Onkruid of vuulte en het nut hiervan
De meest gebezigde opvatting is dat onkruid planten zijn die op de desbetreffende plek ongewenst zijn.Toch wil ik proberen een lans te breken voor de planten die door veel mensen als onkruid worden gezien. Ik heb het dan niet over invasieve exoten die sterk woekeren, maar gewoon over de wilde planten zoals deze nog bloeien in weiden en bermen. Helaas gaat ook daar de bloemenpracht achteruit als gevolg van kunstmest, bestrijdingsmiddelen en frequent maaien.Zoals ik in mijn eerdere bijdrage opmerkte (Onkruid in vlinderidylle Welgelegen) gaat het ook slecht met de insecten. Ik heb u hopelijk kunnen overtuigen van het nut van de insecten. We nemen vlinders als voorbeeld. Vlinders voeden zich op voedselplanten met nectar en stuifmeel uit de bloemen. De vrouwtjes hebben dit nodig voor energie maar ook voor het ontwikkelen en afzetten van de eitjes. Mannetjes hebben dit nodig om vrouwtjes te zoeken of hun territorium te verdedigen. Met dat afzetten van de eitjes is er wel iets speciaals aan de hand. Sommige vlinders zijn zeer kieskeurig en hebben maar één specifieke plant waar de eitjes op af worden gezet, dit is de waardplant. Kleine vos, dagpauwoog, gehakkelde aurelia en landkaartje bijvoorbeeld kiezen uitsluitend in de zon staande brandnetels als plant om de eitjes af te zetten. Deze vlindersoorten zijn monofaag, dat betekent dat ze maar één soort geschikte waardplant hebben. Het oranjetipje is iets minder kieskeurig en legt zijn eitje bij voorkeur op de pinksterbloem, maar soms ook op look-zonder-look. Deze moet dan weer wel in de buurt staan van een boom of struik met een ruwe bast. Ze legt maar één eitje per plant, de rups wil namelijk nogal eens een klein broertje of zusje opeten.
Minder kritisch
Andere dagvlinders daarentegen zijn veel minder kritisch. Zij vliegen laag door het gewas en laten de eitjes gewoon vallen. De uit de eitjes gekomen rupsjes zoeken dan zelf een geschikt plantje. Deze rupsen zijn polyfaag, ze lusten veel meer soorten planten. We hebben dus voedselplanten, hierop voeden de vlinders zich,en we hebben de waardplanten waarop de rupsen groeien. Voor de overleving van vlinders is het dus van belang dat er zowel voedselplanten als waardplanten zijn.
Veel mensen op het eiland hebben een tuin. Deze wordt keurig onderhouden maar wel vaak vanuit het menselijk standpunt. Sommige tuinen zijn volledig vol gelegd met grote tegels. Makkelijk in het onderhoud maar er groeit niets op. Voor insecten is hier dus niets te halen. Gelukkig voor de insecten zijn er ook nog mensen die wel een tuin vol met planten hebben staan. Wanneer we de vlinders, maar natuurlijk ook andere insecten willen helpen moeten we nog wel de juiste planten hebben. Sommige planten of struiken zijn steriel en geven geen stuifmeel en nectar, daar komen geen of weinig insectensoorten op af. Op de meeste variëteiten van de hortensia zie je bijvoorbeeld weinig insecten.Ook de tuin vol met siergrassen is voor vlinders niet bijster interessant. Wanneer we kijken naar de planten die worden aangeboden bij de tuincentra zien we de laatste tijd gelukkig ook een groot aanbod van bijenplanten. Deze zijn in de meeste gevallen ook geschikt voor vlinders.Natuurlijk kunnen we ook eens kijken naar de wilde inheemse planten. Hier zitten schitterende planten bij. Sommige soorten worden tegenwoordig ook al aangeboden bij de tuincentra. Wanneer een stukje tuin niet geschoffeld wordt kunt u zelf zien welke planten hier op komen. Het is spannend te zien welke bloemen er gaan groeien. De bloemen zullen niet zo groot zijn als die van de gekweekte tuinplanten maar als u de moeite neemt om ze eens van dichtbij te bekijken zult u versteld staan van de schoonheid. Ik kan me voorstellen dat u geen brandnetels in de tuin wilt hebben. Deze zullen namelijk gaan woekeren. Maar u kunt ze wel in een pot, in een hoekje van de tuin zetten. En dan kijken welke rupsen er op komen.
De Vlinderstichting heeft een folder uitgegeven “Tuinieren voor vlinders”. Deze kunt u gratis aanvragen bij: https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/tuinieren-voor-vlinders/vlinderboekje
Wanneer u nu een tuin ziet, of een stukje gemeentegrond waar niet alles keurig netjes gemaaid is en wat er misschien een beetje rommelig uitziet. Bedenk dan dat dit voor onze insecten de hemel op aarde is.
Rob Rossel
Voor reacties: r.rossel@coloribus.nl of info@nlgo.nl