Financiële situatie kerken: dalende inkomsten, maar oog naar Boven
Het eerste wat opvalt, is dat veel kerken nog bezig zijn met de zaken op een rijtje te zetten en nog niet precies kunnen aangeven hoe het zit. “We zijn nog volop aan de slag met inventariseren hoe en wat", laat de penningmeester van een kerk in Middelharnis weten. Een scriba van een gemeente op de kop van het eiland: “Afgelopen tijd hebben we vooral prioriteit gegeven aan het regelen van de kerkdiensten en het zorgen dat iedereen de diensten online kon volgen."
Verhuur verenigingsgebouw
De kerkrentmeester van een Hervormde Kerk van het eiland (ongeveer 110 kerkgangers per dienst) heeft al wel het een en ander uitgezocht, maar wil liever anoniem blijven. “We hebben aan de gemeente gevraagd of ze hun collecten op willen sparen. De precieze impact is nog moeilijk in te schatten, maar we verwachten 10 tot 20 procent minder geld uit de collectes te halen." Naast de collectes zijn er nog een aantal tegenvallers. “We maken ons met name zorgen over het oud papier, hoe dit in de toekomst geregeld gaat worden."
Ook stonden er nog een aantal evenementen gepland, bijvoorbeeld een activiteit in het kader van de Paasavond. “Dan zit de kerk vol en wordt er gecollecteerd voor het onderhoud aan de kerk. Dat missen we nu. Daarnaast waren er rond de feestdagen vaak gasten in kerk, wat nu nier meer kan. Ook het verenigingsgebouw, wat normaal regelmatig verhuurd wordt, is buiten gebruik. Tot slot is de jaarlijkse zomermarkt uitgesteld – en is het überhaupt nog onzeker of die wel door kan gaan."
Desondanks is de kerkrentmeester niet pessimistisch. “We hebben een trouwe gemeente en het zou mee kunnen vallen, hoewel we de collecten, verhuur en vergoedingen hebben zien dalen." Tijdens de kerkuitzending op beeld, komen ook de doelen en het rekeningnummer voorbij. We zien gelukkig dat vele leden dat trouw doen." Of er een verschil zit tussen grote en kleine gemeenten durft hij niet te zeggen. “De opbouw van de gemeente is hierin een belangrijke factor. Maar eind juli gaan we de balans opmaken, dus dan gaan we zien hoe het precies uitgepakt heeft."
Overmaken via app
Hoewel ook bij hen de inkomsten zijn teruggelopen, is ouderling-kerkvoogd Van Dam van de Hersteld Hervormde Gemeente in Middelharnis (ongeveer 650 kerkgangers per dienst) niet negatief. “De inkomsten voor de diaconie blijven wel redelijk op niveau. Wel zien we dat de inkomsten voor de kerkvoogdij met ongeveer 30 procent zijn teruggelopen.’’ Ook Van Dam benoemd de financiële impact van het afblazen van activiteiten. “Denk aan de jaarmarkt, de verkoop van vis en de zaalverhuur aan particulieren en instellingen."
“Momenteel zijn we bezig om na te denken over hoe we met elkaar op een veilige wijze toch activiteiten kunnen gaan ondernemen. Dat is tevens goed voor het gemeente-zijn." De collecten worden in de HHK van Middelharnis afgekondigd zoals normaal. “Na de dienst wordt getoond waar het geld naar kan worden overgemaakt. Daarnaast maken veel gemeenteleden gebruik van de Scipio-app, waarmee je op een vrij eenvoudige manier het geld over kunt maken."
Van Dam benadrukt nogmaals dat hij zich geen zorgen maakt. “De omstandigheden zorgen ervoor dat we nu op een andere manier betalen dan we gewend zijn. Maar we hebben er vertrouwen in dat het goedkomt. We weten dat op het moment dat het nodig is. de mensen klaarstaan. En naast het vertrouwen op de gemeente, hebben we bovenal vertrouwen in de Heere, die alles bestuurt."
Twee potten
De grootste financiële klap voor de Gereformeerde Kerk in Stellendam (ongeveer 100 kerkgangers per dienst) is de rommelmarkt, zo vertelt scriba Bijl. “Dat levert al gauw zo’n 7500 euro op. Ook houden we ieder jaar een winterfair, maar ik verwacht dat die geen doorgang meer kan vinden. Dat zorgt voor een tekort op de begroting, en daarom zijn we nu bezig met andere activiteiten te verzinnen. Zo hebben we al twee keer een ontbijtactie gehad. De medewerking vanuit onze gemeente was én is groot."
De Gereformeerde Kerk heeft haar leden gevraagd of ze elke zondag óf maandelijks hun geld willen overmaken. “Een heel aantal mensen doen dat ook, al zien we wel een daling. Ik schat dat we zo’n dertig procent minder inkomsten via collectes hebben. Fysiek collecteren doen we al lange tijd niet meer, maar vanaf komende zondag willen we twee potten bij de uitgang plaatsen, waar mensen hun collectegeld kunnen achterlaten." Ook heeft de kerk contact met een andere gemeente, die zelf een ‘collecte-app’ heeft ontwikkeld.
Bijltje neergooien
“Normaal gesproken blijft de begroting sluitend door de activiteiten. Als die wegvallen ontstaat er een tekort en is de vraag hoeveel vlees je op de botten hebt. Ik schat in dat de situatie nog wel even gaat duren en ik houd rekening met landelijke, economische klappen. Dat treft dan ook onze gemeente: als er mensen zonder werk komen te zitten en ze een gezin moeten onderhouden, kan ik me best voorstellen dat de bijdrage aan de kerk minder wordt."
Als bezuiniging heeft de kerk besloten om de kerkenraad de diensten te laten voorbereiden in plaats van een gastpredikant te vragen. “Om speciaal een dominee te laten komen voor een lege kerk… Maar dat kun je natuurlijk niet het hele jaar doen." Op die manier probeert de gemeente de begroting eind van het jaar sluitend te krijgen. Bijl: “We gooien het bijltje er niet bij neer. Ik voorzie dat er in coronatijd nieuwe, creatieve ideeën van mensen komen. Het is te vroeg om te somberen. Bovendien ben ik dankbaar dat er weer mensen in de kerk mogen zitten en daarmee het gemeentegevoel weer terugkomt. Zes keer heb ik voor een lege kerk staan preken. Als ik nu weer mensen zie zitten, is dat een rijk gevoel", besluit hij glimlachend.