Het dagelijks leven op binnenvaartschip Deo Juvante
Niels en Arieke Klijn lagen met hun binnenvaartschip Deo Juvante vanwege gezinsomstandigheden een aantal weken in de binnenhaven van Stellendam. Graag vertellen zij iets over hun werk en het dagelijks leven aan boord van een binnenvaartschip.
Niels en Arieke zijn beiden afkomstig uit Ouddorp. Ondanks dat een groot deel van de binnenvaartondernemingen bestaat uit familiebedrijven waarin men generaties lang actief is, is dit bij de familie Klijn niet het geval. Niels vertelt dat er in zijn familie wel zeevissers zijn, maar geen 'binnenvaarders'. "Voor de middelbare school moest ik een profielwerkstuk maken. Een klasgenoot verzon om het over de binnenvaart te maken. Tijdens en na het maken van dit werkstuk was mijn interesse gewekt en heb ik besloten om verder te gaan in de binnenvaart." Van die keuze heeft hij nooit spijt gehad. Ook zijn vrouw Arieke, die overigens ook zelf met de Deo Juvante kan varen en daar ook de nodige papieren en bevoegdheid voor heeft, is eveneens heel blij met het afwisselende leven op de rivieren. Het nu vijf leden tellende gezin Klijn leeft doorgaans zeven dagen per week, 24 uur per dag aan boord. Dat is natuurlijk niet te vergelijken met het leven van een doorsnee gezin aan de wal. Het valt hen op dat veel mensen het toch nog vreemd vinden dat ze met hun gezin op een schip wonen. "Je ziet hier op de steiger dat de mensen gewoon door het raam naar binnen staan te gluren. Ik denk dan: dat doe je bij een gewoon woonhuis toch ook niet…? Maar we nemen het niemand kwalijk hoor, want het zal de onbekendheid wel zijn."
Alle gemakken
Op een modern ingericht binnenvaartschip als de Deo Juvante is men van alle gemakken voorzien. In het ruime woongedeelte is genoeg ruimte voor het gezin met jonge kinderen. Verder is ook alle apparatuur aanwezig om het leven aan boord comfortabel te maken. Uit het gesprek met de familie Klijn blijkt dat veel mensen zich niet voor kunnen stellen dat er ook aan boord normaal geleefd wordt. Toch is dat wel zo. Natuurlijk vraagt het varensleven wel wat aanpassingen. "Je kunt aan veel dingen niet meedoen. Als je aan de wal woont, heb je te maken met verjaardagen, vergaderingen, bijeenkomsten en dat zijn allemaal dingen waaraan je vaak niet mee kunt doen. Of het moet zo uitkomen dat je met je schip in de buurt ligt of dat je dingen kan combineren, waardoor het zin heeft om er voor te rijden. Dit alles maakt wel dat je in dat opzicht een rustig leven leidt. Ondanks dat er wel eens tot ’s avonds laat gevaren moet worden." Natuurlijk wordt er wel meegeleefd met het wel en wee van familie en vrienden. Gezien wat er momenteel mogelijk is op gebied van communicatie, is dat ook absoluut geen probleem en missen we niets. "We hebben hier in sommige gevallen zelfs een betere digitale verbinding dan aan de wal." Wel worden de fysieke ontmoetingen wel eens gemist.
Verder moet er natuurlijk wel eens geïmproviseerd worden. Zo moest Arieke een keer voor controle naar het ziekenhuis, terwijl het schip in Duitsland voer. Dan is het 'even' met de auto – die ze altijd aan boord hebben – heen en weer naar Nederland.
Klein wereldje
Wie op een binnenvaartschip leeft en werkt, leeft aan de ene kant in een klein wereldje, want je bent als man en vrouw, aangevuld met een matroos, op elkaar aangewezen. "Je moet een goed team vormen, want dat is heel belangrijk voor de sfeer aan boord en voor het werk", verzekert Niels. Maar de wereld van de binnenvaart is ook in ander opzicht klein. "Mensen uit de binnenvaart weten veel van elkaar, doordat er veel naar elkaar gekeken wordt. Dat is niet altijd fijn, maar op momenten dat het nodig is, staat er altijd weer wel iemand voor je klaar, dat is absoluut de fijne kant daarvan. Je komt elkaar onderweg tegen en je kent elkaar van bijvoorbeeld de opleiding of andere bijeenkomsten, van het buurten met elkaar of van een praatje in het gangboord." Op de zondagen - de Deo Juvante ligt op zondag stil – proberen de schippers elkaar op te zoeken, wat meer niet dan wel lukt, en soms wordt gezamenlijk naar een kerkdienst of een preek geluisterd. Ook als men elkaar door de week tegenkomt en de gelegenheid doet zich voor, dan wordt er bij elkaar koffie gedronken. "De saamhorigheid in de binnenvaart is groot", aldus Niels. Als voorbeeld noemt hij een keer dat een collega onderweg in Duitsland plotseling naar het ziekenhuis moet. Collega-schippers hebben er toen voor gezorgd dat het schip toch nog verder kon varen en dat de lading op tijd gelost kon worden.
