Allereerste Dodenherdenking in Melissant was indrukwekkend, mooi en waardig
MELISSANT - Ongelofelijk stil was het in Melissant. Alleen het avondlied van een vogel klonk tijdens de twee minuten stilte. Het waren, bijna tachtig jaar na de Bevrijding, de eerste twee minuten stilte ooit in het dorp dat nooit een Dodenherdenking had.
Tekst en foto's: Kees van Rixoort
“Melissant is een bijzonder dorp”, zei Klaas Kuipers, voorzitter van de dorpsraad en een van de initiatiefnemers voor het realiseren van een monument en een 4 mei-herdenking in Melissant. “Er was een tweedeling in het dorp, maar over ons dorp liep ook een verzetslijn. Mensen hadden het lef om in verzet te komen. We mogen trots zijn op onze geschiedenis, ook al heeft die een zwart randje.”
Geen grote dingen
“Wij allemaal, zoals we hier bij elkaar staan in die ongelofelijke stilte, eren de mensen voor wie dit monument is opgericht. Een simpel monument: een steen met wat woorden erop. Geen grote dingen, laat Melissant bescheiden en klein blijven”, aldus Kuipers, die tijdens zijn toespraak ook ‘Het lied der achttien dooden’ van Jan Campert reciteerde, met dichtregels als: “Geen zal den avond zien”, maar ook: “er daagt een dag na elken nacht, voorbij trekt iedre wolk.”
Ook toen deze poëtische woorden klonken was het ongelofelijk stil. En dat terwijl er toch naar schatting een kleine tweehonderd mensen naar woon-zorgcomplex Vollenhoven waren gekomen om de eerste Dodenherdenking in Melissant bij te wonen. Het was druk, heel druk, in de tuin waar het monument met de woorden ‘…nooit meer…’ recent is geplaatst.
Verhalen kennen
Al die mensen hoorden burgemeester Ada Grootenboer-Dubbelman zeggen dat “de fysieke locatie om te herdenken” te danken is aan Melissant, de dorpsraad, de inwoners, de stichting WO2GO en de gemeente. “Binnenkort wordt hier ook een paneel geplaatst. Op het paneel worden de verhalen verteld van de mensen uit Melissant die tijdens de Tweede Wereldoorlog om het leven kwamen.” Ze noemde ook namen: Hendrik van der Mast, die nog maar 12 jaar was toen hij omkwam, Leendert Goedegebuur, Aren van Bodegom, Cornelis van der Mast, David Doornheim, Jan Zandee, Johannes van Rumpt en Maurice Albert Stratton.
“Het is belangrijk om ons verleden te kennen. Hun verhalen te kennen. Om te zorgen dat het ‘nooit meer’ gebeurt. Om te benadrukken hoe kwetsbaar vrede en vrijheid is. Om het nu te begrijpen én de toekomst te kunnen vormgeven”, zei de burgemeester.
Keuzes voor ‘wij’
Ook stelde ze een vraag: “Welke boodschap vertelt oorlog nog steeds aan ons?” Om direct daarna zelf het antwoord te geven: “De boodschap dat we onze vrijheid moeten koesteren en verdedigen. Onze vrijheid is kwetsbaar en nooit vanzelfsprekend. Dat vraagt ook van ons elke dag keuzes. Grote en kleine keuzes. Het vraagt keuzes voor ‘wij’ in plaats van ‘ik’ en ‘zij’. Het vraagt keuzes om niet weg te kijken, niet goed te praten wat fout is en niet dood te zwijgen als het wringt. Niet alleen vandaag, maar ook alle dagen hierna.”
Ja, en in al die dagen hierna is een taak weggelegd voor de jeugd van nu, de volgende generaties, maakte Klaas Kuipers duidelijk. “Dodenherdenking is meer dan een kranslegging, meer dan twee minuten stilte. Elke keer moeten we ons de vraag stellen: wat doe ik hier, waarom ben ik hier, wat houdt dit herdenken in. Het is een klein gebaar, maar het gaat over de vrijheid van u, van jij, van mij… van ons allemaal. We moeten samen herdenken en aan de kinderen leren wat vrijheid is.”
Kransen en saluut
De volgende generatie was al te horen in de bijna tastbare stilte bij het monument: zes leerlingen van de basisscholen in het dorp, vier meisjes en twee jongens, lazen gedichten voor die ze zelf hadden geschreven.
Het was indrukwekkend, mooi en waardig, net als het leggen van de kransen door burgemeester Grootenboer en haar echtgenoot en vertegenwoordigers van de dorpsraad en de Oranjevereniging Melissant. Net zoals het plaatsen van bloemen en bloemstukken bij het monument. Net zoals de prachtige muziek die een koperensemble van fanfareorkest De Hoop uit Stellendam speelde. Net zoals de Stille Tocht vanaf de Melishof, voorafgaand aan de herdenking. En zeker net zoals het saluut van veteraan Albert Evert Vroege op deze eerste 4 mei-herdenking in Melissant.
