Voor u gelezen: Troost bij verlies: 'Luisteren, luisteren en nog eens luisteren.'
Wat opvalt is dat het delen van verdriet een gemeenschappelijke vorm van troost is, waaruit de meesten in dit boek kracht putten.
Rouwdeskundige Manu Keirse geeft in dit boek zijn visie naar aanleiding van een enquête over troost bij verdriet. Voor dit doel kreeg een representatieve groep Nederlanders van 18 jaar en ouder een groslijst met uitspraken voorgelegd. Dit resulteerde in een Top Tien van do's en dont's voor het omgaan met verdriet.
Wat opvalt is dat in de TopTien van dingen die je beter niet kunt zeggen/doen vooral dingen staan die je beter niet kunt zéggen. En dat de Top Tien met dingen 'wel zeggen/doen' vooral dingen bestaat uit dingen dóen. Hieruit blijkt dus dat naast luisteren, iets doen met of voor een rouwende veruit de meeste troost lijkt te bieden. Welke dingen dat zijn, valt te lezen in de genoemde TopTien.
Wandelen
Manu Keirse, ook bekend van onder meer 'Helpen bij verlies en verdriet' (Lannoo, 2017) pleit ervoor om gemeenplaatsen, 'vormen en goedkope formules van bemoediging', te vermijden. 'Het meest troostvolle wat je kunt doen is luisteren, luisteren en nog eens luisteren.' En: 'troosten is te helpen leven met vragen'. (blz. 100).
Dat rouw bijna letterlijk een gebroken hart kan veroorzaken, blijkt uit het onderzoek van cardioloog Ivo van der Bilt. Hij deed onderzoek naar het fenomeen 'hartpijn', veroorzaakt door een heftige lichamelijk reactie, in de vorm van verminderde bloedtoevoer naar het hart, op een groot verlies.
Psychiater Bram Bakker en hoogleraar gezondheidspsychologie Andrea Evers gaan in op lichamelijke inspanning als therapievorm bij rouw. 'Verdriet hoort bij het leven. Maar verdriet beïnvloedt wel je leefstijl, je immuunsysteem, en dus je gezondheid. Bij alle ziektes en klachten zijn zowel brein- als lichaamsprocessen betrokken. (blz. 177). Gezondheidspsycholoog Evers vindt het terecht dat fysieke inspanning als therapievorm steeds serieuzer wordt genomen in de psychologie en psychiatrie. In dit opzicht wijst de schrijfster op de uitspraak van Bakker dat hij bij rouwverdriet eerst 'wandelen' voorschrijft en dan pas pillen.
De vier delen waaruit het boek is opgebouwd, verbeelden elk een vorm van troost: Hart, Hoofd, Boven en Handen. Met stillevens van Hans Withoos en bijdragen van troostdichter Boudewijn Betzema.
Troost
Als je iemand mist
2019, Kok Boekencentrum
192 blz., € 20,00
ISBN 9789023955146