Primeur in Melissant: Dodenherdenking
MELISSANT - Nooit was er een Dodenherdenking in het dorp Melissant. Maar nu, bijna tachtig jaar na de Tweede Wereldoorlog, klinkt ook hier de Taptoe, zijn er twee minuten stilte voor de slachtoffers en is er een kranslegging op 4 mei. Burgemeester Ada Grootenboer houdt een toespraak. De herdenking vindt plaats rond het nieuwe monument bij woon-zorgcomplex Vollenhoven.
Door Kees van Rixoort
Dat er in Melissant nooit een herdenking op 4 mei was, heeft wellicht te maken met de verdeeldheid onder de dorpsbevolking, die de Duitse bezetting met zich meebracht. Nadat Melissant in 1966 onderdeel werd van de gemeente Dirksland, kon een vertegenwoordiging van het dorp aansluiten bij de herdenking in de kern Dirksland. Van die mogelijkheid is een aantal keren gebruikgemaakt. Desondanks bleef in Melissant het gevoel overheersen dat het beter was ‘het verleden maar met rust te laten’.
In 2013 ontstond de gemeente Goeree-Overflakkee. In verscheidene kernen is sindsdien op 4 mei de burgemeester, een wethouder of een raadslid aanwezig om de Dodenherdenking bij te wonen. Maar tot nu toe nog altijd niet in Melissant.
Toen en nu
Voor Melissanters Klaas Kuipers en Dirk Spahr van der Hoek reden genoeg om de koppen bij elkaar te steken en een poging te wagen een 4 mei-herdenking te realiseren in hun dorp. Onder auspiciën van de dorpsraad, waarvan Kuipers voorzitter is, is dat gelukt.
En dat is heel belangrijk, vinden beide heren. “Wij zoeken een koppeling tussen toen en nu. Want wie zijn verleden niet kent, heeft geen zicht op de toekomst.”
Die gedachte komt fraai tot uiting in de tekst die op het monument komt te staan: …nooit meer… (drie punten, de twee veelbetekenende woorden in kleine letters en weer drie punten). Het monument bestaat uit een steen met daarop een metalen tekstplaatje. De steen is uitgezocht op ‘de wurft’ van de gemeente in Stellendam.
Centraal in het dorp
“We gingen op zoek naar een geschikte plaats. Het Plein was een optie, De Melishof ook. Maar uiteindelijk kwamen we uit bij Vollenhoven. Dat is een geschikte locatie, centraal in het dorp, waar de schoolkinderen gemakkelijk naar toe kunnen komen en waar de mensen goed kunnen staan”, vertellen Kuipers en Spahr van der Hoek, die in het begin van het proces contact hadden met het Nationaal Comité 4 en 5 mei om zich van alle ins en outs rond de Dodenherdenking op de hoogte te stellen.
Rond het monument bij Vollenhoven komen kinderkopjes en – aan de achterzijde – bloemen en ander groen. Een vlaggenmast maakt het plaatje voor de komende plechtigheid compleet.
De allereerste 4 mei-herdenking in Melissant start met een stille tocht vanaf De Melishof (verzamelen om 19.30 uur). “Iedereen is van harte uitgenodigd om aanwezig te zijn”, zeggen Kuipers en Spahr van der Hoek.
Kransen en bloemen
Aangekomen bij het monument klinkt de Taptoe, zijn er twee minuten stilte en houdt burgemeester Ada Grootenboer een toespraak. Zij legt vervolgens een krans namens de gemeente Goeree-Overflakkee. Daarna volgt het plaatsen van andere kransen en bloemstukken, onder andere van de dorpsraad en de Oranjevereniging. De heer A.E. Vroege, inwoner van Melissant, legt een bloemstuk namens de veteranen. Zelf was hij als Nederlands militair actief in Nieuw-Guinea.
Ook het publiek kan bloemen bij het monument leggen. De dorpsraad zet bloemen neer om te pakken, maar bezoekers kunnen ook zelf bloemen van thuis meebrengen.
De muzikale begeleiding is in handen van een koperensemble van fanfareorkest De Hoop uit Stellendam. De brandweer is ook aanwezig tijdens de herdenking. Na de plechtigheid bij Vollenhoven is iedereen welkom in De Melishof.
Geef vrijheid door
Kuipers en Spahr van der Hoek hopen dat ook veel schoolkinderen aanwezig zijn tijdens de herdenking. Op beide basisscholen loopt een educatief programma van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. De groepen 7 en 8 gaan aan de slag met verhalen, gedichten etc. rond het thema ‘Geef vrijheid door’. Een speldje met deze tekst is voor de leerlingen beschikbaar.
“Dit gaat niet alleen om bloemen leggen en herdenken, maar ook om vrijheid en respect, en om de educatie rondom deze thema’s. Om te leren dat vrijheid begrensd is, beperkingen heeft, om te leren dat je niet alles mag en dat je aan vrijheid moet werken…”
Onthulling later
De officiële onthulling van het monument is later dit jaar. Op het moment dat er een paneel bij staat met de namen en gegevens van de Melissantse slachtoffers die vielen tijdens de Tweede Wereldoorlog. De realisering van dit paneel is een activiteit van Stichting WO2GO.
