In Menheerse is altijd wat te tuien

"En ik weet er veel over. Dat komt omdat ik meer dan gemiddeld ben geïnteresseerd in de geschiedenis. Mijn opa en oma kwamen uit Menheerse. Daar kwamen we wekelijks en zo kwam ik veel aan de weet over wat hier vroeger gebeurde. Mijn opa was een geboren verteller, die de geschiedenis levend maakte. Zo is mijn passie gegroeid. Je hoorde over de crisisjaren, de oorlog met de inundatie en de razzia, de Ramp – ze woonden in het Vissersstraatje, aan de kant waar het water kwam. Mijn andere opa woonde in Zuidzijde, en die kon ook goed vertellen. Verder heb ik veel over de geschiedenis geleerd uit de boeken van Jan Both", vertelt Van den Boogert.

Dat zijn passie voor de geschiedenis van Middelharnis (en de rest van Goeree-Overflakkee) groot is, blijkt niet alleen uit de dorpsvlag, maar ook uit bijvoorbeeld enkele tastbare herinneringen aan het Meijertheater: twee klapstoeltjes – met de nummers 1 en 2 – en een raam met gekleurd glas.

Het Laantje

"Van kinds af aan ben ik gecharmeerd geweest van het Laantje van Menheerse, het schilderij van Hobbema. Het hangt in de National Gallery in Londen en is hét landschapsschilderij van de zeventiende eeuw. Als ik me verveel en een tekening maak, is het altijd het Laantje. Toen ik klein was dacht ik: als ik ooit miljonair word, zorg ik ervoor dat er weer een spits op de kerktoren van Menheerse komt. Wat je eraan heit? Helemaal niets. Maar het was een mooie kinderdroom."

Van den Boogert, sinds enkele jaren bestuurslid van het Streekmuseum Goeree-Overflakkee, omschrijft Middelharnis als een historische plek. "Niet zoals Zierikzee. Dat is idyllisch, terwijl ik Menheerse pittoresk zou willen noemen. Je hebt hier een historische setting met het raadhuis: het mooiste gebouw van het dorp, zelfs van het eiland. Ik ben trots op Menheerse. Die trots komt wel voort uit chauvinistisch gedrag. 'Mijn dorp is beter', zoals vroeger op school, waar leerlingen uit Middelharnis en uit Sommelsdijk in de klas zaten. Zo ontstaat er gemakkelijk een barrière. Iedereen kijkt op tegen Menheerse: daar halen ze alles binnen en hebben ze een soort grootheidswaanzin. Maar ik ervaar dat helemaal niet zo."

Rondje Diek

Hij herinnert zich de jaren tachtig toen de jeugd met gettoblasters rondliep, toen je kon spelen op straat en toen er op zaterdagmiddag altijd een rondje Diek op het programma stond. "Qua winkels had je niet echt veel. Voor kleding waren er Buijsse en Fabert, en daar moest je het mee doen. Wij gingen ook nogal eens naar het Zuidplein om kleding te kopen. Wat was er aan restaurants? De Parel. En de Hoge Heerlijkheid, maar die lag buiten ons bereik. De middenstand is wel gegroeid. Ik maak zaterdagmiddag nog steeds graag een rondje over d'n Diek. Het liefst koop ik bij de plaatselijke middenstand, niet via internet. Het is belangrijk dat we in stand houden wat we hebben. Daarom ben ik ook blij met het Hart van Goeree-Overflakkee en de ondernemersvereniging, die van alles organiseren om de leefbaarheid te bevorderen. Dat is wel het bijzondere van Menheerse: er is hier altijd wat te tuien. Iets te doen, ja."

Van den Boogert noemt nog een paar voordelen van Middelharnis als plaats om te wonen en te leven. Het culturele leven, al is er geen bioscoop, het Streekmuseum, al is dat te vinden in Sommelsdijk. "Een klein dorpje met stadse faciliteiten." Het sociale leven en de gemoedelijkheid. "Ik ken heel veel mensen."

Menselijkheid

Nadelen zijn er ook. "In Menheerse is geen NS-station. Het dichtstbijzijnde station is in Barendrecht, veertig minuten verderop. Maar ach, we weten niet beter." Een ander nadeel: de infrastructuur rond Middelharnis. "En de leegstand op d'n Diek. Jammer, maar moeilijk tegen te gaan. Aan de andere kant: zo zijn er wel mooie pop-uplocaties voor het Streekmuseum."

Voor het wonen leven in Middelharnis heeft Bertrand van den Boogert een hoog rapportcijfer over. "Een tien, als Sommelsdijk erbij zit, want daar is het Streekmuseum." Coerd de Heer, die sinds 2014 in Middelharnis woont, geeft een 8,5. "Dat is het zeker waard. Door de menselijkheid op het eiland, de band met het water en de recreatieve mogelijkheden. De lokale cultuur vind ik ook een plus. En het centrum van Middelharnis, waar veel gebeurt."

