Voor u gelezen: D-day – de dag die de wereld veranderde
De Amerikaanse auteur Alan Gratz (1972) wijdde een young adult roman aan dit onderwerp. Door de indringende schrijfstijl en een uitgebreide research zal het ook de geïnteresseerde volwassen lezer aanspreken. Gratz schrijft ook in de andere 15 romans die van zijn hand verschenen over veel omvattende thema’s, zoals vluchtelingenproblematiek en de beide wereldoorlogen.
In D-day kruipt de auteur in de huid van zes jonge mensen die ieder op zijn of haar manier betrokken waren bij deze operatie. De zestienjarige Dee Carpenter is een Amerikaanse soldaat die er alles aan gelegen is om zijn aandeel aan D-day succesvol te maken. Maar hij draagt een gevaarlijk geheim met zich mee dat bij ontdekking verstrekkende gevolgen zal hebben. De Canadese James leidde tot nu toe een onopvallend bestaan. Maar als parachutespringer tijdens de operatie Tonga (de luchtgeallieerden die met vliegtuigen D-day ondersteunden) neemt zijn leven een totaal andere wending.
Race tegen de klok
De Franse Samira is goed in toneel spelen en als haar moeder gevangen wordt genomen door de Duitsers, sluit ze zich aan bij het verzet. De Britse Bill is trots op zijn vader die sneuvelde als soldaat in de Eerste Wereldoorlog. De vader van Bill verhaalde in één van zijn brieven aan het thuisfront over het majestueuze tapijt van Bayeux waarin de slag bij Hastings uit 1066 wordt verbeeld. Het doel van Bill is om vanaf de Normandische stranden zo snel mogelijk in Bayeux, de plek met tastbare herinneringen aan zijn vader, terecht te komen.
Dan zijn er nog de militair verpleegkundigen Henry en Monique. Zij zetten zich in op de stranden van Normandië om met gevaar voor eigen leven dat van anderen te redden. Zij stuitten tijdens hun riskante werk op vooroordelen vanwege hun huidskleur of geslacht. Gaandeweg het verhaal kruisen de levens van deze jonge mensen elkaar in een race tegen de klok om de overwinning.
Gratz laat zien hoe de plek waar je wieg stond vaak bepalend is voor je wereldbeeld. Maar hij laat ook de andere kant zien. Hoe jonge mensen uit hun comfortzone stappen, vooroordelen opgeven en vriendschap en naastenliefde laten prevaleren boven eigen belang.
Origineel perspectief
Gratz bijt de spits af met de inscheping van soldaat Dee, op weg naar Omaha Beach. Dee vertelt hoe de aanvankelijk uitgelaten sfeer omslaat: “Maar nu juichte niemand en niemand zong. Sid had het zelfs niet meer over voetbal. Niemand zei een woord terwijl de laatste soldaten van hun peloton vanaf het transportschip in de Higgins-boot stapten. Het was nog donker en ze konden Frankrijk niet zien liggen en ze wisten ook niet hoe ver ze nog van het strand verwijderd waren. Plotseling was iedereen doordrongen van het kille, harde feit dat het nu eindelijk zou gebeuren. Na maanden van training, maandenlang plannen en maandenlang wachten zouden Dee en Sid en alle anderen – meer dan honderdvijftigduizend soldaten – overgeleverd worden aan de kaken van de dood.” (p.16) Gratz weet je mee te nemen naar de stranden van Normandië, schrijft vanuit een origineel perspectief en brengt de hoofdpersonen dicht bij de verbeelding. Een minpunt is dat hier en daar een aantal onnodig grove woorden de tekst ontsieren.
Een landkaart, nawoord en historische verantwoording completeren het onopgesmukte verhaal van zes jonge mensen die huis en haard verlieten voor de bevrijding van Europa.