Agrarische geschiedenis oostpunt Flakkee vastgelegd
"Met de polderkaternen willen we de agrarische geschiedenis van Goeree-Overflakkee vastleggen", zegt Gerbrand Hoek van Sociëteit Rethorica. "Dat is nodig omdat die geschiedenis altijd een witte vlek is geweest. Vooral als je naar het boerderijenonderzoek kijkt, dan moet je concluderen dat het eiland er bekaaid vanaf komt. Ooit is aan de hand van twee boerderijen het streektype van Goeree-Overflakkee beschreven…"
Verdwenen erfgoed
Maar Hoek noemt nog een tweede reden waarom Sociëteit Rethorica zich intensief in de geschiedenis van de polders is gaan verdiepen. "Er is heel veel agrarisch erfgoed verdwenen, en er verdwijnen nog steeds historische boerderijen. Daarom leggen wij vast in beelden, beschrijvingen, verhalen."
In de polderkaternen gaat de aandacht uit naar onder andere de inpoldering, de gewassen en de landbouw, de architectuur van de boerderijen en de bewoners. Daarnaast snijden de samenstellers, een werkgroep van Sociëteit Rethorica, steeds een thema aan binnen het kader van landelijke ontwikkelingen. In het vorige polderkatern was dat de crisis in de jaren dertig, nu, in het katern over Ooltgensplaat en Den Bommel, staat de Tweede Wereldoorlog centraal.
Gesloopt
Een zeer passend thema, want in dit gedeelte van het eiland zijn diverse boerderijen door de Duitsers gesloopt. Ook zijn er noodboerderijen en -schuren gebouwd, had de inundatie veel invloed op het boerenbedrijf en dwong de bezetter de agrariërs voedsel te leveren. Over de boerderijen die in opdracht van een rijksdienst verrezen in plaats van de gesloopte bouwwerken, zegt Gerbrand Hoek: "Die waren niet streekeigen. Wat te denken van Friese kop-hals-rompboerderijen op het Flakkeese platteland… Die horen hier niet!"
Er staan ook altijd ontdekkingen in de polderkaternen. In deze editie spreekt de vondst onder de achttiende-eeuwse stee Zeldenrust tot de verbeelding: een vroeg zeventiende-eeuwse kelder met kruisgewelf. "Uniek", zegt Hoek. "Er heeft daar een oudere boerderij gestaan. Die is afgebroken en de nieuwe boerderij is over de oude kelder gebouwd."
Zeldenrust verkeert in een deplorabele toestand. En verder is er rond Ooltgensplaat en Den Bommel ook niet veel over van het agrarisch erfgoed. Een paar historische boerderijen zijn er nog, al dan niet uitbundig verbouwd. De Ouwe Stee van de familie Ras, bijvoorbeeld: een achttiende-eeuwse boerderij waarin de woonstijl van de jaren vijftig van de vorige eeuw als het ware is gestold.
Geheime zender
En het Groene Woud, de stee van de familie Jacobs, die in de Tweede Wereldoorlog een geheime zender van het verzet herbergde. Dan hebben we ook gelijk de link met Tomas Ross, die tijdens de presentatie van het polderkatern in De Bommelstee aanwezig is. De vader van Ross, destijds de politieman van Den Bommel, was nauw bij het verzet betrokken.
Tomas Ross is op 29 november in De Bommelstee om een lezing te houden over zijn werk en over Den Bommel in oorlogstijd. Ook signeert hij zijn nieuwste boek.
Na de presentatie van polderkatern IV is dit met veel kaarten en foto's geïllustreerde boekwerkje direct te koop. De prijs is 10,95 euro. Het is vervolgens ook verkrijgbaar bij een aantal boekhandels op het eiland.
De presentatie in De Bommelstee begint om 19.30 uur. Inloop vanaf 19.00 uur. De toegang is gratis.
Nog twee katernen
Sociëteit Rethorica heeft nog twee polderkaternen te gaan voordat de agrarische geschiedenis van Goeree-Overflakkee is vastgelegd. Er volgen nog delen over Dirksland, Herkingen, Melissant en Stellendam (deel V) en Goedereede en Ouddorp (deel VI).
