Afbeelding
Foto:

Onverschrokken Zeeuwse dienstbode strijdt tegen onrecht

Deze strijdbare dame was de dochter van akkerbouwer en handelaar Jan Lokerse en Neeltje Louisse, die voor haar huwelijk werkzaam was als dienstbode. Neeltje heeft geen gemakkelijke jeugd. Als ze vier jaar oud is, sterven een broertje en zusje en een paar jaar later overlijdt haar vader. Via een 'dienstje' in Goes komt ze terecht in Amsterdam en later in Den Haag. Als tiener maakt ze al snel kennis met het onrecht dat dienstboden vaak trof in die tijd. Ze wordt beschuldigd van het breken van servies en staat van het ene op het andere moment op straat. Haar ontslag vormt het beginpunt van een leven dat in teken stond van strijd tegen onrecht.
In Amsterdam ziet ze dat veel dienstboden lijden onder de soms volslagen willekeur en het ontbreken van ontslagbescherming in hun betrekking. Het gebeurde niet zelden dat, na misbruik door de heer des huizes, dienstboden op straat kwamen te staan. Neeltje beschrijft de situatie die dan ontstond: de dienstbode kon nergens meer aan het werk komen wegens 'onzedelijk' gedrag en een aantal van hen kwam vervolgens in de prostitutie terecht om in het levensonderhoud van zichzelf en hun kind te voorzien.

Studies van het leven

In Amsterdam leert Neeltje Anton, de neef van de familie waar ze dient, kennen. Via hem komt ze in aanraking met deze 'aan lager wal geraakte' dienstboden. Ze probeert hen te helpen door met hen in gesprek te gaan en praktische hulp te bieden. Aangemoedigd door Anton, schrijft ze haar ervaringen op en protesteert openlijk tegen het onrecht dat ze ziet. Hoewel Anton, inmiddels afgestudeerd arts, en Neeltje diepe genegenheid voor elkaar koesteren, kan het niet uitdraaien op een huwelijk vanwege het standsverschil. Neeltje gaat vervolgens in Den Haag aan de slag. Intussen werkt ze aan haar boek: 'Studies van het leven'.
Ze komt in betrekking bij een alleenstaande man en raakt zwanger. En ondanks dat hij vrijgezel is, weigert hij met haar te trouwen of aansprakelijkheid voor het vaderschap op zich te nemen. Midden op het Binnenhof schiet ze de man neer om aandacht te vragen voor haar zaak en dat van de andere dienstboden die leiden onder onrecht. Ze wordt vrijgesproken en mede door haar toedoen komt de wet Loeff, hierin wordt onderzoek naar vaderschap en alimentatie vastgelegd, tot stand.
Deze biografische roman werd geschreven vanuit de ik-vorm. Het geeft een indringend beeld van een sterke vrouw in een tijd van onrecht tegen huispersoneel. Vlot geschreven, interessant boek, dat stemt tot nadenken, met als kanttekening een aantal expliciet beschreven scènes en de wat zwart-wit aandoende beschrijving van het kerkelijke leven in die tijd. Inclusief bronvermelding, verantwoording en tijdlijn.