‘Asielzoekers oké, vierhonderd nee!’
Sterker nog: er was grote bezorgdheid in Dirksland, getuige de volgende kop in het Eilanden-Nieuws van 7 juli 2000: ‘Voorgenomen komst Asielzoekerscentrum (AZC) wekt grote onrust onder bevolking Dirksland’. De onrust was ontstaan nadat het college van B en W in principe positief had gereageerd op een verzoek van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) om in de woonkern Dirksland een azc mogelijk te maken. Het zou om een centrum gaan met 350 asielzoekers, door het COA gezien als de minimumvariant om een volwaardig azc op te tuigen, voor een periode van maximaal vijf jaar.
Afkeurende reacties
De gemeente Dirksland had de bewoners hierover per brief geïnformeerd. Evenals over de locatie waar het azc zou moeten komen: aan de rand van de nieuwbouwwijk Kleine Boezem. Voor de bewoners van die wijk kondigde de gemeente een informatieavond aan. De datum – 19 juli, in de schoolvakantie – oogstte echter veel afkeurende reacties. Een groot aantal bewoners zou dan immers niet aanwezig kunnen zijn.
De onrust betrof vooral het aantal asielzoekers dat in de Kleine Boezem zou komen te wonen: 350, en dat in een wijk met ongeveer 300 bewoners. Heel Dirksland telde ongeveer 5500 burgers. Met 1 asielzoeker op 16 bewoners zou het dorp te zwaar worden belast, zo was de gedachte, zeker gezien het feit dat landelijk de norm 1 op 70 gold.
Geen enkel draagvlak
In de nieuwbouwwijk was geen enkel draagvlak voor een azc met 350 bewoners, zo bleek tijdens een wijkavond met een opkomst van 98 procent. Ook kwam duidelijk naar voren dat er een belangengroep moest komen. En dat gebeurde al snel. De groep heette Belangenvereniging Inzake Komst AZC Dirksland (BIKAD) en richtte zich door middel van een open brief in het Eilanden-Nieuws van 25 augustus aan de bewoners van de gemeente Dirksland.
Het doel van BIKAD was helder, zo bleek uit de brief: het voorkomen van een azc met 350 personen met nog eens een buffercapaciteit van 50 personen in de gemeente. De vereniging maakte ook duidelijk dat onderhandelingen over het aantal azc-bewoners niet mogelijk zouden zijn: “Een aantal van 350 tot 400 personen is voor een zo kleine gemeente te veel.”
Daarmee stond BIKAD lijnrecht tegenover het college van B en W, dat in de Provinciale Zeeuwse Courant (PZC) van 25 augustus stelde dat de komst van een azc in Dirksland niet ter discussie stond. Wel wilde het college met de inwoners in overleg over de voorwaarden. Volgens burgemeester Boonstra was het de bedoeling dat over een jaar, in augustus 2001, de eerste asielzoekers zouden arriveren. Na een periode van vijf jaar zou het azc weer verdwijnen, waarna op dezelfde locatie uitbreiding van de wijk Kleine Boezem gestalte zou kunnen krijgen.
Tumultueuze momenten
De informatieavond die de gemeente had belegd op 4 september trok een overvolle Schakel. Volgens het Eilanden-Nieuws kenmerkte de avond zich als een bijeenkomst met felle discussies en een aantal tumultueuze momenten.
Burgemeester Boonstra legde uit dat de positieve reactie op het COA-verzoek voortvloeide uit motieven van naastenliefde en humaniteit. B en W hadden ook voorwaarden gesteld aan de komst van een azc in Dirksland. Zoals het maximum van vijf jaar en de aanwezigheid van recreatieve, medische en educatieve faciliteiten in het centrum. Boonstra’s opmerking dat de komst van asielzoekers een verrijking kan zijn voor de gemeente én een gelegenheid om kennis te maken met andere culturen, bracht veel mensen in de zaal aan het lachen.
BIKAD kreeg die avond in De Schakel meer applaus. De belangenvereniging presenteerde zich met de leuze ‘Asielzoekers oké, 400 nee!’. Met een norm van 1 op 70 zou er in Dirksland ruimte zijn voor 65 asielzoekers. Dat het COA het minimum van 350 asielzoekers in een azc hanteerde, was volgens BIKAD een vuistregel en zeker geen standaardregel. De vereniging vroeg zich ook af hoe waterdicht de periode van vijf jaar was en wie er voor de waardevermindering van de woningen zou opdraaien.
Stampvolle sporthal
Na de informatiebijeenkomst vielen bij de bewoners van Dirksland diverse nieuwsbrieven en een krant in de bus. De nieuwsbrieven waren van BIKAD, die onder meer meldde dat het COA geen garantie kon geven over de medische, recreatieve en educatieve faciliteiten in het azc, en de informatiekrant was van de gemeente. In die krant stond onder andere de aankondiging van een informatiemarkt met aansluitend een centrale discussie op 27 september, deze keer in sporthal De Gooye.
Met 450 bezoekers was de sporthal stampvol. Achteraf gezien ging het er behoorlijk aan toe, aldus burgemeester Boonstra, maar ook nu was er tumult in de vorm van gejoel, gefluit en geapplaudisseer. Trekt het college zich eigenlijk wel wat aan van het brede verzet onder de burgerij? Is er nog wat aan te tornen? Waarom wordt er geen gehoor gegeven aan het voorstel van BIKAD om te beginnen met 65 asielzoekers? Allemaal vragen die het college op zich kreeg afgevuurd. Het antwoord op de laatste vraag: in een azc met minder dan 350 asielzoekers is het praktisch niet te doen om voorzieningen te treffen. Het is de gemeente te doen om het financiële voordeel, klonk ook vanuit de zaal. Dat het om 9 miljoen zou gaan, zoals het gerucht ging, noemde Boonstra absolute nonsens.
Humanitaire taak
Al ging het er behoorlijk aan toe, in de woorden van de burgemeester, toch klonken ook woorden als dictatoriaal beleid en achterkamertjespolitiek. Er was overigens eveneens iemand in de zaal die een heel ander geluid liet horen: dat opvang bieden aan mensen die van huis en haard verdreven zijn een humanitaire taak is.
Na een periode met veel ingezonden brieven, was op 23 november het laatste woord aan de gemeenteraad van Dirksland. Er hingen die dag dus spandoeken in het dorp en op de publieke tribune was geen lege plaats meer te bekennen.
De raad besloot medewerking te verlenen en een azc voor ongeveer 200 asielzoekers toe te staan voor een periode van 8 tot 10 jaar. Dat was het voorstel van het college, dat na alle discussies in het dorp uiteindelijk had gekozen uit twee opties: een azc met 350 bewoners voor vijf jaar of een azc met ongeveer 200 bewoners voor acht tot tien jaar.
Als een nachtkaars
Na het besluit van de gemeenteraad en het tekenen van een bestuursovereenkomst tussen de gemeente en het COA, ging de kwestie, die de gemoederen behoorlijk had verhit in het dorp, uit als een nachtkaars. In Dirksland kwam geen azc. Volgens COA-woordvoerder Slaager, met wie Eilanden-Nieuws in 2006 een interview plaatste, om bedrijfseconomische redenen. De aantallen asielzoekers die begin deze eeuw jaarlijks Nederland binnenkwamen, daalden zo drastisch dat het COA bestaande opvanglocaties moest sluiten. De opening van een nieuw azc was dus niet langer noodzakelijk.
