Hoe staat de zorg ervoor in december 2021?
"De acute zorg gaat altijd voor, je laat geen erg benauwde patiënt op de stoep staan"
Maar om te beginnen: de wereld is momenteel in de ban van de Omikron-variant van het virus. Hoe gevaarlijk is die variant? Damen bijt het spits af. "Veel weten we nog niet, dat maakt het ook lastig om er iets zinnigs over te zeggen. Wat je ziet is dat het virus telkens een klein beetje verandert, waardoor ze hun gastheer verrassen. Die moet dan (deels) nieuwe immuniteit aanmaken. Inmiddels hebben we een aantal varianten gehad. Wat bijzonder is aan deze, is dat hij echt fors anders is in vergelijking met de anderen."
Dat uit zich onder andere in het feit dat de Omikron-variant veel besmettelijker is dan de voorgaande varianten. "Maar we weten nog niet goed hoe ziekmakend die is. Het vergelijken met andere landen is lastig, omdat weersomstandigheden en leeftijdsopbouw heel anders kunnen zijn. Wat wel duidelijk is, is dat de impact groot kan zijn omdat de Omikron-variant zoveel besmettelijker is. Als je er iets tegen wilt doen, moet je dat dus nu doen. Grofweg zijn er dan twee maatregelen: mensen uit elkaar houden en vaccineren. Die doen we nu tegelijkertijd: we hebben respectievelijk een lockdown en zijn de boostercampagne aan het versnellen."
Bezoekregeling
De arts-microbioloog, inmiddels al vijf jaar verbonden aan CuraMare, hoort nieuwe ontwikkelingen vaak eerder dan ze in de media komen. "We houden als (internationale) collega’s contact met elkaar. Op die manier kun je zorginstellingen waarschuwen: dit of dat komt eraan, daarom kunnen we het beste nu alvast na gaan denken over bijvoorbeeld de bezoekregeling." Moerland vult aan: "We hebben wekelijks een covid-overleg, en daar worden haar kennis en adviezen heel serieus genomen. Meestal is een arts-microbioloog verbonden aan een ziekenhuis, maar omdat CuraMare breder is dan enkel het ziekenhuis, kunnen we ook gelijk nadenken over maatregelen in de ouderen- en thuiszorg."
Hij vervolgt: "De druk in de zorg is hoog. We willen altijd goede zorg bieden. Door de enorme inzet van onze medewerkers lukt dat ook. Echter, we lopen soms tegen de grenzen aan van ons kunnen en moeten dan zorg afschalen. We moeten er hard voor werken, maar we doen het. We kunnen het echter niet alleen. Tot nu toe heb ik het gevoel dat we het samen doen met onze omgeving - partners én bewoners van het eiland. Dat zie ik nu weer gebeuren. Dat vind ik belangrijk om te onderstrepen: we moeten het samen blijven doen. Dat helpt ook om de spirit erin te houden." Ook als de maatregelen lastig zijn, bijvoorbeeld door strenge bezoekersregelingen. "Maar we moeten het behapbaar houden voor elkaar."
Lach en traan
Hoe hoog de druk op de zorg precies is, dat is volgens Moerland een lastig te beantwoorden vraag. "Het is dubbel. Momenteel liggen er veel echt zieke patiënten op de Intensive Care en in de kliniek. Overal, maar zeker daar, wordt hard gewerkt. Daar komt de nodige emotie bij kijken: er valt wel eens een traantje, al wordt er gelukkig ook gelachen. De saamhorigheid is groot. Natuurlijk hadden we gehoopt dat er geen coronagolven meer zouden komen, maar het blijkt maar weer dat de wereld niet maakbaar is. We zetten alles op alles om te zorgen voor de mensen die zorg van ons vragen." Daarbij is het volgens Moerland mooi om te zien dat professionals de leiding nemen in de crisis. "Die gaan er echt voor. Dreigen we een bed tekort te komen, dan wordt dat meteen opgepakt en opgelost. Ik ben onder de indruk van de veerkracht van onze medewerkers om met oplossingen te komen."
