Burgemeester Grootenboer: “Toen ik een telefoontje kreeg kwam het opeens wel heel dichtbij’’
Ruim zes jaar is Ada Grootenboer burgemeester van Goeree-Overflakkee. “Dit is de spannendste en heftigste periode uit mijn burgemeesterschap tot nu toe.’’ Hoewel het gelukkig met haarzelf en de mensen in haar directe omgeving nog steeds goed gaat, ziet ze de impact die het virus heeft op de gemeenschap. “Je voelt de zwaarte van de besluiten en je verantwoordelijkheid als burgemeester.’’
Weekmarkten
Vrijwel meteen ging de agenda van de burgemeester op de schop. “In de eerste weken ben je enkel bezig met het zo goed mogelijk managen van de coronacrisis. Wat veel mensen waarschijnlijk niet weten, is dat er al snel is opgeschaald naar een GRIP 4 situatie.’’ In het geval er in Nederland een ramp of crisis plaatsvindt zijn er verschillende opschalingsvormen. Bij GRIP 4, een van de hoogste niveaus, gaat het om een gemeentegrensoverschrijdende crisis. De beslissingsbevoegdheid gaat dan naar de burgemeester van de grootste gemeente in de veiligheidsregio. “Voor ons is dat de burgemeester van Rotterdam, Aboutaleb. Hij is degene die het beleid bepaalt en beslissingen neemt.’’
Maar wat is dan nu de rol van burgemeester Grootenboer? “Het is aan mij om hem zo goed mogelijk te informeren en te overtuigen van onze belangen hier. Daarnaast worden de grote besluiten weliswaar door Aboutaleb genomen, maar wij vertalen het naar praktisch beleid en hebben daarbinnen soms nog enige keuzevrijheid. Bijvoorbeeld: eerst mochten weekmarkten niet omdat ze werden gezien als een evenement, inmiddels mogen gemeenten zelf bepalen of ze het verantwoord vinden om markten toe te staan.’’
Balans
“Ander voorbeeld is onze samenwerking met Voorne-Putten. Samen hebben we de ruimte gekregen van Aboutaleb om met een plan van aanpak te komen voor de recreatiesector. Daar hebben we nadrukkelijk die sector bij betrokken en zo hebben we de handen ineengeslagen. In het plan is besloten de recreatiesector stapje voor stapje meer ruimte te geven. Dat wordt nu uitgevoerd.’’
“In een crisissituatie is goede communicatie heel belangrijk. Er moet helder gemaakt worden welke besluiten er genomen zijn en waarom die genomen zijn. Soms hebben we echter als gemeente heel weinig tijd om daarover te communiceren, omdat maatregelen kort van tevoren aan ons worden afgekondigd en er vooraf ook nog juristen naar moeten kijken.’’ Bij het bepalen van de maatregelen wordt er gezocht naar een balans tussen enerzijds de volksgezondheid en anderzijds het economisch belang. “Die afweging is soms best lastig. Vanaf het begin en nog steeds is de focus gericht op het onder controle krijgen van het virus en er voor te zorgen dat de druk op de zorg niet verder toeneemt.’’
Bloemenactie
In een crisissituatie zoals deze is er geen democratische beslissingsstructuur, maar is het de burgemeester die besluiten neemt. Die worden achteraf verantwoord. “Wel zorgen we dat de gemeenteraad zo goed mogelijk geïnformeerd blijft door hen regelmatig bij te praten. We zoeken daarvoor naar mogelijkheden, zeker nu de laatste weken langzaam de normale gang van zaken weer wat opgepakt wordt. Ik merk dat het weer drukker begint te worden met zaken die niet met corona te maken hebben.’’
