Oud-heemraad Van Maurik blikt terug op veelbewogen waterschapsvergadering
Ze begint het verhaal bij het begin. "Na de verkiezingen is het gebruikelijk dat de grootste partij gaat formeren. Dat was de Waterschapspartij Hollandse Delta, met Piet Kome aan het roer. Eigenlijk was die de vorige twee keer ook al de grootste geworden, maar verschillende partijen besloten hen toen buiten de coalitie te houden. Dit keer kregen ze wel de ruimte en dus ging Kome aan het formeren. Dat heeft een dag of drie geduurd, waarbij alle partijen zijn gehoord. Het ging allemaal dus gewoon zoals het hoort. Toch waren niet alle partijen enthousiast." Hoe kwam dat? "Ik denk doordat verschillende partijen behoorlijk verloren hadden, en een aantal heemraden hun positie kwijtraakten. Maar gelukkig was de meerderheid enthousiast."
Aan Van Maurik, die namens de bedrijven in de verenigde vergadering zat, werd gevraagd of ze interesse had in het heemraadschap. Ze ging daarop in en voelde zich meteen als een vis in het water. "Het waren allemaal interessante onderwerpen, bijvoorbeeld dijken en dijkveiligheid. Ik had al ervaring met het bestuurswerk door mijn werk bij de Kamer van Koophandel." Het eerste besluit van de nieuwe heemraden was het komen tot één bestuursakkoord, waar zowel coalitie als oppositie achter stonden. "Dat werkte erg goed. Er waren op dat moment achterstanden die weggewerkt moesten worden. Het eerste doel is natuurlijk veiligheid voor de inwoners, maar verder wilden we het huis op orde hebben. Daar hebben we hard aan gewerkt, en dat traject liep nog steeds toen wij moesten aftreden."
Koek en ei
Ja, dat aftreden. Er gaat een heel verhaal aan vooraf. "Voordat we deze dijkgraaf (Jan Bonjer, red) hadden, was er een interim-dijkgraaf. Die had veel ervaring en het was prettig om met hem samen te werken. Maar hij was een tijdelijke vervanging voor de dijkgraaf daarvoor, Ingrid de Bonte, die was opgestapt wegens ruzie met de toenmalige heemraden. Toen kregen we Jan Bonjer als dijkgraaf. In september was er een bijeenkomst en daar hield hij een toespraak, waarin hij zei: ‘Ik heb wel gemerkt dat het geen koek en ei is in het dagelijks bestuur’. Nou, dat kwam voor ons als vijf heemraden als een volslagen verrassing. Iedereen die in een bestuur heeft gezeten, weet dat er soms wat gehakketak is. Maar blijkbaar had hij dat geïnterpreteerd alsof er echt iets grondig mis was, iets wat wij geen van allen herkennen." De uitspraak van de dijkgraaf had als gevolg dat er berichten in de media verschenen over een bestuurscrisis bij het Waterschap Hollandse Delta. "Wij als heemraden hebben dat absoluut niet zo ervaren", onderstreept Van Maurik nog maar eens.
Kous af
Er kwam een onderzoek van een gerenommeerd onderzoeksbureau. "Daarbij werd dijkgraaf Bonjer niet onder de loep genomen, achteraf was dat misschien wel verstandig geweest. Van de onderzoekers kregen we terug dat we goed samenwerkten als college, maar dat we er wel nog aan moeten blijven werken. Daarom hebben we, ook op verzoek van de verenigde vergadering, een aantal scholingstrajecten gevolgd. Wij dachten dat de kous toen af was. Maar nee, er moest nóg een onderzoek komen, door organisatieadviseur Andersson. Die zou kijken waar het misging en waar er bijgestuurd moest worden."
Eenmaal over dat rapport van Andersson begonnen, kan de ex-heemraad bijna niet meer stoppen met praten. "Om precies te zijn hebben we één keer een gesprek met hem gehad, hij heeft ervoor gekozen om vooral met de fractievoorzitters te spreken. Bovendien heeft hij zijn onderzoek op veel oude onderzoeken gebaseerd, die allemaal van vóór onze tijd waren." Ze heeft het rapport voor zich liggen en leest een paar jaartallen op. "Hier, 2013. 2012. 2008! Bovendien heeft hij mensen gesproken waarmee wij nooit zaken hebben gedaan. Daarentegen heeft hij weer níét gesproken met de mensen waarmee wij wél (prettig) zaken hebben gedaan. Kortom, wij herkennen ons absoluut niet in het rapport."
Geen woord gelogen
"Het enige waarin ik me herken zijn de cijfers op de laatste bladzijden. We hebben als heemraden de realisatiegraad zowat verdubbeld en afgelopen september is ook de begroting goedgekeurd. Op dat soort zaken wil ik best afgerekend worden. Maar het is toch heel vreemd om dat op basis van oude rapporten te doen, toen wij nog helemaal geen heemraad waren? Toch werden we daar plotseling mee geconfronteerd.’’ En ze heeft nog een laatste kritiekpunt. “Er was afgesproken dat we de eindrapportage zouden mogen inzien voor die in de verenigde vergadering werd besproken. Pas begin van de middag kregen we het rapport, terwijl 's avonds de vergadering al was. Dus had ik geen tijd meer om op alle misstanden te reageren."
