Architect Van Baalen leeft in hypermodern huis op eigen landgoed van 5 hectare
In eerste instantie zag het er niet naar uit dat de architect hier zou komen wonen. Via kennissen bij het Ministerie van Landbouw kreeg hij te horen over de wet ‘Rood voor Groen’. Hierbij wordt voormalige landbouwgrond omgebouwd tot groene landgoederen, met daarop een huis van allure. “Op dat moment woonde ik in Hoek van Holland en ging in de buurt op zoek naar een geschikte locatie. Een eigen huis bouwen was al sinds kind af aan een grote droom van me en dit was een mooie kans.’’
Terp
In 2010 reed hij langs de locatie in Battenoord, wat toen nog in gebruik was als landbouwgrond. “Ik weet het nog goed, het was winter. Dit gebied is het laagste in de streek, dus het was hier één grote waterplas. Langs de dijk stond nog een oud, klein en vervallen huisje. Dit gaat het niet worden, dacht ik.’’ Van Baalen zocht verder naar landgoederen, maar vond er geen die aan zijn wensen en financiële speelruimte voldeed.
“Een jaar na het eerste bezoek aan Battenoord begon het toch te kriebelen. Het perceel bleek nog steeds te koop te staan.’’ Alles overpeinzend kreeg hij een ingeving: wat als je er een terp op maakt? Hij besloot een voorontwerp te maken. Uiteindelijk kwam hij met de toenmalige eigenaar een prijs overeen en het land werd gekocht en de Hagenaar maakte het ontwerp. Maar er kwam een obstakel op zijn pad. “De gemeente vond het pand veel te modern voor deze streek, omdat men gewend is om traditioneel te bouwen.’’
Zandplaten en kreken
Van Baalen komt op dreef. “Het is helemaal in om ‘oud’ te bouwen met houten planken, en die dan met teer te besmeuren.’’ Hij gooit zijn handen in de lucht. “Dat is iets middeleeuws. De tijden zijn veranderd. Niets is blijvend, alleen de verandering. Uiteindelijk werd de welstandscommissie in het verhaal betrokken, die afkomstig was uit Rotterdam. “Dé architectuurstad bij uitstek, en zij waren heel enthousiast.’’ De gemeente haalde bakzeil en het huis kon er komen.
Nadat het definitieve ontwerp voor het landgoed af was, kon de schop de grond in. Of liever gezegd, de graafmachines. “Ik heb één kraan en drie dumpers gehuurd, en ben er iedere dag bijgebleven om te kijken of het goed ging. Het meer, een paar meter voor het huis, moest wel een natuurlijke vorm hebben en natuurlijk geen strakke rechthoek zijn.’’ In het ontwerp heeft Van Baalen rekening gehouden met het landschap en de geschiedenis. “Ik heb het ontworpen met verschillende kreken. Het eiland is uit zandplaten met daartussen kreken ontstaan, dus dat wilde ik hierin weerspiegelen. Ook wilde ik enkel met inheemse planten en struiken werken.’’
Ingepakt door spinnen
Dan het huis zelf, geheel energieneutraal met drie warmtepompen, zonnepanelen en zonder gasaansluiting. De eigenaar komt voorover zitten in de stoel en steekt een enthousiast verhaal af, vol met cijfertjes en technische constructies. “Een goede fundering is erg belangrijk. Dus zijn er 48 palen van 23 meter lang ingegaan.’’ Omdat het landgoed zo laag lag, heeft de architect de grond versterkt en het land anderhalve meter opgehoogd. Het huis staat op een terp, wat bijna niet te zien is omdat het heel geleidelijk afloopt naar het meer. “Voor de terp is een historische basis. In 1475 kwamen hier de eerste bewoners, de zogeheten Moerders, die hier veen wonnen. En let op, in oude boeken staat hierover geschreven dat zij ‘zich vloedhillen bouwden’.’’ Triomfantelijk: “Terpen dus!’’
Het huis staat midden in de natuur, en dat is te merken. “In augustus is het hele huis ingepakt in spinnenwebben.’’ Alsof hij het gehoord heeft kruipt er net een zwart spinnetje in de rechterbovenhoek van de kamer. Van Baalen zit er met zijn rug naartoe en gaat door met zijn verhaal. “In het begin heb ik in de kelder nog wel eens last gehad van het wateroverlast. Toen kwam ik in de kelder en voelde ik nattigheid. Toen bleek er 2000 liter water in te staan.’’ Dit probleem is opgelost door de komst van twee sterke pompen, waarvan er een afwatert naar de wetering en de andere naar het meer.
Voetgangersbrug
De architect is verantwoordelijk voor het onderhoud van het landgoed, waarop zo’n 5500 heesters en allerlei andere inheemse planten en bomen staan. Hij doet eigenlijk alles zelf, waarbij hij de hulp heeft van één grote maaier en twee kleinere. Maar als 76-jarige een landgoed van 52.000 m3 onderhouden, is toch een behoorlijke opgave. Houdt hij dat nog een beetje vol? “Ja hoor. Het is belangrijk om actief te blijven. Ik ga dan weliswaar niet naar de sportschool, maar zo blijf ik toch lichamelijk bezig.’’
Een van de voorwaarden bij de koop van het landgoed was dat het toegankelijk moest zijn voor bezoekers. “Ik merk dat steeds meer mensen het weten te vinden. Zeker nu er – na wat gesteggel met Staatsbosbeheer – een voetgangersbruggetje ligt over de Klinkerlandse Wetering en je dus zo het bos in kunt lopen, zie ik de aantallen wandelaars toenemen. Over die brug: “Een ruiter heeft een keer geprobeerd te paard over te steken. Het beest raakte in paniek en belandde in het water.’’ Droogjes: “Het is dus echt een voetgangersbrug.’’
Feest
Regelmatig maakt Van Baalen een praatje met de twintig tot dertig mensen per dag die zijn landgoed bewandelen. “Ik heb twee keer zoveel pad aangelegd als verplicht is, in totaal loopt er 500 meter pad over het terrein. Dat is vrij toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. “Voor de hier wonende dieren heb ik eigenlijk liever niet dat er honden komen, die bijvoorbeeld in het voorjaar achter broedende vogels aangaan, maar ik handhaaf er niet op.’’ Voelt hij zich niet bekeken in zijn huis, als er aan alle kanten mensen langs het huis kunnen lopen en door de grote glazen panelen naar binnen kunnen kijken? “Nee hoor. Daar heb ik bij het ontwerpen rekening mee gehouden, nu zie ik eigenlijk alleen mensen als ze daar lopen’’, zegt hij wijzend. Om dan af te sluiten: “Ik vind het leuk om over mijn landgoed te vertellen, en het is een feest om hier te wonen!’’
