Ethiek: In de schaduw
We gingen zondags en door de weeks naar de kerk, we lazen thuis een preek van een oudvader, we zochten eens na wat Matthew Henry over een Bijbeltekst schreef. Daarnaast namen we afstand van de media en het moderne leven. Vooral de televisie was een belangrijk strijdpunt waar veel over te doen was. Het apparaat werd afgewezen, zoals trouwens de radio ook. Ik herinner me dat tot ongeveer 1973 bij ons geen radio in huis was. Verder waren verzekering en vaccinatie dingen waar je om des gewetens wil afstand van nam. Zo was het leven lange tijd in bevindelijke kring.
Langzaamaan echter zijn de zaken anders geworden. In de eerste plaats heeft er binnen onze gezindte een enorme toename plaatsgevonden van mensen die een hogere opleiding gingen volgen. Hoger onderwijs werd min of meer gebruikelijk en ook in de hogere delen van de samenleving konden we meedoen. Naast politiek werd onderwijs, bedrijfsleven, wetenschap en tal van andere zaken meer gewoon goed binnen de gezindte. Ook het welvaartsniveau nam geleidelijk krachtig toe. Te midden van de Nederlandse samenleving kreeg de gezindte een eigen gezicht. De eigen krant, de eigen scholen en de eigen politieke partij hebben dit proces krachtig bevorderd.
Dit proces, door Janse keurig uit de doeken gedaan in zijn dissertatie, zouden we de emancipatie van de bevindelijk gereformeerden kunnen noemen. Dit proces heeft ook heel wat goeds gebracht. Het gaf voor jonge mensen de mogelijkheid om te studeren. Het gaf ook mogelijkheden om meer dienstbaar te zijn in de samenleving. Het gaf ook meer betrokkenheid op het wel en wee van de wereld. Langzaamaan kwam de grote wereld onze woningen binnen. Het feit dat de meeste jonge mensen in onze kring tegenwoordig redelijk goed Engels kunnen spreken onderstreept dit proces, wat denk ik voor een groot deel komt door de introductie van de smartphone. Alles wat via Amerika naar Europa komt ligt dan binnen handbereik. Trouwens, dat is een trek die we in heel Nederland kunnen waarnemen. De meeste Nederlanders weten meer van Amerika en zijn president dan van Duitsland, een groot land aan de oostkant van ons vaderland. De onkunde over onze grootste handelspartner is soms verbluffend.
Maar terug naar de bevindelijk gereformeerden. Soms denk je met weemoed terug aan de tijd dat je ergens in de schaduw van het maatschappelijke leven je plaats mocht innemen. Vooral de laatste weken, waarin onze kerken te maken krijgen met de coronacrisis en de media die hier volop een rol in spelen! We worden min of meer aan alle kanten bekeken en het valt nog niet mee om goed koers te houden. Moeten we wel of niet afschalen? Moeten we gehoorzaam zijn aan de overheid? En zo ja, in welke mate? Bovendien, hoe staan we de media, die zich krachtig opdringt, te woord? Kunnen we die omroepen links laten liggen? Of moeten we proberen een positief beeld neer te zetten. We weten immers dat media dingen kunnen maken en breken. Het is een hele opgave om in dit veld vol voetangels en klemmen een goede weg te vinden. Het zal echter wel moeten. We maken immers gebruik van de publieke ruimte. En dan zijn we verplicht ons aan de wetten van ons land te houden, voor zover niet in strijd met Gods Woord. Het is echter wel een lastig terrein. En soms word je er ook heel moe van. Dan ga je weer verlangen naar de schaduw waarin we weleer leefden. Want laat dan duidelijk zijn. Het leven met de Heere, mogelijk in stille afzondering of op een moeilijk plaats, heeft eeuwigheidswaarde. En daar wegen alle zaken van de moderne tijd niet tegenop. Het is goed om af en toe die schaduw maar weer eens op te zoeken. En daar stil te zijn voor de grote God van hemel en aarde. Het is die God, Die we alleen kunnen ontmoeten in Christus. En dan is het goed.