"Mijn werk is kijken, kijken en nog eens kijken…"
De in Stad aan 't Haringvliet wonende Tom Visser is coördinator van de Toezichthouders van Natuurmonumenten. Hij is de enige full-time toezichthouder. De overige drie collega's vervullen deze functie parttime. Het werkgebied van Visser ligt grofweg langs beide oevers van het Haringvliet en de duinen van Goeree, waaronder ook het Volgerland valt en het eiland Tiengemeten. Zijn werk doet hij te voet, met de dienstwagen of het patrouillevaartuig op het Haringvliet.
Het waterrijke en uitgestrekte werkgebied van Natuurmonumenten in deze regio vraagt om voldoende toezicht. En daarbij gaat het niet alleen maar om bezoeker te corrigeren als ze overtredingen begaan. "Mijn werk is kijken, kijken en nog eens kijken…", legt Visser uit. De boswachters die in zijn werkgebied actief zijn, hebben allemaal verschillende taken, waardoor ze lang niet altijd in het gebied actief zijn. Dan kunnen er situaties ontstaan waarbij er toch ingegrepen moet worden. Een voorbeeld hiervan kwamen we tegen toen we met de dienstauto door het bos bij Evides (waterleidingterrein) reden. Een kruin uit de boom was op het voetpad gevallen, waardoor er een gevaarlijke situatie was ontstaan. Tom Visser maakt de weg vrij, maakt foto's en stuurt die door naar een collega, want voor de veiligheid van de wandelaars moet er actie worden ondernomen.
Rust
Tijdens zijn werk komt Tom Visser natuurlijk veel met verschillende soorten mensen in aanraking. Meestal treedt hij op als mensen zich op verboden terrein begeven. Want ondanks dat er veel terreinen van Natuurmonumenten vrij toegankelijk zijn, dienen de bezoekers zich wel aan regels te houden. Zo is er tijdens de broedtijd van vogels een deel van de Kwade Hoek verboden terrein. "Deze maatregelen worden genomen om de rust van broedende vogels te waarborgen". Niet iedereen houdt zich aan dat verbod en dan moet er opgetreden worden. Dit geldt ook voor de gebieden waar alleen maar op de paden mag worden gelopen. "Als ik de mensen aanspreek en ze uitleg waarom dat verbod is ingesteld, begrijpt men het meestal wel. Of ze verontschuldigen zich omdat ze een bord niet hebben gezien". Ook zijn er plaatsen waar het verboden is om honden los te laten lopen, dit eveneens ter bescherming van de daar aanwezige dieren. Tom vertelt dat hij niet direct naar zijn bonnenboekje grijpt om een bekeuring uit te schrijven als hij een overtreding ziet. Hij probeert eerst in gesprek te gaan, maar in sommige gevallen helpt dat niet en dan moet er bekeurd worden. In de zomermaanden komt het regelmatig voor dat mensen met een tentje het natuurgebied intrekken en dan bijvoorbeeld op de Kwade Hoek overnachten. Natuurlijk is dit verboden, evenals het rijden met crossmotoren. Daar staat tegenover dat, in tegenstelling tot wat wel eens beweerd wordt, mensen wel bramen mogen plukken voor eigen gebruik. Tom schat dat hij per jaar ongeveer dertig bekeuringen uitschrijft voor gewone overtredingen en tien voor zwaardere gevallen.
Richting misdrijven
Naast het betreden van verboden gebied, zijn er ook de 'traditionele' zaken die niet meer onder de noemer overtreding vallen, maar richting misdrijven gaan. Visser noemt dan de stroperij of het illegaal vissen met apparatuur die verboden is. Er worden soms wel eens reeën gestroopt of zoals enkele jaren geleden werden er op de Kwade Hoek bijzondere vogels gevangen met behulp van lijmstokken. Bij dergelijke omvangrijke zaken wordt ook de politie ingeschakeld. Dit was ook het geval toen twee jaar geleden een hennepkwekerij in het duingebied van de Kwade Hoek werd ontdekt.
Tom Visser en zijn collega's merken een aantal 'onregelmatigheden' in hun gebied zelf op. Maar omdat het zo'n groot gebied is (6.000 ha), kunnen ze niet overal tegelijk zijn. "Veel melding van zaken die niet in de haak zijn, krijgen we van bezoekers van het gebied en dat vinden wij heel fijn. De vaste bezoekers van de natuurgebieden valt het snel op als er verdachte situaties zijn. Zo waren er een tijdje geleden onderzoekers bezig met het monitoren van vis. We kregen hierbij wel tien telefoontjes van bezoekers die dit wel verdacht vonden. Gelukkig konden we zeggen dat dit niet illegaal was".
Hij oefent vier keer per jaar met de politie mee. Dit is een vereiste, omdat hij bewapend is met een pistool, handboeien en pepperspray.
Vandalisme
Met vandalisme rondom de gebieden van Natuurmonumenten blijkt het mee te vallen. Er worden wel eens wat vernielingen gepleegd of graffiti aangebracht. Ook het nog niet zo lang bestaande vogelobservatorium Tij heeft nog niet te lijden gehad onder vandalisme. "We hebben daar ook camera's hangen, dus als er iets zou gebeuren kunnen we snel ter plaatse zijn". De toezichthouders van Natuurmonumenten zijn ook 's nachts en in het weekend actief. 's Nachts gaan ze niet alleen op stap, maar - voor de veiligheid - met z'n tweeën.
Met de patrouilleboot van Natuurmonumenten is Visser regelmatig op het Haringvliet te vinden. Hij controleert dan of pleziervaarders zich niet in verboden gebied bevinden. Daarnaast wordt gekeken of er niet illegaal wordt aangelegd in één van de havens van Tiengemeten.
Visitekaartje
Omdat de toezichthouders zich altijd in het werkgebied bevinden, zijn ze ook het visitekaartje van Natuurmonumenten. Dit blijkt ook tijdens het rondje door het duingebied. Onderweg komen we een man en een vrouw tegen die met de fiets verdwaald zijn en op een wandelpad zijn terechtgekomen. Ze worden vriendelijk de weg gewezen. Een eind verderop vraagt een familie naar een bepaalde locatie waar ze vroeger wel eens waren geweest. Vervolgens houdt een vrouw licht in paniek de auto aan. Iemand heeft haar gehuurde skelter zomaar meegenomen toen ze even in de duinen waren. We waren de skelter met andere berijders net daarvoor tegengekomen, dus draait de toezichthouder zijn auto om om de 'gestolen skelter' op te sporen. Die wordt bereden door een Duitse familie, die dacht dat het vervoermiddelen waren die iedereen mocht gebruiken. Na excuses brengen ze de skelter terug naar de huurder.
Tijdens zijn werk geniet Tom zichtbaar en dat komt volgens hem omdat hij werkt in het 'mooiste gebied van Nederland'. En samen met de collega's, de vrijwilligers en de bezoekende natuurliefhebbers wil hij er voor zorgen dat het gebied haar prachtige en gastvrije uitstraling blijft behouden.
