Ethiek: Kiezen in de zorg
Er werd zelf al beweerd dat er een stille selectie gaande was, waardoor op een kritiek moment de aantallen mensen die naar de IC gingen afnam. Uit een evaluatie van de zorg en de maatregelen rond het coronavirus zal dit nog moeten blijken. Voorlopig lijkt het erop dat heel moeilijke beslissingen niet genomen hoefden worden. Of dat ook in de toekomst zo blijft is de vraag, want het kan best zijn dat er in het najaar een tweede golf met coronapatiënten gaat komen. Of de tweede golf er komt en hoe groot die zal zijn, is onbekend. We zullen dus moeten afwachten en alert zijn. De anderhalve meter maatregel is niet voor niets en we zijn daar voorlopig ook nog niet vanaf. Vooral nu de WHO wijst op een versnelling van het aantal besmettingen is het dus oppassen geblazen. Het kan zo weer min of meer uit de hand lopen met alle gevolgen van dien.
Maar terug naar de keuzen in de zorg. Dat is een heel lastig thema. Want welke mensen krijgen voorrang als het gaat om behandelingen. Hoe moeten we kiezen en welke criteria zijn daarvoor van belang. Dat er echter gekozen moet worden is wel duidelijk. Trouwens, ook vandaag de dag wordt er in de zorg al gekozen. Sommigen mensen zien af van verdere behandeling. Ook kan een arts in overleg met de patiënt tot een aanbeveling komen. Vooral bij kanker gaat het vaak om ingrijpende behandelingen met een beperkt effect. Het kan dan wijs zijn om van behandeling af te zien. Ook de zorg kent grenzen die in acht genomen moeten worden. Er komt altijd een moment dat de dokter moet terugtreden omdat de middelen niet meer beschikbaar zijn of geen resultaat meer hebben. We mogen het leven niet verkorten, want dan komen we op het gevaarlijke terrein van de euthanasie. We moeten echter ook waken voor het rekken van het stervensproces. Mensen moeten ook de tijd en de gelegenheid krijgen om te kunnen sterven. Het is best een lastige materie, maar in zorg hebben mensen daar veel mee te maken.
Er is echter ook een beperktheid aan de kant van de middelen. Soms komt het heel duidelijk naar voren, omdat bepaalde medicijnen gewoon niet betaalbaar zijn. Er zijn heel dure medicijnen die slechts in bepaalde omstandigheden beschikbaar worden gesteld. Ook is het zo dat bepaalde operaties boven een bepaalde leeftijd niet meer worden uitgevoerd, omdat de patiënt dit lichamelijk niet meer kan dragen. Er moet dan ook echt een keuze worden gemaakt om niet meer te behandelen. Het wordt natuurlijk lastig als er twee zieke mensen zijn en er is maar één plek beschikbaar. In een dergelijke situatie zijn er criteria nodig voor een keuze. Het kan zijn dat iemand met de meeste levensverwachting voorgaat. Het kan ook zijn dat jongeren voor ouderen gaan. Ook is het mogelijk om te werken met zaken als leefbaarheid. Hoeveel goede jaren of maanden kan iemand na een ingreep waarschijnlijk nog ontvangen. Het zijn allemaal heel lastige vragen waarbij emotie, kennis en kunde en ook ethiek een hele belangrijke rol vervullen. Het is ook een terrein waar moeilijk heel algemene regels kunnen worden gebruikt. Van geval tot geval zullen doctoren en verpleegkundigen in overleg met de betrokkenen een keuze moeten maken. Het is een zaak die heel veel vergt van de betrokkenen. Misschien één enkel punt als aanvulling. Soms wordt weleens gesteld dat iemand bij verlening van het leven nog wat meer genadetijd krijgt. Op zichzelf is dat waar. Maar laten we bekering en geloof niet uitstellen tot een sterf- en ziekbed. Onze gezonde dagen zijn genadetijd. Laten we die tijd vooral goed gebruiken.