Sacramenten in coronatijd
Laat ik beginnen met de gedachte dat de sacramenten heel belangrijk zijn. Het zijn tekenen en zegelen door God ingezet om Zijn kinderen te onderwijzen en te verzekeren van het heil in Christus. Luther heeft hele belangrijke dingen gezegd over de betekenis van de doop. En in onze belijdenis vinden we heel veel aandacht aan de sacramenten. Het is dus geen kleinigheid als we de sacramenten niet meer kunnen gebruiken. Dat mag ons best veel te denken geven. Heeft het ook iets te maken met een roepstem van God? Zijn we de sacramenten misschien niet heel gewoon gaan vinden? Bovendien is geregelde bediening van de sacramenten ook erg belangrijk. Calvijn was een groot voorstander van wekelijkse bediening van het sacrament van het Heilig Avondmaal. En ook vandaag hebben doop en avondmaal een diepe zin voor de christelijke kerk. Ze wijzen heen naar het Borgwerk van Christus en bepalen ons bij de enige grond voor de zaligheid. Vanwege de grofheid van onze zinnen hebben wij de sacramenten nodig. Het getuigt niet van een diep en rijk geestelijk leven als we de sacramenten nodeloos ongebruikt laten. Gods kinderen hunkeren er soms na. En wat kunnen avondmaalsdiensten soms een diepe zegen geven in het geestelijke leven.
Er is echter ook een andere kant. Het sacrament deelt de genade niet mee. Dat is een gedachte van de Roomse kerk. Binnen de Roomse leer is het sacrament beslist nodig tot zaligheid. Vandaar dat deze kerk ook de zogenoemde nooddoop kent. In noodgevallen mag zelfs een verpleegster in het ziekenhuis een kindje dopen. Want het is, in de roomse leer, nodig tot zaligheid. Iets anders maar misschien wel in het verlengde hiervan zijn discussie of we niet virtueel avondmaal zouden kunnen gaan houden. Het lijkt mij dat dit niet kan omdat de essentie van het sacrament, een zichtbaar teken in het midden van de gemeente, daarin ontbreekt. Het sacrament is een stoffelijk teken met een diepere bedoeling. Vandaar water, brood en wijn. Dit is zo door de Heere Jezus Zelf ingesteld. Maar we leven nu in tijden dat we de doop en het avondmaal niet kunnen bedienen. Let wel, het is een regel die de overheid ons oplegt in verband met de volksgezondheid. Het is dus geen haat tegen de godsdienst of iets dergelijks. Wel, in die omstandigheden moeten we tegen elkaar zeggen dat God niet aan de middelen is gebonden. Wij zijn aan middelen gebonden. De Heere werkt naar ons toe middellijk. Maar God is daar niet aan gebonden. Eigenlijk is het als volgt. Stel ouders krijgen een kindje. Dat kindje kan in onze tijd niet worden gedoopt. Wel, dat mogen we er vanuit gaan dat het wezen van de doop voor dit kindje geldt. Alleen het ritueel is nog niet voltrokken. Natuurlijk moet dat wel zo vlug als mogelijk is geschieden, maar we behoeven ook niet krampachtig te proberen op allerlei manieren sacramenten te bedienen. De Heere weet echt wel waar het ons om gaat. En als wij niet kunnen dan kan de Heere echter wel zijn zegen geven. Misschien zijn er wel lezers van ons blad die nog nimmer zo’n diepe en rijke indruk van het Borgwerk van Christus hebben ontvangen dan juist in deze tijd. Misschien mag ik nog wel een stap verder gaan. Ontberen doet waarderen. Zouden we niet hunkeren naar waar het in het sacrament ten diepste om gaat? Het gaat om Christus en Zijn werk. Welnu dan hebben wij de sacramenten nodig, maar de Heere niet. Een troostrijke wetenschap in een moeilijke tijd.