'Niet over kleine zaken'
Het is onmogelijk om deze 684 pagina's in het bestek van deze bespreking recht te doen. Daarom volsta ik met een korte bespreking, die hopelijk uitnodigt om het boek aan te schaffen, te lezen en er u winst mee te doen. In verschillende bladen, tijdschriften etc. is aandacht besteed aan dit boek, op deze plaats een bescheiden bespreking.
Wat beschrijft deze studie?
De opinievorming in reformatorische kerken over de evangelische beweging en de charismatische vernieuwing. Vanaf de tweede helft van de jaren zestig van de twintigste eeuw ontwikkelde zich de evangelische beweging tot een duidelijk geprofileerde stroming in christelijk Nederland. De evangelische geloofsbeleving leidde tot een stroom van opinievorming in reformatorische kerken. Deze loopt uiteen van grote waardering tot scherpe kritiek
Rond de eeuwwisseling vond de charismatische vernieuwing in toenemende mate weerklank in verschillende reformatorische kerken. Dit stimuleerde opinievorming over Geestesgaven als profetie, tongentaal, gebedsgenezing en het uitdrijven van demonen.
In de opinievorming tekenen zich houdingen af, namelijk die van openstelling, worsteling en afweer. De eerste houding treffen we aan in de Nederlands Gereformeerde Kerken en naderhand ook in de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt). Binnen de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland en de Christelijke Gereformeerde Kerken zien we een worsteling. Een houding van afweer kenmerkt de Hersteld Hervormde Kerk en de Gereformeerde Gemeenten.
In de ontmoeting tussen evangelisch en reformatorisch komen specifieke theologische thema's aan de orde, zoals de soevereiniteit van God, de vrije wil, het werk van de Heilige Geest in de bekering, de visie op de kerk en de kinderdoop. In de verhouding reformatorisch en charismatisch komen tal van theologische onderwerpen aan de orde, zoals openbaringsleer, schriftvisie, christologie, pneumatologie en ambtsleer.
Dit alles leidt tot de vraag of de theologie gereformeerd blijft als er niet te verwaarlozen evangelische en charismatische invloeden zijn. Ook na het lezen van dit proefschrift blijft de vraag welke ontwikkelingen te verwachten zijn rond de eerder genoemde thema's.
Het boek zet in met een inleiding, probleemstelling, toelichting op de gebruikte begrippen, de uitwerking van de onderzoeksvraag en de opbouw van het onderzoek.
Hoofdstuk 1 is een historische inleiding, het tweede hoofdstuk handelt over opwekkingsbewegingen en de grote Protestantse kerken. Vervolgens opwekkingsbewegingen en de reformatorische kerken. Dan de plaats van Hervormd-Gereformeerden, Christelijke Gereformeerde Kerken, Gereformeerde Gemeenten, Gereformeerde kerken (Vrijgemaakt), Nederlands Gereformeerde Kerken. Hoofdstuk 9 is een evaluatie en perspectief.
Een epiloog, een samenvatting, zowel in Nederlands als Engels, een dankwoord en tenslotte bijlagen (lijst met afkortingen), lijst met geraadpleegde kerkelijke periodieken, bronnen, secundaire literatuur en tijdlijnen. Een omvangrijk notenapparaat, register van persoonsnamen en een Curriculum vitae.
Ds. J.M.D. de Heer is geboren in Stolwijk (1971), bezocht het Driestar College te Gouda, vervolgens studeerde hij theologie aan de Rijksuniversiteit te Leiden. In 1994 legde hij zijn doctoraal examen af met de bijvakken kerkgeschiedenis, Bijbelse theologie en Oude Testament. Na de vervulling van zijn dienstplicht werkte hij van 1996 tot 2001 als kerkredacteur bij het Reformatorisch dagblad. Zijn voornaamste werkterrein was de evangelische beweging. Mede door deze werkzaamheden verscheen in 2009 het boek : De evangelische beweging. Hij volgde van 2001 tot 2004 de opleiding tot predikant aan de Theologisch School van de Gereformeerde Gemeente te Rotterdam. Sinds 1 september 2004 is De Heere predikant van de Gereformeerde Gemeente te Middelburg-Centrum. Ds. De Heer is gehuwd en heeft drie dochters en twee zonen.
Tot slot enkele citaten uit de Epiloog (pag. 497):
Dat het in de ontmoeting met de evangelische beweging en de charismatische vernieuwing 'niet over kleine zaken' gaat is een overtuiging die niet veranderd is. In een tijd van relativering van de geloofsleer en de geschiedenis van de kerk is het van belang om deze fundamentele disputen te blijven kennen, omdat het juist hierin ging over de verhouding tussen God en de mens.
Het is daarom van het grootste belang om een geloofsleer en geloofsbeleving te hebben, die hartelijk instemt met de woorden van Paulus in Romeinen 11 : 36: 'Want uit Hem, en door Hem en tot Hem zijn alle dingen. Het zit in de gevallen mens om van zichzelf uit te gaan, zowel in het dagelijks leven als in de vragen rond het geloof. Al in de tijd van de apostelen bleek het noodzakelijk te zijn om het denken en beleven vanuit de mens de pas af te snijden. 'Niet uit de werken, opdat niemand roeme', schreef Paulus (Efeze 2:9). Wat uit de mens opkomt, is zondig en verkeerd, is arm en leeg. Juist daarom is het wonder zo groot dat God Drie-enig, om Christus wil, naar mensen opstandige schepselen, omziet en hen door Zijn Geest wederbaart en vernieuwt.
Een bijzonder waardevol boek, dat u niet in één keer uitleest, maar een geweldig naslagwerk is voor wie op een goed manier geïnformeerd wil worden over deze zaken. De schrijver is bijzonder door deze stof heen gekropen en is niet over één nacht ijs gegaan. Alles is nauwkeurig onderzoekt en voorzien van bewijsmateriaal.