"Ik praat voor mezelf als ik zeg: ik weet niet waar we op afgerekend zijn. In ieder geval niet op de uitvoering. En van een bestuurscrisis hebben wij niets gemerkt." Waarom is ze dan toch opgestapt? "Er was een motie van wantrouwen tegen ons ingediend. Vanuit de verenigde vergadering werd de dijkgraaf opgeroepen om de motie te ontraden. Maar daar ging dijkgraaf Bonjer niet op in. De dijkgraaf stond niet meer achter ons, toen hield het voor mij op. Ik heb aardig wat bestuurlijke ervaring, maar zoiets is nog nooit gebeurd." In de vergadering begon toenmalig collega-heemraad Kome dijkgraaf Bonjer verwijten te maken. Wat vindt ze daarvan? "De manier waarop Kome het zei kwam als een verrassing, maar er was geen woord gelogen. De dijkgraaf moet geweten hebben dat de motie van wantrouwen eraan zat te komen. Ik dacht: dit komt niet meer goed."
Oud vuil
De motie van wantrouwen was al ingediend en er zou nét tot hoofdelijke stemming over de motie worden overgegaan, toen de drie heemraden zich op het allerlaatste moment terugtrokken. De motie zou het zeer waarschijnlijk gehaald hebben. Is het niet gek dat er een vernietigend rapport lag en de verenigde vergadering geen vertrouwen meer in het college had, terwijl zijzelf zegt dat er eigenlijk geen vuiltje aan de lucht was? "De grootste moeite zit bij ons in het rapport, dat bevat onwaarheden. De eerste 26 pagina’s kunnen wat mij betreft zo bij het oud vuil."
Maar toch, blijft het niet gek? Ze zucht. "Ik kan enkel gissen naar waarom mensen ons dan toch weg willen hebben? In onze verenigde vergadering zitten oud-heemraden, wellicht dat die nog iets van wrok voelden? Ik weet het niet. Ik wil niet met modder gooien, maar ergens is het tij gekeerd en keerde de vergadering zich tegen ons." Pijnlijk genoeg gaven de overige drie fractiegenoten van Van Maurik ook aan dat ze vóór de motie van wantrouwen zouden stemmen. "Ik denk dat de druk zo hoog werd opgevoerd dat ze meegingen met de rest."
Duizend bomen
Al met al frustreert de gang van zaken haar behoorlijk. "Wij als heemraden hebben echt ontzettend hard gewerkt de afgelopen periode. Dat maakt ons niet zielig ofzo, we deden ons werk. Wat dat betreft doet het ergens toch goed dat ik vazen tekort had om alle bloemstukken van collega’s en partners waarmee ik prettig samengewerkt heb, kwijt te kunnen."
Hoe kijkt ze inmiddels terug op de tumultueuze vergadering? "Het had nooit zo mogen lopen. Natuurlijk had ik het graag anders gezien, maar 'in haar wijsheid' heeft de verenigde vergadering anders besloten. Ik ben ook best bezorgd, omdat de dijkgraaf nu in z'n eentje het waterschap bestuurt. Iets wat in mijn ogen onacceptabel is. Wij wilden met z'n vijven ons werk netjes afronden, maar zelfs daar kregen we geen kans voor. En dat houdt me bezig. Waarom hebben we niet de kans gekregen om het af te maken? Ik heb er geen antwoord op gekregen. Nogmaals, er zijn geen inhoudelijke dingen fout gegaan. Geen dijkdoorbraken of dat we per ongeluk duizend gezonde bomen hebben gerooid of dergelijke zaken."
Verschrikkelijk
Twee heemraden gaven tijdens de vergadering meteen aan het bijltje erbij neer te gooien, twee anderen zeiden nog graag hun werk te willen afmaken en dan te vertrekken. Eentje, Van Maurik, wilde blijven zitten. Waarom heeft zij een andere afweging gemaakt dan haar collega-heemraden? "Dat is misschien de gedrevenheid geweest. Ik wilde door. Je begint aan de functie met een verantwoordelijkheidsgevoel, en dan wil je dingen afmaken. Mijn werk heb ik goed gedaan. Maar uit de toon op de vergadering bleek dat niet iedereen daar zo over dacht. Het was verschrikkelijk. En alles staat nu nog online ook."
De ingediende motie van wantrouwen verraste haar. De stemming wilde ze echter niet afwachten. "Dan ga je voor altijd de boeken in als onbetrouwbaar. En ik wil van alles zijn, maar niet onbetrouwbaar. Mensen die mij kennen weten juist dat ik een open boek ben." Heeft ze terugkijkend op de vergadering eigenlijk ergens spijt van? "Nee, helemaal niet. Ik had graag willen blijven zitten. Het is zonde. Ik ben overigens niet boos, wel erg teleurgesteld. Mijn werk heb ik altijd naar eer en geweten uitgevoerd."
Gespannen sfeer
Hoewel ze inmiddels geen heemraad meer is, betekent dat niet dat ze niets meer te maken heeft met het waterschap. Door het monistische stelsel zit ze nog steeds in de verenigde vergadering. Daar wil ze ook actief in blijven. “Ik ben strijdbaar en wil graag mijn expertise inzetten voor het waterschap. Ik kan niet door frustratie zeggen: zoek het maar uit met je dijken. Maar dat het een gespannen sfeer wordt, dat vrees ik wel. Er zitten al drie oud-heemraden in de verenigde vergadering, daar komen er nu vijf bij.’’
