Voor u gelezen: Van Tweede Boerenoorlog tot Trainingskamp – een eeuw Zuid-Afrikaanse geschiedenis: Hier ben je veilig
Samuel is hiervan niet op de hoogte – hij strijdt met de andere boeren uit Transvaal en Oranje Vrijstaat in het Boerencommando tegen de Britten.
Waterrantsoen en overgave
Als antwoord op het verzet van de Boeren, passen de Britten de techniek van de verschroeide aarde toe. Door het platbranden van tienduizenden boerderijen hebben de boeren nauwelijks nog de kans om hun voedselvoorraden aan te vullen. Ook hopen de Britten door het gevangen nemen van vrouwen en kinderen de Boeren tot overgave te dwingen. In Transvaal en Oranje Vrijstaat worden uiteindelijk meer dan dertigduizend boerderijen platgebrand. In Bloemfontein leiden Sarah en Fred zware ontberingen. Ziekte, honger en mishandeling zijn er aan de orde van de dag. Wie een verklaring van overgave en trouw aan de Britten tekent, krijgt een aantal privileges. De notitie van Sarah over het ‘normale’ waterrantsoen van een halve liter per persoon per dag is veelzeggend over het gebrek dat de vrouwen leden. Toch zijn er ook lichtpuntjes. De vriendschap tussen Sarah en Helen, een vrouw die ze ontmoet in het kamp, toont dat vriendelijkheid en barmhartigheid zelfs in de ergste omstandigheden worden gevonden.
Trainingskamp en krachtig ingrijpen
Een eeuw later sticht een verre nakomeling van Sarah een trainingskamp op het terrein van Bloemfontein. De belofte is dat hier recalcitrante jongens worden omgevormd tot ‘echte’ mannen. De zestienjarige Willem, een dromerige en zachtaardige tiener, wordt hier door zijn ouders naar toe gestuurd. In aanloop naar de opname in het trainingskamp, beschrijft de auteur de levensloop van de oma en moeder van Willem. Patronen die zich herhalen vormen hierbij de rode draad. De omstandigheden het trainingskamp zijn mensonterend, maar een glimp van hoop ontstaat als Willem vriendschap sluit met een andere jongen. De wreedheden en mishandelingen worden Willem bijna fataal. Tot zijn grootmoeder krachtig ingrijpt.
Geschiedenis complex
De geschiedenis van Zuid-Afrika is complex en indrukwekkend. De auteur toont aan hoe radicale opvattingen kunnen leiden tot extreme gebeurtenissen.
De hoofdpersonen uit dit op waargebeurde voorvallen gebaseerde verhaal blijven, ondanks de indringende gebeurtenissen, toch wat op afstand van de lezer. Dit maakt het lastig om je goed in hen te kunnen verplaatsen. Bij Willem lukt dit uiteindelijk nog het beste. De uitgebreide en expliciete beschrijvingen in het gedeelte over het leven van de moeder en grootmoeder van Willem zijn wat langdradig.
Damian Barr deed grondig onderzoek naar de situatie in Zuid-Afrika. Een uitgebreide lijst van geraadpleegde bronnen en een verklarende woordenlijst is bijgevoegd.