Voor u gelezen: Aan tafel met Charles Dickens – huiselijke recepten uit de 19e eeuw
De negentiende eeuw was een periode van voorspoed in Groot-Brittannië. De industriële Revolutie en de uitbreiding van het Britse rijk overzee resulteerde onder meer in een nieuw opkomende, gegoede stedelijke middenklasse. Deze middenklasse imiteerde graag de hogere klasse voor wat betreft de smaken in de keuken en de presentatie van het voedsel en werd vervolgens heel vindingrijk in het maken van creatieve versies van traditionele gerechten.
Victorianen hielden van een goed stuk vlees, zoals gevulde lamsbout uit de oven of een stevige pie met kip en varkensworst. Vlees eten was voor de middenklassers een ‘must’ en voor de arbeidersklasse een luxe, vertelt Josephine. Interessant dat juist in deze periode, in 1847 om precies te zijn, het eerste vegetarische genootschap met succes werd opgericht.
De uitbreiding van het Britse rijk zorgde ervoor dat de Engelse keuken in aanraking kwam met invloeden uit andere culturen. Zo kwam er al aan het begin van de achttiende eeuw kerriepoeder op de markt en werd curry met lamsvlees een populair gerecht.
Anekdotes en gietijzeren fornuizen
Groenten speelden een speciale rol in de keuken van de negentiende eeuw. Ze werden meestal opgediend in saus, boter of gelei, of zelfs onherkenbaar in prachtige ‘made dishes’ opgediend. Met het vervaardigen van deze ‘made dishes’ demonstreerde de kok zijn ware vakmanschap.
Bij elk recept vertelt Josephine een anekdote over Charles en zijn echtgenote Catherine Dickens. Of er volgt een verwijzing naar een specifiek verhaal of boek van Dickens waarin een bepaald gerecht een rol speelt.
Charles en Catherine Dickens waren beiden heel geïnteresseerd in koken. Ze gaven in hun huis talloze diners. Catherine was vermaard om haar tafelversieringen en warme persoonlijkheid en Charles om zijn gevatheid.
De Victoriaanse tijd bracht dus de nodige veranderingen in de keuken met zich mee. Het fijnmazige spoorwegennet maakte het mogelijk om verse producten als groenten, vlees, zuivel en eieren door het hele land te vervoeren. In de keukens waar men eeuwen lang gewend was geweest om in ronde potten boven open vuur te koken kwamen gietijzeren fornuizen te staan en werden platte pannen gemeengoed. En het serveren van een maaltijd met meerdere gangen werd door de komst van zo’n fornuis ook opeens een stuk gemakkelijker.
Sociale functie en Victoriaanse smaakmakers
Victoriaanse recepten voor soepen, vlees, sauzen, groenten, desserts en gebak worden afgewisseld met bijpassende foto’s en afbeeldingen uit de tijd van Charles Dickens. Afwisselend komen weetjes aan bod over bijvoorbeeld de indeling van een klassieke Victoriaanse keuken en hoe de Industriële revolutie ervoor zorgde dat nieuwe ‘makkelijke’ producten als gelatine en bakpoeder op de markt kwamen.
De theemaaltijd was een vinding van de Victoriaanse middenklasse en raakte rond 1870 in zwang. Zo was er de afternoon tea, family tea, high tea en de ‘weekly at home tea’. “De thee vervulde een belangrijke sociale functie waarbij je kon laten zien wie je was”, vertelt Josephine.
Het lekkers bij de thee, het Victoriaans gebak, laat twee belangrijke dingen zien. Het toont de ontwikkeling van rijsmiddelen, zoals het gebruik van geklopt eiwit, verse gist en later bakpoeder. Ook geeft het inzicht in de karakteristieke Victoriaanse smaakmakers als nootmuskaat, kaneel, citrusfruit, rozijnen, amandelen en rozenwater.
Een vlot geschreven kijk-, lees-, en kookboek met een originele insteek. Josephine is te volgen op haar blog over Victoriaans koken en lifestyle (www.myinnervictorian.nl).