Terugblik op de afgelopen vier jaar
Concrete plannen voor de toekomst maken is altijd lastig. Wie had gedacht dat binnen een halfjaar nadat het college in 2018 aan de slag ging, er al een wethouderswissel zou plaatsvinden (Tea Both voor Arend-Jan van der Vlugt)? En hoe hard kun je partijen afrekenen op plannen als middenin de ‘regeringsperiode’ een pandemie uitbreekt die het dagelijkse leven volledig op zijn kop gooit? Als we iets van de afgelopen jaren geleerd moeten hebben, dan is het wel dat het leven niet maakbaar is. Dat we nog zoveel plannen kunnen hebben, maar in een oogwenk alles anders kan zijn.
Tijdens de verkiezingen hebben de deelnemende partijen allemaal zo hun wensenlijstje. Binnenkort kunt u erover lezen in onze speciale verkiezingsbijlage. De ene partij hecht aan veel investeren in duurzame ontwikkelingen, terwijl anderen dat geld liever aan andere zaken besteden. Gesloten winkels op zondag zijn voor de één een must, voor de ander mag dat snel veranderen. De ene partij vindt dat er nog flink wat woningen bij kunnen op G-O, voor anderen is de grens inmiddels wel bijna bereikt. Al die verschillende standpunten zorgen ervoor dat we iets te kiezen hebben.
Coalitieakkoord
Om een inschatting te kunnen maken wat goed is gegaan de afgelopen vier jaar, is het coalitieakkoord uit 2018 het belangrijkste startpunt. Daarin staat een flink aantal concrete plannen en aandachtspunten van de huidige coalitiepartijen SGP, VKGO, VVD en CDA beschreven (zie kader). Een aantal zaken valt meteen op omdat ze de afgelopen tijd regelmatig in het nieuws waren. De Sommelsdijkse markt bijvoorbeeld; het is op zijn minst opvallend te noemen dat in het akkoord de markt als Sommelsdijks erfgoed wordt omschreven, terwijl de markt een paar jaar later in Middelharnis te vinden is. Het geeft maar aan hoe relatief plannen en ideeën al snel kunnen zijn.
Woningen, of meer het gebrek eraan, domineren al jarenlang het nieuws. Het plan uit 2018 om in dertien jaar tijd 1450 nieuwe woningen te bouwen ten spijt, werd de coalitie al snel ingehaald door de harde realiteit. Door het groeiende woningtekort en zeer lastig te realiseren nieuwbouw door de aangepaste stikstofregels is de bouwopgave alleen maar groter geworden. Er is veel werk aan de winkel voor de volgende coalitie, al is het goed om te realiseren dat lokale overheden grotendeels afhankelijk zijn van landelijke spelregels bij bouwplannen.
De energietransitie is een ander onderwerp dat hoog op het lijstje stond in 2018. De concrete doelstelling om in 2020 energieneutraal te zijn werd niet gehaald, al was de gemeente twee jaar geleden al wel hard op weg. Er wordt veel meer stroom opgewekt dan nodig is, maar die stroom omzetten naar het verwarmen van alle gebouwen op het eiland is nu de uitdaging.
Restafval
Het terugdringen van de hoeveelheid restafval is een meer indirect uitvloeisel van het akkoord, maar wel eentje die de gemoederen op het eiland al langere tijd bezighoudt. Na een afvalcoach komt er ook een afvalboa om met name daders van te vroeg opgehangen PMD-zakken op te sporen. Natuurlijk is het beter als iedereen keurig op tijd zijn afval aanbiedt, maar het mag geen verrassing zijn dat er kritiek is op de nieuwe manier van afval inzamelen. Het vergt een gedragsverandering en het levert voor inwoners meer gedoe op, omdat we best verwend waren dat zo ongeveer alles in de restafvalcontainer kon. De verrommeling van het straatbeeld is anderzijds een direct gevolg van de manier van ophalen van PMD-afval. De volgende stap (een container speciaal voor PMD en restafval in ondergrondse containers) kan dat probleem grotendeels oplossen.
De meest gehoorde kritiek op de politiek in deze tijd is dat ‘ze’ toch lekker hun eigen gang gaan en dat ‘we’ niets in te brengen hebben. Dat gevoel is bij een aantal gebeurtenissen van de afgelopen vier jaar best te begrijpen. Denk aan de mogelijke komst van de bioboardfabriek in Oude-Tonge, de ontsluiting van Middelharnis en Sommelsdijk, het verplaatsen van de weekmarkt en de verduurzaming van woningen, waarbij mensen het gevoel hebben dat ze op kosten worden gejaagd. Mensen hebben het gevoel dat zaken over hun hoofd worden besloten.
Toch is dat gevoel niet altijd terecht. Althans, als we kijken naar wat men vier jaar geleden heeft opgeschreven om aan te werken. Wie het coalitieakkoord 2018-2022 met terugwerkende kracht nog eens kritisch doorleest, kan maar weinig zaken ontdekken waar niet op z'n minst aan is gewerkt. Natuurlijk is ‘aandacht hebben voor ...’ een stuk eenvoudiger dan ‘1.600 nieuwe banen creëren’, maar veel is gerealiseerd of in gang gezet.
Of dat altijd de ‘juiste’ dingen waren, daarover valt te twisten. Het is ook precies de reden dat er negen partijen meedoen aan de komende verkiezingen. Negen visies op de toekomst van het eiland. Soms ongeveer hetzelfde, soms totaal tegengesteld. Welke partijen straks hun ideeën proberen te verwezenlijken, dat bepalen wij als kiezers.
Als je de meeste stemmen krijgt of het goed hebt gedaan, bestaat de kans dat je als partij mee mag doen aan de coalitie. Dat is de groep partijen die de lokale regering vormen en de wethouders voor het college leveren.
In de coalitie krijg je als partij de kans om een aantal van die wensen te realiseren. Daarvoor zul je als partij wel moeten onderhandelen. We wonen in een land met veel verschillende ideeën en idealen, dus is compromissen sluiten de enige manier om aan besturen toe te komen. Tenzij één partij de absolute meerderheid heeft, maar dat komt eigenlijk nooit voor. Als alle wensenlijstjes naast elkaar zijn gelegd en de partijen komen tot een akkoord, wordt het coalitieakkoord opgesteld. Dat is het document waarin de speerpunten voor het beleid van de komende vier jaar wordt geformuleerd.
