In Dirksland leeft de RTM-tram voort
Dirksland - Ooit klonk hier, op de trambrug over de haven van Dirksland, het geluid van de signaalhoorn of de toeter. Nu, vijfenzestig jaar na het opdoeken van de RTM-tram op Goeree-Overflakkee, waren het vrolijke noten uit een stuk of twintig rolfluitjes. Het miniconcert markeerde woensdagmiddag de ‘onthulling’ van het kunstwerk M67, dat herinnert aan de RTM-historie.
Kees van Rixoort
Het feestelijke moment had veel eerder moeten plaatsvinden. Het kunstwerk staat er immers al sinds november vorig jaar. Maar corona verhinderde ook dit samenzijn voor langere tijd. Uiteindelijk, midden in het versoepelen van de beperkende maatregelen, was op 16 juni het moment aangebroken om het kunstwerk toch nog officieel in gebruik te nemen.
Dat gebeurde in aanwezigheid van tal van betrokkenen, onder wie de voorzitter van de erfgoedtafel Daan Markwat en vertegenwoordigers van de dorpsraad, culturele instellingen, de gemeente en de provincie Zuid-Holland. Vanzelfsprekend was de beeldend kunstenaar er ook: Jaap Reedijk, die M67 maakte in samenwerking met de gebroeders De Roon.
Historie accentueren
Voorafgaand aan het getoeter op de fluitjes blikte Jan Leenders, voorzitter van de dorpsraad Dirksland, terug op de ontstaansgeschiedenis. Het begon allemaal met een bijeenkomst van de dorpsraad over de haven en de doorgaande weg die erlangs loopt. Tijdens die bijeenkomst ventileerden vijftig tot zestig Dirkslanders hun wensen en ideeën.
“Dat leidde tot het realiseren van de ontmoetingsplaats – in de volksmond de steiger – aan de haven, die volop wordt gebruikt”, aldus Leenders. “Dankzij medefinancier de erfgoedlijn konden we ook de wiebelige trambrug laten restaureren. Bij het schoonmaken kwam uit de begroeiing de vlonder tevoorschijn waarop het mechaniek stond om de brug open en dicht te doen. Het idee om de historie van de brug te accentueren met een kunstwerk resulteerde in een prijsvraag, die via een enquête onder de Dirkslanders werd gewonnen door Jaap Reedijk.”
Het kunstwerk is een schaalmodel (1 op 2,5) van het RTM-voertuig M67, dat tot de laatste ritten van de tram in 1956 op Goeree-Overflakkee reed. Mark Grootendorst van het RTM-museum schetste in kort bestek de geschiedenis van de RTM op het eiland, die in 1909 begon. “Ook belangrijk voor Dirksland, zeker sinds er een ziekenhuis kwam. Daar kon je met de tram prima naartoe.”
Volgens Grootendorst was de trambrug van Dirksland uniek. “Ik zou niet weten waar in Nederland zo’n brug lag. Beweegbaar is-ie niet meer, maar gelukkig is het vastgoed behouden gebleven.” De brug en het kunstwerk houden de historie levend, zo maakte de vertegenwoordiger van het RTM-museum duidelijk. “Én de M67 rijdt nog, met twee Limburgse rijtuigen, vanuit het museum over de Brouwersdam. De tram verdwijnt niet uit het collectieve geheugen. De tram leeft voort.”
Perfect voorbeeld
Felicitaties met het resultaat waren er van Daan Markwat, die benadrukte dat het goed is als schaarse middelen worden ingezet om het erfgoed te bewaren voor volgende generaties én het beleefbaar te maken.
“Dit is daarvan een perfect voorbeeld”, wees Markwat naar het kunstwerk van Jaap Reedijk. De voorzitter van de erfgoedtafel herinnerde de aanwezigen ook aan de rol die de RTM speelde bij “de interactie tussen het eiland en het vasteland” in tijden dat er nog geen vaste oeververbindingen waren. Waarmee de link van de RTM met het thema van de erfgoedlijn naar voren kwam: het water als vriend en vijand.
Na het realiseren van de ontmoetingsplek, het restaureren van de trambrug en het plaatsen van het kunstwerk, staat er nog meer te gebeuren rond de Dirkslandse haven. Ten eerste het geven van een recreatieve functie aan de peekaaien, die nu nog vol auto’s staan. En ten tweede het begaanbaar maken van het jaagpad langs de volle lengte van het havenkanaal.