"Cultuur geeft een rijker leven en is goed voor de leefbaarheid"
“Ik ben twee periodes van vier jaar voorzitter geweest. Het is goed om nu het stokje over te geven”, zegt Greet de Kooning, die aan het herstellen is van corona en bovendien bezig is een verhuizing naar een kleinere woning voor te bereiden. “Ik kreeg destijds de vraag of ik voorzitter wilde worden van de Culturele Raad. Even moest ik erover nadenken; ik had nog wat klusjes in de provincie, maar die waren bijna afgerond. Het leek me heel leuk, dus zei ik ja.”
Met cultuurbeleid had ze al te maken gehad toen ze gedeputeerde was in de provincie Zeeland. Tot ‘cultuur’ van de provincie naar de gemeenten verhuisde. “Gemeenten kregen de middelen en de zeggingskracht, onder de voorwaarden dat cultuur bereikbaar is voor zo veel mogelijk mensen, groot en klein, en dat er ruimte moet zijn voor vernieuwing.”
Breed aanbod
“En hier, op Goeree-Overflakkee, is het ook zo. Het staat in het beleidsplan dat we een jaar of vier geleden hebben geschreven. Daarin gaan we uit van een breed aanbod, aansluitend bij de cultuur van het eiland – je ziet hier bijvoorbeeld veel koren en hafabra’s – en vernieuwing. Aan de wens om beeldende kunst ruimte te geven, heeft KunstPlus invulling gegeven. We wilden hier ook een soort Nazomerfestival van de grond krijgen, zoals in Zeeland. Het leek goed te gaan, maar toen kwamen de bezuinigingen en is het niet gelukt.”
Dan komt natuurlijk de vraag op wat de Culturele Raad Goeree-Overflakkee heeft bereikt sinds 2013. Greet de Kooning benadrukt allereerst dat de raad niet uitvoerend is, maar adviserend. “We geven advies als er subsidieaanvragen op cultureel gebied bij de gemeente binnenkomen, en die worden bijna altijd gevolgd. Verder schrijven we beleidsadviezen.”
Diekhuus
Zo speelde de Culturele Raad een rol bij de herstructurering van het eilandelijke muziekonderwijs, wat het Muziekgebouw Goeree-Overflakkee heeft opgeleverd. Verder adviseerde de raad bijvoorbeeld over de toekomst van het Diekhuus en een link met de oude technische school: in het gebouw is een prachtige theaterzaal te realiseren en bovendien zijn er geluiddichte lokalen.
“Het is belangrijk dat er een cultuurcentrum is in de gemeente. De planvorming rond het Diekhuus duurt langer dan zou moeten. Dat is jammer. Iedereen is het erover eens dat de bibliotheek daar moet komen. Dat is goed, want dan kun je de publieksfunctie van het Diekhuus meer gestalte geven. De bibliotheek is immers toegankelijk voor iedereen. Maar het gekozen model bleek te duur”, zegt Greet de Kooning, die eraan toevoegt dat inspraak van alle betrokkenen prima is, maar dat het wellicht beter was geweest wanneer er eerst een financieel plafond was aangegeven.
Vlucht genomen
Een Nazomerfestival is op Goeree-Overflakkee nog niet tot stand gekomen. Maar in de dorpen zijn wel verschillende culturele evenementen aan elkaar gelinkt. De voorzitter noemt als voorbeeld de KunstKijk, de Culturele Week in Ooltgensplaat en de Portdagen in Goedereede. “Door de dorpsraden en middelen vanuit de gemeente hebben dit soort evenementen een vlucht genomen.”
Podiumkunsten en beeldende kunst vormen een belangrijk onderdeel van de cultuur – en dus van het terrein waarnaar de aandacht van de Culturele Raad uitgaat. Daarnaast onderstreept de raad het belang van het cultureel erfgoed en het cultuurlandschap. “We bespreken dat met de gemeente, maar ook aan de Erfgoedtafel. Het is goed om alle deelnemers te ontmoeten. Dat verbindt en brengt mensen in beweging”, zegt Greet de Kooning, die haar verliefdheid op het eiland en het rijke landschap nog lang niet is verloren. “Er is op het eiland veel expertise, die je kan benutten. De Culturele Raad heeft geadviseerd om die eilandelijke expertise in de monumentencommissie te betrekken. Het erfgoed dat we hebben moeten we zichtbaar maken, en dat geldt ook voor de kreken. We moeten de kwaliteit van ons agrarisch cultuurlandschap bewaken en er zuinig op zijn.”
