderen; Voorbereiding tot afscheid nemen van de kinderen.
In totaal treffen we 60 stellingen of onderwerpen aan. We zullen enkele voor het voetlicht plaatsen.
Het gebed van de ouders voor hun kinderen
De eerste en beste rivier is het getrouwe en vurige gebed. Een dergelijk gebed breidt zich uit tot alles en alle tijden, zolang de kinderen in leven zijn. Het is de eerste en de laatste verplichting van de ouders ten aanzien van hun kinderen. Zij dienen zelfs zonder ophouden te bidden. ‘Bidt zonder ophouden’ (1 Thess. 5:17)
Moeders die hun eigen kinderen voeden
De borstvoeding zelf is geen punt van discussie, daarom heb ik die alleen meer aangestipt. Moeders zijn verplicht hun eigen kinderen te voeden. Sommigen argumenten komen uit het Woord van God en andere uit de lessen der natuur.
Hoe de doop dient te worden voltrokken
De doop moet op de juiste wijze en op de gepaste tijd worden voltrokken. Op een publieke plaats, waar het volk van God gewoonlijk samenkomt; een plaats die in het bijzonder bestemd is om er God te eren en te dienen en dat op een tijd waarop er gelovigen bij aanwezig kunnen zijn. We moeten aan deze twee voorwaarden voldoen, omdat de doop een van de meest plechtige bestanddelen van de eredienst is, een bewijs van onze inlijving in het lichaam van Christus. Ook van de gemeenschap van Zijn heiligen; en de doop dient daarom met des te grotere plechtigheid (als een zaak van groot gewicht) te worden toegepast in het bijzijn van vele getuigen, gepaard gaande met de ondersteuning door het godvruchtige gebed van de aanwezige gelovigen.
In hoofdstuk 4 gaat Gouge in het bijzonder in op de plichten van ouders ten aanzien van jeugdige en jongvolwassen kinderen. Twee middelen staan ten dienste van het goede werk van de opvoeding. Ten eerste herhaalde aansporing en ten tweede gepaste vermaning. Deze beiden woorden zijn ingesloten in deze tekst: 'En bij vaders, verwekt uw kinderen niet tot toorn, maar voedt hen op in de lering en vermaning des Heeren. Beide woorden staan bij elkaar omdat ze elkaar versterken. Want vermaning zonder correctie lijkt onmogelijk en lering zonder vermaning is maar al te strikt.'
Uit hoofdstuk 5 licht ik een onderdeel uit: Onpartijdigheid van de ouders met betrekking tot alle kinderen. Al onze kinderen komen van ons eigen vlees en bloed. Waarom zouden we dan één kind hoger achten dan een ander, meer achten dan één oog, of één oor boven het andere oog of oor? We moeten voor het ene kind even liefhebbend zijn als voor het andere, al is het mogelijk dat we van het ene kind meer profijt of nut hebben dan van het andere kind. Voor alle kinderen moeten we dezelfde rekenschap afleggen.
Dit handzame kleine boekje is het waard om gelezen te worden. Veel lessen uit het verleden kunnen we ook heden ten dage in de praktijk brengen. Het is wel op een bijzondere wijze aan ons overgedragen. Maar het gaat ook ons toch om opvoeden voor de Heere? Door Zijn kracht en uit Zijn genade. Neem en lees!