Wethouder Both over windmolens, RES en energieneutraal eiland: "Met kleine stappen kun je al veel winst boeken"
Om meteen in te haken op de term energieneutraal: daar heeft de wethouder aan het eind van het interview een enigszins verrassende mening over. "Met die woordkeuze hebben we onszelf een beetje in de voet geschoten in de zin dat het verwarring wekt", aldus Both. "Het impliceert dat alle elektriciteit die we op het eiland opwekken voor onszelf is, maar zo werkt het in de praktijk natuurlijk niet. Als het niet hard genoeg waait, komt bijvoorbeeld stroom van windpark Krammer naar het eiland, of van andere plaatsen. En als het wel hard waait, dan leveren we aan andere delen van Nederland. We zijn ook in dat opzicht onderdeel van het grotere geheel."
Het is een van de misverstanden die de ronde doen over het opwekken van groene stroom. Een andere is de melding van netbeheerder Stedin dat veel hier opgewekte energie van het eiland verdwijnt. "We hebben 95 procent van de tijd een stroomoverschot op Goeree-Overflakkee. Die reststroom wordt naar andere regio’s getransporteerd", aldus de wethouder. "Nieuwe technieken bieden in de toekomst hopelijk de mogelijkheid om reststroom op te slaan, bijvoorbeeld om te gebruiken bij het produceren van waterstof."
Enquête
Als het om groene stroom opwekken gaat, kun je niet om de windmolens heen. Spreek je drie mensen op het eiland, dan loop je kans op drie verschillende reacties. Bij de een gaan de nekharen overeind, de ander vindt ze eigenlijk wel mooi en de derde heeft er geen gevoel bij. Uit een recente, eilandbrede enquête over duurzaamheid bleek dat 60 procent van de ondervraagde inwoners het heel belangrijk vindt dat bij duurzame opwek de impact op het landschap beperkt wordt. Mede daarom worden nu tussen Stellendam en Melissant echt de laatste windmolens gebouwd, benadrukt de wethouder nog maar eens. "Vanaf nu kiezen we voor kleinschalige opwek met 'zon op daken', dat heeft minder impact op het landschap."
Dat er best veel windmolens op het eiland staan, daar is iedereen het wel over eens. De gemeente heeft de nodige duurzame ambities, maar werd volgens Both wel voor het blok gezet. "Op basis van de doelen in het Energieakkoord kregen alle provincies een windopgave vanuit het Rijk. Zuid-Holland moest in totaal 750 megawatt aan windenergie opwekken. De provincie keek al snel naar Goeree-Overflakkee. Ons eiland is vanwege de gunstige ligging ideaal voor windenergie. We hadden toen kunnen zeggen: daar gaan we niet aan meewerken. Probleem was dat we als gemeente dan de regie kwijt waren geweest. De windmolens zouden er hoe dan ook komen, alleen dan via een Rijksinpassing. Nu konden we onderhandelen over de locaties en het aantal windmolens."
Fonds
Die onderhandelingen leverden volgens Both de nodige resultaten op. De provincie wilde dat Goeree-Overflakkee 300 megawatt zou gaan opwekken, dat werd uiteindelijk 225 megawatt. Ook voorkwam de gemeente dat het complete eiland zou worden omzoomd met windmolens, wat het plan van Zuid-Holland was, en werd een compensatieregeling voor omwonenden geregeld. Voor het eiland wordt een soort windfonds ingesteld. "Per opgewekte megawatt van windturbines gaat 50 cent in het fonds, wat betekent dat op jaarbasis ongeveer 230.000 euro beschikbaar is. Een deel daarvan wordt verdeeld onder de direct omwonenden van windturbines, een deel onder de woonkernen die op maximaal 3,5 kilometer van een windpark liggen en de rest is bestemd voor duurzame projectaanvragen op het eiland. Denk bijvoorbeeld aan een groen schoolplein of een initiatief voor deelauto’s." Voor de zonneparken zijn aparte afspraken gemaakt buiten het windfonds. "De zonneparken Ooltgensplaat en Melissant leveren 50 eurocent per geproduceerde MWh gedurende 15 jaar op. Het gaat om ongeveer 25.000 euro per jaar. Voor het zonnepark wat onderdeel is van Energiepark Haringvliet Zuid is de afdracht 10.000 euro per jaar gedurende 20 jaar. De opbrengst komt ten goede aan de naastliggende kernen."
Verder bleef dankzij de onderhandelingen de hoogte van de turbines beperkt tot maximaal 150 meter, waardoor verlichting geen verplichting was. "Windmolens hebben veel impact op het landschap. Door ze in rijen neer te zetten, hebben we geprobeerd die impact te beperken", aldus de wethouder. “De meeste klachten die we tot nu toe kregen, gingen over windpark Krammer. Daar staan de windmolens van 180 meter hoog kris kras door elkaar. Dat geeft een onrustig beeld, ook in het donker door de verlichting. Maar al die molens staan op Zeeuws grondgebied."
Eigenaarschap
Al die windmolens wekken grote hoeveelheden energie op. Toch is nog meer energie nodig, omdat we in de toekomst overstappen van aardgas naar een vorm van duurzame verwarming. Dan kom je bij het grotere plaatje van duurzaam opwekken, duurzaam verwarmen én energie besparen. In de RES is in kaart is gebracht hoeveel energie wordt opgewekt, hoeveel nog nodig is en wat de mogelijkheden zijn. De focus verschuift daarom naar het verduurzamen van woningen, gebouwen en verkeer en vervoer. Both: "Ook lokaal eigenaarschap is een belangrijk punt voor de toekomst, daarom is er veel ruimte voor burgerinitiatieven." Versie 1.0 van de RES is nu klaar en ligt ter goedkeuring bij gemeente, provincie en waterschap.
De wereld verandert, de economie en welvaart groeien en dus worden de eisen voor luxe en comfort steeds hoger. En ook omdat Nederland 'van het aardgas' moet, is steeds meer elektriciteit nodig om huizen en bedrijfspanden te verwarmen. Die andere kant van de medaille mag ook best benoemd worden, besluit de wethouder. "Meer luxe en comfort heeft een prijs, namelijk meer energieverbruik. Het is goed dat we ook daar kritisch naar blijven kijken."
