32 tractoren vanaf het eiland naar Den Haag
Zeker het idee van D66 over de halvering van de veestapel speelde voor hem een grote rol. "Wij worden tot oorzaak gemaakt van alle problemen die er zijn, stikstofuitstoot bijvoorbeeld. Maar ik hoorde vanmiddag nog iemand zeggen dat je es een nachtje in een varkensstal moet slapen. De volgende dag ben je na een douche weer het hoentje. Maar als je hetzelfde probeert in een garage met draaiende motors haal je de morgen niet, hoor.''
Spuigaten uitlopen
Ook akkerbouwer René Kardux uit Melissant is het niet eens met de huidige regelgeving. "De gewasbeschermingsmiddelen moeten er helemaal uit, terwijl de regelgeving met de spuitmachines ook steeds strakker wordt. Daarnaast worden wij beschuldigd van de uitstoot van grote hoeveelheden stikstof, maar dat is lang niet zo hoog als beweerd wordt.''
Tijdens de toespraken van een aantal Tweede Kamerleden gingen hij en veel anderen met zijn rug richting het podium staan. "Dat was een bewust statement. We voelen ons in een hoek gedrukt. Door alle regelgeving en overbodige administratie gaat het de spuigaten uitlopen.'' Is het dan nog wel leuk om boer te zijn? "Zeker wel. Het is een hartstikke mooi beroep, je bent buiten en hebt vrijheid. Maar deze maatregelen moeten een halt worden toegeroepen.''
Bus vol boeren
De Baar en Kardux zijn met een groep van het eiland gegaan. "De afgelopen tijd hebben we de koppen bij elkaar gestoken en met elkaar afspraken gemaakt. Er zijn van het eiland 32 tractoren richting het Malieveld gegaan, plus een bus vol met boeren.'' Om op tijd te zijn, vertrokken ze rond vier uur 's nachts vanaf landbouwbedrijf De Wit in Dirksland.
Vooraf hadden ze nagedacht over de route. De akkerbouwer: "We wilden de andere weggebruikers zo min mogelijk tot last zijn. Nu staan veel burgers achter ons, en dat moeten we zo zien te houden. Samen sta je sterker.'' Ze namen geen hoofdwegen, maar gingen binnendoor. Door het Westland ging het over de N-wegen richting de demonstratie. Op twee kilometer buiten Den Haag werd de groep staande gehouden door de politie. De pluimveehouder: "Toen is er druk overlegd en na een halfuur konden we tóch het terrein op. Dat gaf wel voldoening.''
Inkrimping veestapel
In eerste instantie was er een vergunning voor 75 trekkers, maar dit werden er uiteindelijk rond de 2200. In totaal waren er meer dan tienduizend mensen aanwezig. In de ochtend werd er vooral veel rondgehangen en contact gelegd met collega's uit heel het land. De Baar: "De tijd ging eigenlijk best hard.'' Om 13.00 uur waren er een aantal toespraken. De minister sprak, en ook enkele Tweede Kamerleden van verschillende partijen voerden het woord.
Kardux heeft wel de indruk dat de boodschap is overgekomen. "Behalve bij D66 en GroenLinks.'' De Baar is kritischer, zeker op minister Carola Schouten (CU) van Landbouw. De minister benadrukte dat onder haar ministerschap wat haar betreft geen halvering van de veestapel komt. Er klonk luid gejuich van het veld. "Maar dat zijn toezeggingen, daar hebben we niet zoveel aan. Ze heeft het over geen halvering, maar dat zegt nog niet hoeveel er dan wél weg moeten. Ze moet gewoon zeggen: er komt helemaal geen inkrimping op de veestapel.''
Middelvingers
Toch was de reactie vanuit het publiek nog niets vergelijken met toen Kamerleden van D66 en GroenLinks het woord namen. Er werd geclaxonneerd, luid gejoeld en geschreeuwd, knalvuurwerk afgestoken en behoorlijk wat middelvingers opgestoken in de richting van de sprekers. Over het algemeen was de sfeer echter gemoedelijk, bijna gezellig te noemen – als boeren onder elkaar. Aan de rand van het Malieveld was een klein tegenprotest georganiseerd, waar vijftien mensen onder politiebewaking met borden en megafoons hun boodschap van forse inkrimping van de veestapel probeerden kracht bij te zetten.
De Baar: "Na de toespraken was het klaar, en wil je naar huis. We hebben even gewacht en kregen op een gegeven moment van de politie te horen dat we naar huis konden via de A12.'' Om iets voor zevenen was de groep weer op het eiland. "We zijn met z'n allen verse friet wezen eten bij Hetty's. Die zagen ons al aankomen: op een gegeven moment kwamen er geen auto's meer langs. Toen ze kwamen kijken, zagen ze een hele sliert trekkers aankomen, haha! Daar hebben we ook een groepsfoto gemaakt.''
Strijdbijl
Tijdens de demonstratie is er een usb-stick overhandigd aan de minister, met daarop de eisen van de boeren. Over dat ze geen verdere inkrimping van de veestapel willen bijvoorbeeld, en dat onwerkbare regels worden herzien in afstemming met de sector. "Er is nu een ultimatum van vier weken afgesproken, dan moeten ze met afspraken komen. Dat wachten we nu af. Intussen zijn we verenigd in Farmers Defence Force, en aan de daarin gemaakte afspraken houden wij ons."
Terugkijkend vinden zowel De Baar als Kardux het een geslaagde actie. De eerste: "We hebben ons netjes gedragen, en op een keurige manier een statement gemaakt. Nu hopen we op een goed resultaat. En anders gaan we terug.'' Kardux: "Als het nodig is, gaan we zeker door. Halverwege de strijdbijl begraven heeft geen zin.''