Volgens de geldende regelgeving mogen Niels en Arieke met hun tweeën varen op de Deo Juvante. Toch is er ook meestal een matroos aanwezig. Dit is eigenlijk een luxe, zo verzekert het schippersechtpaar. Dit extra bemanningslid geeft vooral Arieke meer armslag aan boord, want het lesgeven aan hun zoon neemt natuurlijk en ook veel tijd in beslag. "En daar komt nog bij dat ik het graag netjes heb aan boord."
Europa
De ruim 80 meter tellende Deo Juvante - met Gods hulp - vervoert vooral vracht voor de voedingsindustrie, zoals tarwe, gerst, raapzaad en kunstmest. Maar soms ook staal voor Tata Steel in IJmuiden. Er wordt voornamelijk vanuit de kust naar het achterland gevaren en vice versa.
De Deo Juvante is voornamelijk actief op de rivieren in het westen van Europa, zoals in Nederland, Duitsland, België en Frankrijk. Soms – als er vracht is – gaat de reis wel eens verder. Zo heeft Niels tijdens zijn stage wel eens tot in Hongarije nabij de Servische grens gevaren.
Kinderen
Het leven met kinderen op een binnenvaartschip vergt natuurlijk wel wat aanpassingen. Zoals in een eerder artikel in Eilanden-Nieuws al beschreven, krijgen de kinderen tot sowieso hun zesde jaar les aan boord. Sommige ouders kiezen ervoor om de kinderen tot hun zevende jaar aan boord les te geven (t/m groep 3). De ouders - geassisteerd door een mentor - zorgen zelf voor de lessen aan de hand van lesmateriaal. Het gevolg is dat kinderen in de eerste jaren niet zoveel contact hebben met leeftijdgenootjes. Een voordeel is wel dat de ouders hun kinderen tot hun zesde altijd bij zich hebben. Opvallend is ook dat kinderen die aan boord opgroeien zich ook gemakkelijk aan kunnen passen aan hun omgeving, waardoor ze gemakkelijker met veranderingen omgaan. Een grote verandering zal zijn als de eerste van de kinderen naar het schippersinternaat zal gaan rond zijn zesde verjaardag. "Maar hier moet ik nog niet aan denken", aldus Arieke. Aan boord zijn genoeg speelmogelijkheden voor de kinderen, natuurlijk voor de veiligheid strak afgebakend. In de zomer wordt er als het warm is water in het ruim of een zwembadje aan dek gelaten, en heeft men een privézwembad gecreëerd.
Toekomst
Ongeveer zes jaar geleden begonnen Niels en Arieke hun ‘avontuur’ op de Deo Juvante en ze hebben nog geen moment spijt gehad van hun keuze. Het is vooral de vrijheid en de onvoorspelbaarheid van hun leven op het water, dat hen het meeste trekt.
Op de vraag of er toekomst is voor de binnenvaart, antwoordt Niels dat er best wel toekomst is voor de binnenvaart, maar dat er wel een steeds nijpender tekort komt aan goed gekwalificeerd en gemotiveerd personeel. Momenteel is er voor de Deo Juvante genoeg vracht. Niels hoopt dat dit ook het geval blijft, doordat ook de binnenvaart zal ‘moeten’ vergroenen om mee te kunnen in de transportmarkt van de toekomst. Ondanks dat is hij er van overtuigd dat per vervoerde ton lading vervoer over water schoner is en vindt hij het jammer dat er niet door meer vervoerders gekozen wordt voor transport over water.
Inmiddels heeft de Deo Juvante de haven van Stellendam verlaten. Tijdens hun verblijf van enkele weken in Stellendam is hun dochter geboren. Het schip heeft er dus een bewoonster bij gekregen.