Tegelijkertijd is het centrum van Middelharnis – De Heer heeft het over Middelharnis, Van den Boogert bijna consequent over Menheerse – voor verbetering vatbaar, volgens de voormalige Vlaardinger. "Het is ook vaag. Dat grote parkeerplein, dat is eigenlijk het centrum. De Spuikom ook, daar verwacht je iets anders… Wel goed dat de haven nu wordt aangepakt. Daar is een doordacht plan voor gemaakt." De Heer denkt ook dat Middelharnis voor tieners misschien "te truttig" is.

Belevenis

De periode sinds de verhuizing naar Middelharnis, toch alweer ruim vijf jaar geleden, omschrijft hij als "een belevenis". De stad waarin hij opgroeide, Vlaardingen, heeft een rijke historie met een zwart randje. De Heer noemt de glorietijd van de haringvisserij met de daarbij behorende ellende, uitbuiting en armoede. De stad met de haven en eromheen de wijken voor de verschillende sociale geledingen: van de reders tot de bemanning. "Na de visserij is Vlaardingen een zwalkend stadje geworden. Door aan te sluiten bij de industriële ontwikkeling aan de Waterweg is een deel van de stad gesloopt."

"Wij waren intensief Vlaardinger. Het was wel een bommetje toen we vertelden dat we zouden weggaan", aldus de winnaar van Gouden Haring, een eerbetoon voor Vlaardingers met verdiensten voor de stad. Hij had ooit al eens gekeken naar een huis in Middelharnis, het dorp dat ze altijd bezochten met de boot en pas in 2013 voor het eerst met de auto aandeden. Daaruit was nog geen verhuizing voortgevloeid.

Maar dat gebeurde wel toen er een plan ontstond om de "zieltogende" historische werf aan de Menheerse haven nieuwe impulsen te geven. "We waren intensief Vlaardinger, dus we hebben wel even getwijfeld, maar we zagen dit als een mooi avontuur. De grootste zorg waren nog de kinderen, die toen 9 en 8 waren. Maar die zijn hier prima terechtgekomen. Ze willen niet terug, maar ze missen wel iets." Wat dat precies is, is niet duidelijk. Het is vaag, net zoals het centrum van Middelharnis.

Springplank

"We willen de werf, zoals ie was in 1750, beleefbaar maken en tot springplank naar het Haringvliet. De geschiedenis van de visserij maken we zichtbaar, ook door de laatste beugsloep, de MD10, hier te restaureren. Het is de combinatie van de werf en de boot die het hem doet."

De Heer kwam in 2014 in een compleet andere wereld. Een groot en intens netwerk liet hij achter in de Randstad om in Middelharnis te beginnen in een omgeving waarin hij vrijwel niemand kende. Dat laatste veranderde snel. "Heel positief aan de verandering was dat we van de lelijkheid van de Botlek en de rest van het Rotterdamse havengebied naar een prachtig eiland kwamen: bij de zee, een groot zoetwatermeer voor de deur, ruimte, een mentaliteit die veel menselijker is. Goeree-Overflakkee is een eiland waar mensen elkaar helpen, ook al hoeft dat niet altijd geheel onbaatzuchtig te zijn."

Grootste klapper

"Of we Vlaardingen missen? Nee, niet echt. Als je in de drukte van de stad wil zijn, rijd je er zo naartoe. Bepaalde mixwinkeltjes – al ben ik geen liefhebber van winkelen – en de grote cultuur, dat mis je misschien op Goeree-Overflakkee. Maar je ziet hier ook veel opvallende, mooie initiatieven, bijvoorbeeld in Het Diekhuus. Je ziet ook dat er veel energie zit in het groepje rond Goed voor Goed en Solaes. Er is lokaal veel te doen. Het Streekmuseum is geweldig, daar voel je de geschiedenis. Maar voor mij is de grootste klapper het water. Vanuit je tuin kun je zo wegvaren… Geweldig."

Spijt heeft De Heer nooit gehad van de verhuizing naar Middelharnis. "Een echte Flakkeeënaar zal je nooit worden, maar ik ben wel echt trots dat ik hier woon. Wat er gebeurt en wat er is te zien, vent ik uit. Altijd en overal."

Middelharnis, feiten

Aantal inwoners per 4 oktober 2019: 7.430
Middelharnis heeft winkels (waaronder vier supermarkten), horeca, (auto)bedrijven (voortgezet) onderwijsvoorzieningen, (para)medische – en welzijnsvoorzieningen, (financiële) dienstverlening, een aantal kerken, een openbare bibliotheek en huisvest onder andere de gemeente Goeree-Overflakkee en de eilandelijke woningcorporatie.

Huis-aan-huis

Deze abonneekrant wordt in Middelharnis eenmalig huis-aan-huis bezorgd. Elders in deze krant staat een aanbieding om de vrijdagkrant voordelig drie maanden te ontvangen.