Opinie: De invloed van influencers en online reclames op kinderen
Dat blijkt uit een recent gehouden onderzoek onder kinderen van 10 tot 12 jaar en jongeren tussen 12 en 14 jaar. Ze blijken namelijk zeer gevoelig te zijn voor reclames (zelfs tot ver in de puberteit), zonder dat ze goed in staat zijn om die reclames als zodanig te herkennen. Uit een enquête over hetzelfde onderwerp bleek dat meer dan de helft van kinderen in deze leeftijdsgroep zich daarbij vaak of altijd laten beïnvloeden door advertenties op social media. Overigens hebben ook volwassenen hier vaak genoeg moeite mee. De knappe koppen die de advertenties hebben bedacht, weten precies hoe ze hun doelgroep kunnen triggeren om tot actie over te gaan. Of dat nu jongeren of ouderen zijn.
Er is de afgelopen jaren best veel onderzoek gedaan naar de invloed van commerciële boodschappen op kinderen en jongeren. Al in 2012 werd tijdens een Zweeds onderzoek bijvoorbeeld een kwartier lang gemeten hoeveel advertenties jongeren van 15 jaar zagen terwijl ze aan het surfen waren op het wereldwijde web. Dat waren er 132. Doorgerekend naar vandaag de dag zijn dat vele honderden reclames per dag, aangezien kinderen en jongeren anno 2021 veel vaker online zijn.
En dan hebben we het nog niet gehad over social media en de zogenaamde influencers. Dat zijn bekende gezichten die grote groepen kinderen en jongeren bereiken via bijvoorbeeld Instagram en het videoplatform TikTok. Ze fluisteren hun volgers niet alleen de laatste modetrends in, maar ook bij wie ze die moeten kopen. Daar worden ze namelijk heel erg goed voor betaald. Een andere slimme manier is het gebruik van spelletjes. Wie heeft er geen spelletje op zijn smartphone staan? Dan moet je regelmatig een video bekijken voordat je verder kunt. En wat doen kinderen het liefst als ze een scherm voor hun neus hebben? Precies: spelletjes spelen en filmpjes kijken.
Je zou je kunnen afvragen wat het probleem eigenlijk is. Kinderen die reclames zien, dat is toch niet schadelijk voor hen? Op zich lijkt dat wel zo. Het punt is alleen dat deze groep jonge mensen vaak niet in de gaten heeft dat er iets aan hen wordt verkocht. Als dat om onbespoten groente en fruit gaat, een goed boek of een leuk gezelschapsspel, dan is dat nog tot daar aan toe. Het zijn echter juist vaak de partijen die niet het beste voor hebben met de gezondheid van kinderen. Denk aan de grote frisdrankmerken, de fastfoodketens en de gameplatforms. Ze willen kinderen aan zich binden en als die kinderen zelf nog te jong zijn om iets bij hen te kopen, dan weten die kinderen hun ouders wel te vinden. En het werkt, want het aantal kinderen en jongeren met overgewicht is de afgelopen jaren gestegen. Dat is vooral te wijten aan ongezond eten en te weinig bewegen.
Kinderen opvoeden is best ingewikkeld geworden in de 21ste eeuw. Je ontkomt als volwassene vaak niet aan schermgebruik voor het werk, kinderen groeien ermee op en weten niet beter. Ouders hebben daarom een zeer pittige taak om hun kinderen uit te leggen wat wel of geen reclame is. En vooral: waarom het zo belangrijk is om je niet te laten verleiden, hoe moeilijk dat soms ook is.