Op weg naar een circulaire ambachtsplaats
Joost van Welsenis begon Goed voor Goed in 2012. "Ik werkte in de zorg en liep daar helemaal vast in de bureaucratie. Het moet anders, dacht ik, en dat was het begin van een kleine kringloopwinkel. Er werkten drie mensen met een pgb. Een visie was er niet. Ik wist alleen dat een kringloopcentrum een verbindend middel is dat mensen aantrekt."
Organisch
"Goed voor Goed is organisch gegroeid tot wat het nu is. Steeds kwam er wat bij omdat het op onze weg kwam: een extra loods, een vestiging in Oude-Tonge, een boerderij, een winkel onder aan de dijk, een bierbrouwerij… Het was allemaal een beetje versnipperd. In 2018 was het tijd voor een visie: welke kant gaan we op als stichting?"
Het resultaat was een droombeeld voor het jaar 2025: Goed voor Goed blijft mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een zinvolle en leuke dagbesteding geven én zo veel mogelijk afgedankte spullen een tweede leven geven, maar is in dat jaar ook een toonbeeld van hoe de circulaire economie werkt. "Een circulair eiland met een kringloopgebouw, gebouwd door mensen van het eiland en geïntegreerd in alle afvalstromen", omschrijft Van Welsenis het droombeeld, waar ook de gemeente Goeree-Overflakkee en Smart Water hun handtekening onder plaatsten.
En toen kwam de landelijke prijsvraag, onderdeel van het Rijksprogramma VANG: Van Afval Naar Grondstof. De opdracht was: maak een plan voor de ontwikkeling van een circulair ambachtscentrum. Voor de tien gemeentes – die de inzendingen moesten doen – met de beste plannen, was er 75.000 euro beschikbaar. Smart Water attendeerde Goed voor Goed op de prijsvraag.
Sociale component
Er waren heel veel deelnemers, maar over het plan van Goeree-Overflakkee en Goed voor Goed had de jury weinig twijfels. Mede door de sociale component behoorde het eilandelijke initiatief tot de tien uitverkoren inzendingen. "In dit plan staan mensen centraal die met de juiste begeleiding een plek hebben kunnen vinden in de maatschappij. Die duidelijke koppeling met milieudoeleinden maakt dit plan interessant", aldus de jury.
Het plan bestaat uit verschillende onderdelen. Voor één onderdeel heeft Goed voor Goed de eerste stappen al gezet. Joost van Welsenis: "Op de milieustraat van de gemeente staat een container voor spullen die naar de kringloop kunnen voor hergebruik. Mensen van Goed voor Goed zijn er om bezoekers van de milieustraat erop te attenderen en om spullen in ontvangst te nemen. Het loopt heel goed. Die bak moet een gebouwtje worden, een werkplek waar we de goederen kunnen verwerken, testen, demonteren en opknappen. Een goed voorbeeld is een eettafel met een glasplaat en een metalen onderstel. Die kan niet in de ijzerbak vanwege het glas en niet in de glasbak vanwege het metaal, dus verdwijnt de tafel in zijn geheel in de brandbare fractie. Dat kan anders: scheiden bij de bron, demonteren, afvoeren en hergebruiken." De overheid promoot de samenwerking tussen kringloopzaken en milieustraten. De VANG-prijsvraag is daar een uiting van.
Doe Het Samen
Een tweede onderdeel van het plan voor een circulair ambachtscentrum is een Doe Het Samen Winkel. Die is Goed voor Goed aan het realiseren in de vergrote vestiging in Oude-Tonge. "Een doe-het-zelfzaak, maar dan om samen te klussen en voorwerpen te maken van tweedehands bouwmateriaal, bijvoorbeeld van de gemeentelijke stort en van partners uit de bouwwereld. We gaan er bijvoorbeeld bouwmaterialen verkopen, hout op maat zagen voor klanten en oude fietsen opknappen. Mensen met een krap budget kunnen er al een fiets kopen voor 50 euro."
Onderdeel drie is echt innovatief. "In het Fab Lab gaan we nieuwe producten ontwikkelen. Samen met het onderwijs, met de beroepscampus is al contact gelegd. Wat voor nieuwe producten? Voorbeelden voor ons zijn isolatiemateriaal uit oude spijkerbroeken of plastic uit de 3D-printer."
Het ideaal, zegt Van Welsenis, is om Goeree-Overflakkee circulair te maken en geen afval het eiland te laten verlaten. Of dat voor honderd procent lukt is nog maar de vraag, maar de ambitie is er. Een andere ambitie is te laten zien wat je met tweedehands spullen of overtollig materiaal kunt doen. "Foute kozijnen uit de nieuwbouw, daar kunnen we wel wat mee. Net zoals met het extra doosje tegels voor de badkamer, dat overblijft en anders zou worden weggegooid. Het kan alle kanten op, en dat is superleuk."
Het allerbelangrijkste
"Waarom wij dit allemaal doen? Het allerbelangrijkste is dat we onze mensen een goede werkplek willen geven om ze op weg te helpen. Dat gaan we nu professioneler neerzetten. Daarnaast is het heel mooi voor Goeree-Overflakkee als er een circulair ambachtscentrum komt. We moeten echt die kant op, want er wordt nu zó gigantisch veel weggegooid… We hebben twee jaar de tijd om ons plan te realiseren." Als alles verloopt zoals bedacht, is er minder afvalverbranding nodig en gaat de eilandelijke CO2-uitstoot naar beneden.
Bij Goed voor Goed – dat nu werk biedt aan 180 mensen – staat nog meer op stapel. Zoals: een verhuizing van de Simon Stevinweg naar de Gerard Walschapstraat en het klaarstomen van een nieuwe locatie voor brouwerij Solaes in de voormalige cichoreifabriek Ceres in Ouddorp.
