Doorlaat Brouwersdam 2025 in gebruik
Goeree-Overflakkee - Burgemeester en wethouders hebben ingestemd met het conceptadvies Bestuurlijk Overleg Getij Grevelingen, dat aan de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) wordt aangeboden. De gemeenteraadsfracties hebben inmiddels het zogenoemde toelichtingsdocument ontvangen. Hierin wordt informatie verstrekt over de verdiepingsslag die inmiddels gemaakt is op de vragen rond het voorgenomen getijherstel op de Grevelingen en over de voortgang van de gemaakte afspraken. De planning is dat de doorlaat in de Brouwersdam in 2025 in gebruik kan worden gesteld.
Tekst: Jaap Ruizeveld
In de toelichting voorlopig advies MIRT-getij Grevelingen staat dat het bestuurlijk overleg getij Grevelingen tot het vertrouwen is gekomen om alle belangen te kunnen bedienen. Met de gevonden richting wil het bestuurlijk overleg de minister van Infrastructuur en Waterstaat adviseren om in november van dit jaar een MIRT-2 besluit te nemen. Daarmee kan, als vervolg op de eerste fase van verkenning, het project Getij Grevelingen starten met de planuitwerkingsfase. Belangrijk aspect in de nu gezette stappen, is dat er voor het eerst integraal gekeken is naar de opgave voor Natura 2000, waterkwaliteit en de gevolgen van de stijging van de zeespiegel. Dat is een vernieuwende stap voor Getij Grevelingen én voor het toekomstbestendig maken van alle grote wateren in Nederland, aangezien dit project koploperproject is in de programmatische aanpak Grote Wateren. In het document wordt aangegeven dat de oorspronkelijke inzet - maximale 50 cm getijslag - overigens niet haalbaar is zonder groot verlies aan natuurwaarde op de oevers. Als scenario wordt nu een verschil tussen hoog en laag water van 30 tot 40 centimeter vermeld.
Twee varianten
In het advies aan de minister stelt het bestuurlijk overleg voor om in de genoemde planfase twee varianten nader uit te werken. Een doorlaat als getijdencentrale en een doorlaat met als optie om daar later een getijdencentrale in te bouwen. De andere variant, een simpele doorlaat, is nu komen te vervallen. Aanleiding voor het getijherstel is de noodzaak om de waterkwaliteit drastisch te verbeteren, om het voedselweb en de daarvan afhankelijke ecosystemen in stand te houden ofwel te herstellen.
Nieuw Deltawerk
De daarvoor benodigde doorlaat in de Brouwersdam zorgt niet alleen voor de toestroom van zuurstofrijk water, maar is op zichzelf een innovatief nieuw Deltawerk, dat kansen biedt voor energieopwekking door een getijdencentrale, betere waterhuishouding door nauwkeuriger peilbeheer en een kwaliteitsimpuls voor activiteiten op en rond het meer, zoals watersport, recreatie en visserij. Kortom, een integrale regionale ontwikkeling van importantie en betekenis. Voorlopige resultaten van onderzoek laten zien dat er een substantiële innovatie- en daarmee exportwaarde in het project zit. Zo zijn er wereldwijd tien meren en 451 delta's die aan de voorwaarden voldoen voor vergelijkbare oplossingen voor verbetering van de waterkwaliteit met behoud van waterveiligheid bij zeespiegelstijging en met de mogelijkheid voor het opwekken van duurzame getijdenenergie.
Strandbehoud
In het Bestuurlijk Overleg Getij Grevelingen zijn de beide ministeries, de provincies Zeeland en Zuid-Holland, de gemeenten Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee en Staatsbosbeheer als eigenaar en beheerder van gronden rond de Grevelingen vertegenwoordigd. Waterschappen Hollandse Delta en Scheldestromen zijn betrokken. Begin dit jaar werd de bestuurlijke samenwerkingsovereenkomst voor het project ondertekend. Hierin is een voorwaarde verwerkt van de gemeenten Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland dat bij het realiseren van een getijdencentrale in de doorlaat, er maatregelen worden genomen om het strand aan de zeezijde van de Brouwersdam te behouden. Met betrekking tot het beschikbaar stellen van extra financiële middelen, naast de al eerder gereserveerde 1 miljoen euro wordt, zo stelt het college Goeree-Overflakkee, nader onderzoek verricht. Ook Schouwen-Duiveland heeft 1 miljoen toegezegd.
Financiële haalbaarheid
De financiële haalbaarheid is de afgelopen maanden sterk verbeterd, staat in het toelichtingsdossier. Echter de huidige raming ligt nog boven het projectbudget dat inclusief risicoreservering in totaal € 139,5 miljoen bedraagt. Dit komt doordat er een meer strikte naleving van de Natura 2000 wetgeving noodzakelijk is dan voorzien bij de ontwerp-Rijksstructuurvisie en door het nieuwe inzicht dat klimaatverandering onderdeel is van de opgave Getij Grevelingen. Beiden hebben effect op de oorspronkelijke raming waarop het taakstellend budget is gebaseerd. In de afronding van de verkenningsfase en in de planuitwerkingsfase wordt onderzocht of deze kosten verder binnen het budget kunnen worden gebracht en zo nee, of aanvullende financiering mogelijk is binnen de mogelijkheden van de wettelijke kaders. Mocht bij de start van de planuitwerkingsfase over een en ander nog niet voldoende duidelijkheid bestaan, dan is het voorstel om een extra ijkmoment in te zetten halverwege de planuitwerking om de financiële haalbaarheid te toetsen. Daarbij wordt genoemd eventuele extra financieringsmogelijkheden door de deelnemende partijen.