Stijve ogentroost (Foto: Nico van Kappel)
Stijve ogentroost (Foto: Nico van Kappel)

Natuur en gezondheid: Geneeskrachtige kruiden

De natuur levert ons de kennis en de ingrediënten voor geneesmiddelen. Een duidelijk voorbeeld daarvan is het antibioticum, een stof die bacteriën bestrijdt. Dit antibioticum wordt in de natuur gemaakt door schimmels.

De eerste verhalen over geneeskrachtige kruiden (of helende aftreksels van planten) dateren al uit de tijd van de farao´s in Egypte. Van appelschimmel werd een gorgeldrank gemaakt. Uit de 16e eeuw kennen we het extract van pokhout (een tropisch hardhout) in de strijd tegen de ziekte syfilis. En in 1928 werd penicilline ontdekt. Een stof die in de natuur wordt geproduceerd door een schimmel en een antibacteriële werking heeft. In de literatuur komen we duizenden plantenextracten tegen die een geneeskrachtige werking hebben. Ze worden veel gebruikt in de alternatieve geneeswijzen en het merendeel van de werkzame stoffen in deze plantenextracten zijn inmiddels bekend.

In de duinen:

Ook in de duinen komen we deze planten tegen, enkele voorbeelden: Valeriaan staat bekend om zijn kalmerende werking en middel tegen slapeloosheid. De werking ervan wordt al beschreven in het Oude Griekenland. De bloemen zijn wit en hebben een lekkere geur. Ook katten zijn er dol op.
Echt lepelblad is een eetbare plant die als thee wordt ingezet bij nier-, lever- en blaaskwalen. Vanwege het hoge gehalte aan vitamine C werd de plant ook wel gebruikt als middel tegen scheurbuik.
Smeerwortel wordt als tinctuur uitwendig gebruikt. In de literatuur wordt het genoemd als middel bij reuma, jicht, beenderpijn, zieke bindweefsels en bloedsomloop stoornissen.
Stijve ogentroost is een schitterend plantje als je het van heel dichtbij bekijkt (met de loep). Al in de middeleeuwen wordt deze plant genoemd als geneesmiddel tegen oogziekten.
Zeepkruid wordt van oudsher gebruikt om de haren mee te wassen, van mensen of van schapen. De licht giftige saponine in het zeepkruid stond altijd al bekend als een goed middel bij huidziekten.

Voor meer informatie over natuur en gezondheid zie: www.duinbehoud.nl

Dit artikel is het vijfde artikel in een serie van 10 artikelen. Het artikel maakt deel uit van de campagne van de Stichting Duinbehoud om bezoekers van het kustgebied te informeren over natuur en gezondheid. Via deze artikelen van Duinbehoud worden bezoekers geïnformeerd over gezond wandelen in de natuur, over geneeskrachtige kruiden, over eetbare planten en over de positieve effecten van een wandeling door de duinen voor de lichamelijke conditie en de mentale gezondheid.

Zeepkruid (Foto: Nico van Kappel).