Met andere ziekenhuizen in de regio zijn afspraken gemaakt over overplaatsing van patiënten als er ruimtetekort dreigt te komen. Regelmatig zijn er overplaatsingen. Moerland: "Maar naast de IC hebben we ook de reguliere zorg, bijvoorbeeld operaties die binnen zes weken moeten plaats vinden. Het is soms zoeken naar een evenwicht om dat voor elkaar te krijgen. Dat lukt tot nu toe redelijk, maar de Omikron-variant baart ons wel zorgen. Daarom ben ik blij dat er wordt ingegrepen door de Rijksoverheid." Damen vult aan: "Op dit moment neemt de instroom iets af, maar de bezetting op de IC blijft passen en meten." Veel geplande zorg is dan ook uitgesteld, omdat de acute (corona)zorg vóór gaat. "Daarin hebben we wel mensen moeten teleurstellen ja. De acute zorg gaat altijd voor: je laat geen erg benauwde patiënt op de stoep staan."
Steeds benauwder
Huisarts Kasper Bruggeman: "De problematiek waar je nu over hoort, die patiënten hebben wij als huisartsen allemaal gezien. Slechts een klein deel komt in het ziekenhuis, maar wij als eerstelijnsmedewerkers zien ze allemaal voorbijkomen. Gelukkig zien we wel de werking van de vaccins. Het type patiënten die in de eerste golf naar het ziekenhuis toe moesten, kunnen nu vaak thuisblijven. Daar doen we dan wel vaak een keertje extra visite, wat de nodige drukte met zich meebrengt."
“Wij hebben eigenlijk een soort code grijs: een patiënt zou eigenlijk naar het ziekenhuis moeten, maar we kijken toch of we iemand nog 12 of 24 uur in de eerstelijnszorg kunnen houden, om het ziekenhuis niet te veel te belasten. Daarnaast hebben wij ook te maken met de uitgestelde zorg. Dat zijn vaak wel patiënten met klachten. Als hun operatie uitgesteld wordt, bellen die toch verschillende keren de huisarts, omdat ze – bijvoorbeeld – steeds benauwder worden omdat hun openhartoperatie niet door kan gaan. Het is dus echt een ketenprobleem, waarbij de hele keten opstroopt."
Ziet oplaaien
Hoe ziet de gemiddelde werkdag van een huisarts eruit, in december 2021? "Gemiddeld genomen komen er niet veel patiënten op spreekuur met corona. Veel praktijken werken met een tijdslot waarbij je, beveiligd met pak en masker, mensen onderzoekt. We zien regelmatig mensen die denken corona te hebben, maar waar het gaat om een gewone griep. We moeten niet vergeten dat die ook nog bestaat." Typisch voor het coronawerk is dat het in golven komt. "Soms is opeens een hele familie positief. Of dat je het opeens in een bepaald dorp ziet oplaaien, en rondom een bepaalde school."
"Maar het drukst hebben we het met de telefoon. Er bellen heel veel mensen, voor hele uiteenlopende redenen. Ook voor de boosterprik bijvoorbeeld, terwijl wij daarin niets voor hen kunnen betekenen." Alle telefonische vragen zorgen voor langere wachttijden bij huisartsen. Zeker tussen ’s ochtends 8.00 en 11.00 uur is het erg druk. Bovenop die drukte komt ook dat assistentes soms ook uitgeschakeld worden, hetzij door corona of omdat ze in quarantaine moeten. Toch klaagt Bruggeman niet. "Op Goeree-Overflakkee hebben wij het over het algemeen heel goed, als je het vergelijkt met andere gebieden. Onze patiënten bellen echt als het zinvol is, blijven bijna altijd netjes en nemen goed advies aan. Dat hoor je soms wel anders. Nee, ik ben blij dat ik huisarts op Flakkee ben", glimlacht hij.
