Verbod op wegwerpplastic gaat op 3 juli in
De Europese lidstaten hebben in mei 2019 ingestemd met de Single Use Plastics (SUP) wetgeving. Deze is bedoeld om het milieu te ontlasten en de grote hoeveelheden plastic in de oceanen terug te dringen. Niet alleen de genoemde plastic borden en bestek, maar ook plastic rietjes, roerstaafjes, wattenstaafjes en ballonstokjes zijn vanaf 3 juli verboden. Dit betreft zowel de productie, als de verkoop ervan. Ook kunststof producten en verpakkingen voor eenmalig gebruik zullen verdwijnen. Bestaande voorraden mogen nog verkocht worden, maar dan houdt het op. Het zijn de producten die het vaakst in het milieu terechtkomen en waarvoor betaalbare alternatieven zijn. Fabrikanten van onder meer filters voor sigaretten, ballonnen en bepaalde voedsel- en drankverpakkingen moeten bovendien gaan betalen aan de afvalverwerking van het door hen geproduceerde zwerfafval. Volgens de Europese Commissie bestaat 70 procent van de plastic soep, het plastic in de Europese wateren en oceanen, namelijk uit deze producten. In 2016 werd al een verbod ingesteld voor plastic tassen in winkels en met succes, want hiervan wordt inmiddels al veel minder teruggevonden in het milieu. De Europese Commissie hoopt dan ook dat de SUP-wetgeving eveneens zijn vruchten af zal werpen.
Duurzame alternatieven
De consument zal hier zeker wat van gaan merken, maar voor met name de verpakkingsindustrie en producenten van plastic producten wordt het een hele uitdaging. Zij zullen nog meer op zoek moeten naar duurzamere alternatieven, want die zijn er nog niet voor alle soorten plastic. Zo mogen plastic saladeschalen en plastic snackbakjes voorlopig nog wel, omdat daar nog geen geschikte alternatieven voor zijn. Hetzelfde geldt voor de voedingssector. Plastic is immers ideaal om voedsel in te bewaren. Het laat geen lucht en vocht door. Glas als alternatief is niet gebruikersvriendelijk. Ook daar zie je nu alternatieven verschijnen, die nog wel, maar minder plastic bevatten. Zoals een nieuwe vleesverpakking, die voor het grootste deel uit karton bestaat, maar wel nog afgedekt is met plastic folie. Voordeel van deze verpakking is dat het plastic makkelijk van het karton is te scheiden. De afzonderlijke materialen zijn bovendien eenvoudig apart te recyclen.
Daarnaast wordt het ook een uitdaging voor de horeca. Horecagroothandel Sligro is al begonnen met het vervangen van het assortiment. Denk daarbij aan kartonnen-, papieren- en tarwerietjes, bestek van papier, bamboe of hout, rietsuiker menubakken en kartonnen soepbekers. Het bedrijf geeft aan volop in ontwikkeling te zijn en het assortiment duurzame alternatieven nog verder uit te breiden.
Statiegeld op drinkflesjes en blikjes
Naast het verbod op wegwerpplastic komt er per 1 juli 2021 een statiegeldsysteem voor kleine plastic drinkflesjes. Op flesjes van minder dan 1 liter komt 15 cent statiegeld. Voor flessen van 1 tot 3 liter blijft dat 25 cent. De producenten van de flesjes zijn zelf verantwoordelijk voor de invoering van het statiegeldsysteem. Op Goeree-Overflakkee zijn de supermarkten er inmiddels allemaal klaar voor. De meeste supermarkten zijn de afgelopen jaren verbouwd of gemoderniseerd, met het oog op de toekomst. Bij de Jumbo in Ouddorp moest alleen het emballageautomaat nog wel even vervangen worden. André Slingerland van de gelijknamige Pluswinkel in Middelharnis is er ook klaar voor. “Alle flesjes kunnen in hetzelfde automaat ingeleverd worden. Het enige waar ik een beetje bang voor ben, is dat ze hierachter van de band zouden kunnen vallen. Dat gebeurt nu al regelmatig met de grotere flessen, dus met die kleine lichtgewicht flesjes zou dat ook zomaar kunnen. Maar verder is het voor ons geen probleem. Alles gaat gewoon bij elkaar in de zakken om afgevoerd te worden." Horeca en kleine bedrijven hoeven de flesjes overigens niet in te zamelen. Per 31 december 2022 komt er bovendien statiegeld, van 15 cent, op blikjes voor frisdrank, water of bier. De afgelopen jaren kwamen er steeds meer blikjes in het milieu terecht. Per jaar komt dat neer op zo’n 150 miljoen stuks. Hoe en waar de blikjes ingeleverd moeten worden, is nog niet bekend.
Bewustwording
De Europese Commissie is echter van mening dat alleen een verbod niet voldoende is. Uiteindelijk zullen de burgers zelf het verschil moeten maken als het gaat om de wegwerpcultuur. De lidstaten hebben dan ook afgesproken dat ze campagnes gaan starten om consumenten bewuster te maken van de nadelen van rondzwervend plastic. De commissie schat in dat de consument met de maatregelen 6,5 miljard euro zal besparen. Hier ligt hergebruik en het verduurzamen van producten aan ten grondslag. Het verbod zal ook nog eens goed zijn voor 3,4 miljoen ton CO2-reductie.
Top 10 wegwerpplastic op Europese stranden
- Drinkflesjes en doppen (21%)
- Sigarettenpeuken (19%)
- Wattenstaafjes (12%)
- Chipszakjes en snoeppapiertjes (9%)
- Sanitaire doekjes, maandverband, tampons (8%)
- Plastic tasjes (6%)
- Plastic rietjes, bestek, borden en roerstaafjes (4%)
- Drinkbekers en deksels (3%)
- Ballonnen en ballonstokjes (2%)
- Containers en verpakkingen van fast food (2%)