Opinie: Het is de vraag of jongeren wel zitten te wachten op stemrecht
Tijden veranderen en het is niet altijd verkeerd om als land en als samenleving mee te veranderen. Geen enkele weldenkende Nederlander vindt nu bijvoorbeeld dat de slavernij niet had moeten worden afgeschaft. Of dat vrouwen eigenlijk niet horen te stemmen. Terwijl dat tot respectievelijk 150 en 100 jaar geleden 'gewoon' nog bestond.
Om op dat stemrecht voort te borduren: de ontwikkeling naar de huidige situatie is een goede ontwikkeling geweest. Eerst was het immers zo dat stemrecht alleen gold voor mannen van 25 jaar of ouder met voldoende inkomen en/of aanzien. Na leeftijdsverlagingen naar 23, 21 en uiteindelijk 18 jaar en de invoering van stemrecht voor vrouwen, zijn we nu dus aanbeland bij de discussie om ook kinderen te laten kiezen. Jongeren van 16 en 17 zijn immers nog kinderen, hoe volwassen sommigen zichzelf ook vinden.
De leefwereld van de meeste jongeren van die leeftijd is nog vrij beperkt. Ze gaan naar school, sporten, hangen rond met vrienden en hebben een bijbaantje. Een deel van hen heeft ongetwijfeld al een mening gevormd over zaken als de economie, huizenmarkt, het verkeer, financiële kwesties en het klimaat. Dat is echter een klein deel van deze leeftijdsgroep. De meesten interesseert het niet zoveel wat ze in Den Haag en op het stadhuis allemaal uitspoken. Behalve als het hen direct raakt, zoals de invoering van avondklok, waardoor ze niet ’s avonds moeilijker of niet op bezoek kunnen bij vrienden. In algemene zin willen de meeste jongeren echter hun ding doen en verder lekker met rust gelaten worden.
Links idee
Opvallend detail is dat het verlagen van de leeftijd om te mogen stemmen vooral wordt gesteund door linkse progressieve partijen. Het kan natuurlijk zijn dat deze partijen volledig vertrouwen hebben in de capaciteiten van 16-jarigen en hun vermogen om een afgewogen keuze te maken in het stemhokje. En zoals gezegd, die jongeren zijn er zeker. Meer voor de hand liggend is de uitslag van de schaduwverkiezingen die rond iedere verkiezing wordt gehouden op scholen. Juist partijen als D66 en GroenLinks scoren daar vaak heel goed.
Door 16-plussers stemrecht te geven, wordt dus een groep stemmers toegevoegd die overwegend links georiënteerd zijn. Gezien de uitslag van de recente verkiezingen, blijkt eens te meer dat verstand met de jaren komt en dat het stemgedrag van veel jongeren verandert naarmate ze ouder worden. Met D66 als uitzondering, krijgen de linkse partijen de laatste tien jaar immers klap op klap tijdens de verkiezingen.
Linkse partijen zijn met hun ideeën heel goed in staat om een droomwereld te schilderen. En jongeren zijn nu eenmaal gevoelig voor mooie idealen. Ze hebben de wereld nog aan hun voeten. Totdat deze droomwereld wordt ingehaald door de realiteit en de ouder geworden jongeren zich realiseren dat veel van deze dromen onhaalbaar en/of onbetaalbaar zijn. Of dat de rekening ervan toch echt op hun eigen bordje komt.
Het is een utopie om te denken dat je jongeren meer betrekt bij de politiek door ze stemrecht te geven. Afgaand op wat zich bijvoorbeeld de afgelopen weken weer afspeelde op het Binnenhof, is de afkeer van alles wat politiek is nog heel goed te begrijpen ook. Liegen, bedriegen, draaien, fluistercampagnes, functies elders, echt reclame maken ze niet voor zichzelf in Den Haag.