Gedoe rond avondklok zorgt voor nieuwe deuk vertrouwen bevolking in overheid
Vooral de gronden waarop het besluit tot invoering van de avondklok genomen is, worden door de rechter onderuit gehaald. Bij een ingrijpende maatregel waar toch al veel vraagtekens waren bij nut en noodzaak ervan, wil je als overheid het verwijt van onzorgvuldigheid voorkomen. Voor het invoeren van de avondklok is gebruik gemaakt van een bijzondere wet, de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg), aldus de Rechtspraak in een toelichting. "Die wet biedt het kabinet de mogelijkheid om in zeer spoedeisende en buitengewone omstandigheden een avondklok in te stellen, zonder dat daarvoor eerst een wetgevingstraject – waarbij de Eerste en Tweede Kamer vooraf worden betrokken – moet worden doorlopen."
Er is in de Tweede Kamer vooraf echter wel over de avondklok gesproken en zelfs gestemd. Dus het besluit ervoor is democratisch tot stand gekomen, maar laat volgens de rechter daarmee juist zien dat de avondklok niet voldoende spoedeisend en buitengewoon was. De acute noodsituatie die voor deze wet nodig is, was niet aanwezig. Dat het Hof de zaak aanhield en de avondklok van kracht bleef, doet niets af aan de uitspraak van de Rechtbank. Al was het wel grappig om te zien hoe Willem Engel zich na de beslissing van het Hof weer keurig presenteerde als de stampvoetende kleuter die zijn zin niet krijgt. Zijn verdwenen vertrouwen in de Nederlandse rechtspraak was net weer een beetje terug na de uitspraak van de rechtbank. "Ik ben blij dat ik ongelijk heb gekregen en dat de rechter wel recht spreekt", zei hij tegen de NOS. De andere elf aangespannen zaken had hij op 1 weinig spraakmakende zaak na allemaal verloren, dus dan deugt er niets van de rechters. Een beetje zoals de kleuter die papa en mama alleen goede ouders vindt als hij zijn zin krijgt.
Toch is het terugdraaien van de avondklok een slechte zaak. Niet omdat het nou zo’n goede maatregel is vanwege het effect op het aantal besmettingen. Er is nauwelijks fatsoenlijk onderzoek naar gedaan en waar 8 tot 13 procent minder besmettingen wordt geroepen, blijken dat vooral schattingen. Ook positief is dat uit de uitspraak wel de onafhankelijkheid van de rechters blijkt, wat een prima signaal is. Het toont het belang van een goede en onafhankelijke rechtspraak.
Het mogelijk terugdraaien van de avondklok kan echter vraagtekens oproepen bij andere besluiten, ondanks het feit dat het hier om een puur juridische kwestie gaat. Want hoe goed is het sluiten van scholen, kerken, horeca en andere middenstanders dan onderbouwd? Hoe rechtsgeldig zijn die besluiten eigenlijk? En de belangrijkste vraag: welke gevolgen gaat dit hebben voor de gehoorzaamheid van de Nederlanders aan alle maatregelen, waarvan een groot deel aantoonbaar wél effect heeft, hoe ellendig ze ook zijn?
Het kabinet is tijdens de bespreking door de Raad van State en verschillende partijen in de Tweede Kamer gewaarschuwd voor de oneigenlijke gronden waarop de avondklok is gebaseerd. De uitspraak van de rechtbank kwam voor het kabinet ‘als een verrassing’, maar gezien de waarschuwingen vooraf kan die verrassing niet erg serieus worden genomen.
Slot van het liedje is dat het toch al broze vertrouwen in de overheid en de genomen maatregelen hierdoor weer een extra deuk heeft opgelopen. We zullen als land nu opnieuw onze nuchtere inslag moeten laten zien en hopen en bidden dat er niet weer rellen ontstaan. De oproep van Engel om elkaar na negenen op straat te knuffelen draagt daar niet aan bij en schurkt aan tegen opruiing. Misschien moet een rechter zich daar eens over buigen.