Toch is haar werk nog steeds anders dan anders. “Het persoonlijke contact mis ik heel erg. Natuurlijk proberen we als college dit op allerlei andere manieren vorm te geven. Zo hebben we de bloemenactie gehad, waarbij er bloemen zijn gebracht bij ouderen en zorgverleners. Ook zijn er persoonlijke videoboodschappen gemaakt en hebben we gebeld met inwoners. Misschien is er nog wel meer contact dan normaal, maar het is toch anders. Ook bij het vergaderen van de gemeenteraad merk je dat digitaal debatteren lastig is. Mensen overtuigen via een scherm is lastig, zeker omdat je met veel bent en je de non-verbale communicatie soms mist.’’
Frontlinie
“Als burgemeester ben ik er voor de inwoners, om ze moed en hoop te geven. Je hoort van mensen dat ze het heel fijn vinden als we hun proberen te steunen.’’ Recent bezocht de burgemeester de IC van het ziekenhuis in Dirksland. “Dat was heel indrukwekkend, als je de verhalen hoort van de mensen die in de frontlinie staan. Je ziet dan dat besluiten die bestuurders nemen, ook op landelijk niveau, direct gevolgen hebben.’’ De impact van de genomen maatregelen is enorm. “Dat is soms heel moeilijk. Ik heb er geen slapeloze nachten van gehad, maar ik was er wel tot laat mee bezig om alles op een rijtje te zetten in m’n hoofd en het enigszins te kunnen verwerken.’’
“Je kunt in deze tijd echt wat betekenen voor mensen. Daarom schrijf ik onder andere columns om mensen een hart onder de riem te steken en te bemoedigen. Dat is ook een van de mooie dingen van het eiland: we staan voor elkaar klaar en we doen het echt samen. Het is goed dat we er zo voor elkaar zijn, want er zijn veel verdrietige dingen gebeurd – en ze gebeuren nog. De impact op de gemeenschap is groot, iedereen kent wel iemand van dichtbij die ziek is of overleden aan het coronavirus. Dat mogen we niet vergeten, ook niet nu zaken weer worden opgepakt.’’
Telefoontje
Vanaf het moment dat het kabinet verregaande maatregelen nam, wist ze dat de komende tijd veel van de gemeentelijke organisatie zou gaan vergen. “Op het moment dat ik een telefoontje kreeg over de uitbraak in Nieuw Rijsenburgh met mogelijk veel besmettingen, kwam het opeens heel dichtbij. Je voelt dan meteen wat voor een impact het virus heeft.’’ Heeft ze zelf ideeën over hoe het virus zich zo snel kon verspreiden op het eiland? “We weten het gewoon niet, en allerlei zaken zouden een rol gespeeld kunnen hebben. Er werd door CuraMare heel veel getest, wat natuurlijk ook leidt tot hogere cijfers. Daarnaast zijn we een hechte gemeenschap die veel met elkaar in contact staat.’’
“Voor de toekomst is het belangrijk om goed te luisteren naar deskundigen, kleine stappen te zetten en goed te monitoren wat de effecten zijn van de versoepelingen. Als we zien dat het uiteindelijk niet te handhaven is, moeten we de stap terug kunnen zetten. De zorgsector moet het vol kunnen blijven houden.’’ De burgemeester: “Nu de maatregelen versoepeld worden en de situatie langer duurt, zie ik dat het voor sommige mensen moeilijk wordt om zich aan de regels te houden en dat ze daarom wat nonchalant worden. Maar ik zou iedereen willen oproepen om zich aan de regels te blijven houden – hoe moeilijk dat ook kan zijn. Het is belangrijk om de dalende lijn vast te houden.’’
Veerkracht
Dat baart haar zorgen. “Mijn grootste zorg is of we de dalende lijn qua aantal besmettingen kunnen volhouden. Soms vraag ik me af of we de maatregelen niet te vroeg of veel tegelijk versoepelen. Dat vind ik heel spannend, zeker omdat je de effecten pas enkele weken later ziet. Maar we moeten dit volhouden, ook al worden de komende weken misschien nog wel moeilijker dan de eerste. Natuurlijk weet ik ook niet hoe de toekomst eruitziet. Maar ik heb goede hoop en verwachting dat we dit samen tot een goed einde brengen. Ik weet dat we hier op ons eiland een enorme veerkracht hebben.’’