Opinie: Verdrinkingscijfers onderstrepen het grote belang van zwemles
Nederland is een waterland. Al eeuwenlang voeren we een ‘strijd’ tegen het water. Dat kunnen we over het algemeen heel erg goed, al gaat het soms ook flink mis. Iedereen heeft de beelden uit Limburg, België en Duitsland nog op het netvlies. Daarom is zwemles ook zo belangrijk en is de afschaffing van het schoolzwemmen in 1985 op het eerste gezicht een beetje vreemd. Vanaf toen was het aan de gemeente en de scholen of ze schoolzwemmen wilden aanbieden. Ze moesten dan wel zelf voor de kosten opdraaien. Sindsdien is het aantal scholen dat schoolzwemmen aanbiedt drastisch afgenomen. Alleen in de vier grote steden en in Arnhem wordt nog echt geld gestoken in schoolzwemmen.
Ook halverwege de jaren 80 was al heel duidelijk te zien in de cijfers dat schoolzwemmen wérkt. In 1950 verdronken nog 266 jonge kinderen. De daling van het aantal kinderen dat jaarlijks verdronk, werd serieus ingezet toen eind jaren 60 het schoolzwemmen werd ingevoerd. De dalende trend van het aantal verdrinkingen zwakte af in de loop van de jaren 90, zo laten de cijfers van het CBS zien. Inderdaad, de periode dat steeds meer gemeenten en scholen stopten met schoolzwemmen.
Een van de redenen voor het afschaffen van het schoolzwemmen was dat veel ouders hun kinderen al naar de ‘commerciële’ zwemles stuurden voordat de lessen via school begonnen. Die kinderen hadden dus niet veel aan de zwemles. Bovendien droeg de school de verantwoordelijkheid op het moment van de zwemles en die verantwoordelijkheid vonden veel schooldirecteuren te groot.
Het schoolzwemmen dus maar weer overal in te voeren klinkt heel aantrekkelijk, maar wordt heel erg lastig. Verdiep je in de huidige situatie op veel basisscholen (schreeuwend tekort aan leerkrachten, om maar iets te noemen) en het mag duidelijk zijn dat zij deze opdracht er eigenlijk niet bij kunnen hebben. Daarvoor is het basisonderwijs te veel uitgekleed de afgelopen jaren. Bovendien kost een zwemles al snel twee uur aan lestijd. Zolang dat ten koste gaat van andere culturele uitstapjes, is dat niet per se een probleem. Die zijn echter al grotendeels ‘afgeschaft’, waardoor zwemles ten koste zou gaan van belangrijke schoolvakken.
Toch kan het belang van zwemles niet genoeg worden onderstreept. Laten we er met z’n allen voor zorgen dat onze kinderen goed leren zwemmen. Daarbij is met name aandacht nodig voor de kinderen van inwoners met een niet-westerse immigratieachtergrond. Juist bij die groep is de sterfte door verdrinking onder kinderen tot 10 jaar en bij de 10- tot 20-jarigen vier keer zo hoog als bij kinderen met een Nederlandse achtergrond. Dat kan een gebrek aan financiële middelen als oorzaak hebben, of het ontbreekt aan kennis over de gevaren van het water. Tegelijkertijd is het ook de verantwoordelijkheid van ouders om hun kinderen te leren zwemmen. Goede voorlichting op de basisschool kan daarbij een zetje in de rug zijn om ook deze kinderen richting het zwembad te krijgen.
Schoolzwemmen opnieuw invoeren is theoretisch zeker mogelijk. Het bestaat immers nog steeds, met name in de grote steden. Dan zal de overheid de kosten ervan ongetwijfeld bij de gemeenten neerleggen. En ook die hebben de afgelopen jaren al veel te veel extra taken erbij gekregen van Den Haag, zonder de bijbehorende financiën. De extra miljoenen die schoolzwemmen een gemeente zullen kosten, kunnen ze simpelweg niet ophoesten.