Bevrijding uit Niemandsland
We wilden - zo bleek sinds de jaren 60 - bevrijd worden van de ander, die ons geen enkele beperking op mocht leggen. Mocht een ander als echt 'iemand anders' toch vragen stellen bij onze levenswijze, dan maken we ons zelf groot en de ander monddood. Vrijheid moet onbeperkte vrijheid zijn en een ander was eigenlijk een voortdurende bedreiging voor onze eigen zelfontplooiing. Dat is hoe je het wendt of keert het dogma van de liberale vrijheid. De 'ander' is je concurrent.
In 'coronatijd' klagen we dat we niet vrij zijn. Toch zijn we een handje geholpen met de bevrijding van de ander: we hoeven bijvoorbeeld de ander geen hand meer te geven en we mogen met een grote boog om iemand heen lopen (graag met een straal van 1,5 meter). Waar het me om gaat, is de vraag of we ondertussen niet gevangen zitten in een wereld waarin voor de ander geen plaats meer is. De gedachte ontwikkelt zich dat iemand anders niet meer echt 'een ander' mag zijn. Het gevolg? Een dictatuur van artikel 1 van de Grondwet – een artikel dat voor de overheid bedoeld was en is om geen enkel onderscheid te maken op grond van ras of religie, levensovertuiging of voorkeur – waardoor we allen gelijk moeten denken over alle onderwerpen. Dan zijn we in de dictatuur van Niemandsland. Dat Niemandsland is Nederland aan het worden als we geacht worden allen te buigen onder de mening van de massa (media). De meerderheid maakt dan iedereen tot een 'niemand'.
Het grote probleem is dat we dan niemand meer echt ontmoeten vanuit onze eigen diepste levensovertuigingen. Wij laten elkaar zogenaamd vrij, maar het is onverschilligheid. Wij werden bevrijd uit de Duitse overheersing om weer oog te krijgen voor de ander als echt 'iemand anders'. Iemand die mij bemoedigt en tegenspreekt, in zijn blik mij ontvangt en naar mij luistert. In zulke ontmoetingen mag ik me laten verrassen en verrijken – en ook laten ontregelen – door die ander. Vanuit de eigen levensovertuiging de ander aanspreken met bevrijdende woorden uit het Woord van God mag gebeuren in verbondenheid met die ander. Geen opdringen, maar inwinnen.
Bevrijdingsdag 2021 is een moment waarop we eraan herinnerd worden dat een Ander deze wereld vol onrecht binnenkwam. Jezus Christus is de door God gezonden Bevrijder die zich laat ontmoeten. Een ontmoeting met Hem is altijd verrijkend, juist als het je eigen denkpatronen verstoort. Je wordt er echt iemand 'anders' van. Je krijgt oog voor deze Ander en anderen om je heen. Zo komt de bevrijding tot zijn doel. Vrijheid heeft te maken met je vrij kunnen bewegen in je levenselement, zoals een vis in het water. Niemand is zo vrij als een kind van God. Voor een bevrijdende ontmoeting staan de deuren open. De Ander maakt je tot iemand die er zijn mag.