Goeree-Overflakkee leent en leest stug door
MIDDELHARNIS – Bevinden we ons in het tijdperk van ontlezing? Wie weet, maar niet op Goeree-Overflakkee. De Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta kan blij zijn met de eilanders. Ze lenen en lezen boeken in een constante stroom. Van een terugloop in leden, bezoekersaantallen en uitleningen is nauwelijks sprake. Dat is in de grote stad wel anders. In Rotterdam gaan steeds minder mensen naar de bibliotheek om boeken te lenen. Toch blijft het er druk. De bibliotheek blijkt namelijk ook een plaats waar je rustig kunt studeren. Bibliotheken veranderen, ook op Goeree-Overflakkee.
Door Kees van Rixoort
De Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta is actief op Voorne-Putten (met uitzondering van Spijkenisse), Rozenburg (tot 1 januari 2014, als dit deel van de gemeente Rotterdam onder de bibliotheek uit de Maasstad gaat vallen) en Goeree-Overflakkee. Op Goeree-Overflakkee zijn drie vestigingen: Oude-Tonge, Ouddorp en Middelharnis. De laatste is de grootste. Verder heeft de bibliotheek leespunten in Ooltgensplaat, Den Bommel, Achthuizen, Stad aan 't Haringvliet en Stellendam.
Leescultuur
Directeur-bestuurder Harry van der Klink en regiomanager Gerdie Schellevis spreken over "redelijk stabiele uitleengetallen" op Goeree-Overflakkee. "Vooral in Middelharnis en Ouddorp. Er is een enorme leesbehoefte, van oudsher heerst hier een leescultuur. In Ouddorp – die vestiging bestaat nu elf jaar – komen ook veel toeristen. Het is een mooie slechtweervoorziening. In Ouddorp is ook veel behoefte aan activiteiten in de bibliotheek. We hebben bijvoorbeeld het iPadcafé. In Ouddorp zijn ook de boek-en-filmavonden begonnen, die doen we nu in alle vestigingen. Oude-Tonge is de minst bezochte vestiging."
Er is van alles aan de gang als het om het lezen van bibliotheekboeken gaat. Een paar ontwikkelingen: de opkomst van het e-book, digitalisering van informatie, een kritische blik op de subsidiestroom en, misschien op den duur toch ook op Goeree-Overflakkee, ontlezing. Hoe gaat de regionale bibliotheek hiermee om?
Bibliotheek op School
Van der Klink somt een drietal "bewegingen" op die landelijk spelen. De vorming van een nationale bibliotheekcatalogus, waaruit alle leden uit het hele land kunnen bestellen. De ontwikkeling van een nationale bibliotheekpas, waarmee iedereen lid is tegen dezelfde voorwaarden en dezelfde tarieven. En het project de Bibliotheek op School, dat het taalniveau van basisscholieren moet verbeteren en hun leesplezier een impuls moet geven. Dat gebeurt via collecties boeken op scholen of groepjes scholen, leesconsulenten en mediacoaches. "Dat is een nieuwe taak van de bibliotheek. We nemen leerlingen, maar ook leerkrachten mee in de digitale wereld. Het is goed om daar zo vroeg mogelijk mee te beginnen. Zo ontwikkel je mediawijsheid en het veilige gebruik van digitale media." Op de basisschool Eben Haëzer in Goedereede-Havenhoofd is Bibliotheek op School al gestart.
De bibliotheek draait financieel gezien op twee stromen: de abonnementsgelden van leden – vanaf 18 jaar is het lenen van boeken niet gratis – en de subsidie van de gemeente. Zoals bekend moet de gemeente veel moeite doen om de eindjes aan elkaar te knopen. Of dat consequenties heeft voor het bibliotheekwerk is op dit moment niet bekend. De gesprekken tussen gemeente en bibliotheek – over het geld en welke diensten daartegenover staan – zijn begonnen, maar nog niet afgerond.
Subsidie
Volgens Van der Klink en Schellevis is de gemeente overtuigd van het belang van de bibliotheek voor heel Goeree-Overflakkee. Ze wijzen erop dat de huidige gemeentelijke subsidie, 11 euro per inwoner, een minimum is. "In Spijkenisse bedraagt de subsidie voor de bibliotheek 28 euro per inwoner. 11 euro is de bijdrage in gemeenten tot 30.000 inwoners. Nu telt de gemeente bijna 50.000 inwoners." Daar komt nog bij dat de gemeente voor de inwoners van de voormalige gemeente Dirksland geen bijdrage betaalt. Toen die gemeente nog bestond kwam er ook geen subsidie naar de Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta, en dat is in de situatie sinds 1 januari 2013 niet aangepast. "We hebben wel 1100 leden uit Dirksland, Melissant en Herkingen. Er is daar veel leeshonger", aldus Van der Klink, die in dit verband over een verkapte korting op de subsidie spreekt. "Als we nog meer zouden moeten inleveren, komt het functioneren van de bibliotheek in gevaar."
Ontmoetingspunt
Door de digitalisering heeft de bibliotheek meer ruimte gekregen. Veel informatieve boeken hebben het veld moeten ruimen. Wie bladert er immers voor een werkstuk nog in een encyclopedie, terwijl alles op wikipedia is te vinden? Dat schept wel ruimte om de bibliotheek meer tot ontmoetingspunt te maken en er allerlei activiteiten te laten plaatsvinden. Zoals het iPadcafé, de boek-en-filmavonden, kindertheater, lezingen en concerten.
"We gaan steeds meer samenwerken, bijvoorbeeld met Fier, de muziekschool, fotoclub De Rare Kiek en andere culturele instellingen. En samen met Careyn organiseren we activiteiten voor eenzame ouderen. Zo kunnen we onze ruimte effectief gebruiken."
De bibliotheek heeft toekomst, ook op Goeree-Overflakkee, waar volop gelezen wordt. Harry van der Klink: "De bibliotheek wordt belangrijker. We schrikken ervan dat 15 procent van de vijftienjarigen functioneel analfabeet is. Die laaggeletterdheid repareren kost miljoenen. Het is beter om preventief op de basisscholen aan leesbevordering en mediawijsheid te werken. Dat doen wij met Bibliotheek op School. Ook worden we belangrijker als ontmoetingspunt en als samenwerkingspartner."
<kader>
Download-app
Een papieren boek lenen bij de bibliotheek, dat zal nog geruime tijd mogelijk blijven. Maar ook zal het e-book daar een opmars maken. Steeds meer mensen hebben een e-reader. Over het uitlenen van e-books is eerst overeenstemming nodig met de uitgevers. "Een moeizame ontwikkeling", aldus Harry van der Klink, directeur-bestuurder van Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta.
Een e-book downloaden bij de bibliotheek was toch al mogelijk tijdens de vakantieperiode. In juli en augustus waren vijftig e-books gratis te downloaden met de vakantiebieb-app. Het was een overweldigend succes: leden en niet-leden haalden 100.000 digitale boeken 'uit de lucht'. In de kerstvakantie herhaalt de bibliotheek deze actie.
Harry van der Klink en Gerdie Schellevis in de bibliotheek te Middelharnis.