Voor u gelezen: Moderne etiquette: antwoord op (bijna) alle vragen over hoe het hoort of juist niet
In het leven van alledag is het handig om te weten hoe je te bewegen. Wat zijn de do’s en dont’s in de sociale omgang in een snel veranderende wereld? Hoe om te gaan en zich te gedragen in tijden van sociale media, bij het geven en ontvangen van cadeaus, bij geldkwesties, op recepties, tijdens huwelijksfeesten of bij begrafenisplechtigheden? Aan de hand van diverse vragen en voorbeeldsituaties geeft Beatrijs Ritsema, sociaal psycholoog en journalist, advies en tips hoe zich prettig en correct te gedragen in allerlei situaties die zich voordoen op het intermenselijk vlak.
Rechtvaardigheid en wederkerigheid
In de inleiding stelt Ritsema dat het dagelijks leven schreeuwt om etiquette. De reden is even simpel als logisch. ‘Mensen houden in hun betrekkingen en contacten, hoe vluchtig ook, altijd de rechtvaardigheid in de gaten. Wie onheus bejegend wordt (er dringt iemand voor, een groet blijft onbeantwoord, een onbekende permitteert zich intimiteiten) voelt zich niet gerespecteerd. Op zo’n moment wordt het gevoel van rechtvaardigheid geschonden. Etiquette is de verzameling van (meest ongeschreven) regels die het menselijk verkeer in rechtvaardige banen moeten leiden. Gevoel voor rechtvaardigheid bezit iedereen, en is zo elementair dat deze eigenschap de mens zelf definieert.’ (p.7). Een mooie en overzichtelijke manier om het begrip ‘etiquette’ zinvol te omschrijven en aantrekkelijk(er) te maken om na te leven. Het begrip wederkerigheid is verweven in deze omschrijving – iets waar iedereen van opknapt en geniet.
Kunst van conversatie
‘Moderne etiquette’ heeft een verzorgde hardcover omslag met een tijdloze, botanische afbeelding afkomstig uit de Britse Stapleton Collectie. De afbeelding is goed gekozen en refereert aan het gegeven dat omgangsvormen in feite ook tijdloos zijn. Hooguit bewegen ze mee met de tijd, maar de essentie van behoefte aan antwoorden op vragen over hoe het hoort blijft.
Het etiquetteboek bestaat uit zes thema’s: ‘de kunst van conversatie’, ‘beleefdheid in tijden van sociale media’, ‘verras me alsjeblieft, dan zal ik je bedanken’, ‘de stiefmoeder is gebaat bij zwijgen’, ‘grenzen tussen liefde en vriendschap’, ‘zoveel struikelpunten in de levensloop’.
De hoofdthema’s rondom moderne etiquette zijn onderverdeeld in paragrafen die de thema’s verder uitwerken. De opgenomen vragen en antwoorden kwamen eerder aan de orde in de rubriek ‘Moderne manieren’ in de bijlage ‘Tijd’ van dagblad Trouw.
‘Moderne etiquette’ hanteert een luchtige toon die niet belerend wordt. Tegelijkertijd worden genoeg tips en aanwijzingen gegeven over hoe ‘het hoort’. Een toegankelijk naslagwerk voor iedereen die zich wil verdiepen in correct (én incorrect) gedrag. Of erop na te slaan bij een netelige (of iets minder) belangrijke kwestie die toch om raad vraagt over ‘hoe het eigenlijk hoort’.