Samenspel
Tegelijkertijd is er een spanningsveld tussen behoud en vernieuwing. “Bouw je een nieuwe wijk, dan kun je wel kijken of de architectuur aansluit bij wat er al is, of daarmee juist een breuk vormt. Een heikel punt zijn verwaarloosde historische boerderijen. Die kun je natuurlijk op de monumentenlijst zetten, maar dan zadel je wel de eigenaar op met een probleem. Dat schept ook verplichtingen aan de gemeente. Ik ben lang bestuurder geweest, dus ik weet dat er vaak twee kanten zijn. Bovendien: de overheid kan niet alles, de inwoners hebben ook een verantwoordelijkheid. Het is een samenspel. Stel je talenten ter beschikking!”
Financiën kunnen ook een spanningsveld opleveren, vooral als er gebrek aan is. “We moeten begrip hebben voor een gemeente die met krimpende middelen te kampen heeft”, vindt Greet de Kooning. “Maar laten we niet vergeten dat kunst en cultuur ook van groot belang zijn om te kunnen participeren in de samenleving. Dat geldt voor ouderen – als je met pensioen bent, wil je misschien wel graag een schildercursus volgen – en ook voor de jeugd. Voor de scholen is Cultuureducatie met Kwaliteit opgezet, samen met het Kunstgebouw. Het is goed om in dit verband de naam van Hugo Verweij te noemen, al acht jaar de centrale figuur en coördinator van het programma, dat kinderen op school kennis laat maken met kunst en cultuur. Fantastisch ook hoe de scholen dit hebben opgepikt en dat er, zoals het nu lijkt, voor het voortgezet onderwijs eenzelfde format zal worden ontwikkeld.”
Leefbaarheid
“Door kunst en cultuur – dat is heel breed – op te snuiven, krijg je een rijker leven. Daarvoor heb je wel voorzieningen nodig: accommodaties waar je voor een redelijke prijs terecht kunt. Cultuur is van groot belang voor de leefbaarheid en voor de gemeenschap”, aldus de voorzitter van de Culturele Raad. Het is en blijft een taak voor de raad om de lokale politiek daarvan te overtuigen. “Ik hoor ook in fracties zeggen dat ze niet aan cultuur doen. Maar, zeg ik dan, koormuziek en orgelconcerten zijn ook cultuur. Het zit dicht bij de mensen, maar ze herkennen het niet altijd…”
Wat in ieder geval cultuur-bevorderend werkt, is het verbeteren van de accommodaties in de kernen. Volgens Greet de Kooning kan menigeen een voorbeeld nemen aan bijvoorbeeld de dorpsraad van Stad aan ’t Haringvliet, het Stadsoverleg, die initiatieven heeft genomen om een nieuw multifunctioneel dorpshuis te realiseren.
Voor verbetering vatbaar zijn volgens de voorzitter van de Culturele Raad ook de promotie – het actief naar buiten treden met wat er allemaal te doen is - en het kunst- en cultuuraanbod voor ouderen. “Het kan breder en professioneler, meer dan het geijkte. Wat zou het mooi zijn als we de ouderen aan Cultuureducatie met Kwaliteit kunnen plakken…”
Shakespeare
“Daar staat tegenover dat aan de Molenweg in Middelharnis de jongeren het heft in handen hebben. Het Jongeren Activiteitencentrum is een mooie plek waar de jeugd zich kan ontplooien. Ook heel mooi is de samenwerking tussen de RGO en de Prins Maurits. Wie weet gaan de leerlingen nog eens samen een grote musical maken, of een stuk van Shakespeare opvoeren.”
En in stilte hoopt Greet de Kooning toch ook nog op een Nazomerfestival op Goeree-Overflakkee. Met bijzondere optredens en voorstellingen, op aparte locaties. Zeker is dat de voorzitter per 1 januari de Culturele Raad Goeree-Overflakkee vaarwel zegt, maar de cultuur zelf zeker niet.