Niet parkeren
Moerland haakt daarop in. "Kijk, corona gaat altijd voor. Als ik vanavond om half acht een telefoontje krijg van Marjolein dan neem ik direct op, wat ik ook aan het doen ben. Dat heeft de hoogste prioriteit, al bijna twee jaar lang. De alertheid is heel hoog, je kunt dit soort dingen niet parkeren." Damen valt hem bij: "Eigenlijk staan we al twee jaar lang aan, ook in de vakanties." Dat brengt een interessante vraag naar boven: gaat de rek op den duur niet uit de zorg? Moerland: "Dat is een onderwerp waar we het regelmatig over hebben. Telkens is onze conclusie dat we met elkaar het goede proberen te doen, samen met alle steun vanuit de samenleving. Dan zijn we er trots op als het lukt."
De arts-microbioloog is iets concreter. "We zijn met een ontzettend fijne groep mensen, die goed met elkaar samenwerken en snel kunnen schakelen. Dat goede teamwork zorgt ervoor dat de rek er niet uitgaat." Bruggeman is wat kritischer. "In de eerstelijnszorg is de rek er soms wel aardig uit. Zeker als een patiënt agressief is. En dat is wel iets wat hulpverleners soms ondervinden." Anderzijds meldt hij ook positieve dingen: "We werken meer samen dan ooit. Zo kunnen we elkaar tot een hand en een voet zijn. Dat geeft nieuwe energie, omdat je nu dingen realiseert die we anders over vijf jaar misschien eens zouden gaan organiseren."
Stevige woordenwisselingen
Net viel het woord agressie. In hoeverre zien ze zich in de zorg hiermee geconfronteerd? Moerland: "In z’n algemeenheid zien we veel begrip. We nemen soms best ingrijpende besluiten, bijvoorbeeld rondom het strengere toegangsbeleid. Daar zit af en toe spanning op." Spanning? "Zonder daar verder al teveel op in te willen gaan; er zijn wel eens stevige woordenwisselingen geweest. Dat zie ik graag veranderen. We willen wel dat onze mensen op een veilige manier hun werk kunnen doen." Damen: "Maar vergeleken met Rotterdam is Goeree-Overflakkee een walhalla." Moerland en Bruggeman knikken instemmend.
Recent was er op het eiland een coronademonstratie. Hoe kijken zij daarnaar? Even is het stil. Damen: "Ik snap wel dat het soms lastig is, als je de achtergronden niet begrijpt en misschien ook minder vertrouwen in de overheid hebt. Zelf vergelijk ik het met een natuurramp: iets moet uitrazen, en daar moeten we met elkaar doorheen." Een communicatiewoordvoerster komt tussendoor: "We houden ons graag bij onze eigen boodschap, namelijk het verlenen van zorg, en willen ons niet mengen in het maatschappelijke debat." Bruggeman wil nog wel iets aanvullen. "Laat één ding duidelijk zijn, als er een patiënt binnenkomt, behandelen we die op de beste manier, zonder onderscheid des persoons. Of die nu wel of niet gevaccineerd is."
Geen tweespalt
Vaccineren is volgens de drie de belangrijkste weg uit de huidige pandemie. Moerland over de discussie: "We willen geen tweespalt, maar respectvol de dialoog met elkaar aangaan. Ook om de saamhorigheid te behouden, zowel binnen de organisatie als ook naar buiten toe." De vaccinatiebereidheid ligt op het eiland redelijk hoog. Damen: "Dat is nog steeds de weg uit deze crisis, waarmee je het beloop in de gunstige richting kunt bijsturen. Rond 1890 hebben we ook een pandemie gehad, heel waarschijnlijk door een coronavirus, die heeft zo’n vijf jaar geduurd. Het huidige verloop van de pandemie lijkt op dat van toen. Dat werd toen uiteindelijk een ‘verkoudheidsvirus’. Maar we weten het natuurlijk nooit zeker." Moerland sluit af: "Anderzijds: het is ieder jaar kerst. Het gaat ook over vertrouwen houden in de toekomst."
