Oud & Wijs: Arie Struik: "Platgetrapte planten wil niemand en vooral geen gegraai!"

22 maart 2019, 08:39

Arie Struik (1936) kan er over meepraten. En hoe! Als agrariër, maar ook als bestuurder in tal van organisaties en besturen, heeft een groot deel van zijn leven in het teken gestaan van bloembollen. De fotoalbums en stapels knipsels op tafel zijn tastbare herinneringen van een bijzonder leven. Samen met zijn broer nam hij ooit de boerderij Koornlust in Stellendam van zijn ouders over. Zijn broer woonde in de boerderij. Arie woonde samen met zijn in augustus overleden vrouw Ati in de bungalow, die ze ernaast lieten bouwen. Zijn broer werd uiteindelijk zwemleraar in Rotterdam, een lang verhaal. Het boerenwerk, de akkerbouw, kwam daarmee op Arie's schouders. Het land is in 2007 verkocht, de boerderij gesloopt en Arie gestopt met boeren. Maar vanaf de gemakkelijke stoelen in de woonkamer is door het weidse uitzicht over de polder heel gemakkelijk voor te stellen hoe het geweest moet zijn. Afhankelijk van het geteelde gewas, keek je dan zo vanuit de woonkamer naar de tulpen of naar het graan.

Druk

Arie Struik houdt van tulpen. Hij vindt ze prachtig, in een vaasje op tafel, maar vooral in de velden. De gele Strong Gold, een tulp die erom bekend staat dat hij lang mooi blijft, is zijn favoriet. "Aanvankelijk waren er op Goeree-Overflakkee helemaal niet zoveel tulpen te vinden. Dat is eigenlijk pas van de laatste dertig jaar. Het waren vooral gladiolen, die je hier overal zag", legt Arie uit. Vanaf 1957 werd op het eiland de Delta Flora georganiseerd, een gladiolententoonstelling met een wedstrijdelement, waar telers en boeren uit het hele land zich voor konden inschrijven. De Delta Flora, die later vooral bekendheid kreeg op de locatie van de visafslag in Stellendam, was bedoeld ter promotie van de gladiool. Door de huishoudbeurs, die in de hal ernaast gehouden werd, liepen de bezoekersaantallen flink op. Arie was tientallen jaren voorzitter van de Delta Flora. Het was een flinke klus. Er waren jaren dat er wel 42.000 bezoekers op de Delta Flora afkwamen. Arie: "Het was een prachtig evenement, maar als ik dagen voor de opening door een nagenoeg lege tent liep, voelde ik de druk wel, hoewel ik nooit echt ongerust was of alles op tijd af kwam."

Verdwenen

Het telen van gladiolen is best nog lastig. Arie legt uit: "De gladiool is gevoelig voor droogrot. Als dat eenmaal in je grond zit, is je perceel voor altijd ongeschikt voor gladiolen. Door de jaren heen werden er op Goeree-Overflakkee steeds minder geteeld. We moesten op een gegeven moment daarom voor de Delta Flora zelfs gladiolen uit andere delen van Nederland halen, omdat er hier niet voldoende waren. De laatste twee jaar is de Delta Flora nog in de Zeelandhallen georganiseerd. In 1993 is het evenement helemaal gestopt. Tegenwoordig worden hier en daar op het eiland nog wel gladiolen geteeld, maar dan voor de bloemen, niet meer voor de bollen. Die teelt is nagenoeg verdwenen. Mede door de droogrot zijn veel boeren overgestapt van gladiolen op tulpen. Er kwam ook een nieuwe techniek, het machinaal rooien met netten, wat ervoor zorgde dat je minder uitval had, maar het maakte bovendien dat je naast zandgrond ook op andere soorten grond tulpen kon kweken. Dat heeft de tulp op het eiland zeker een positieve impuls gegeven."

Pellen

Vroeger, in de tijd voor het machinaal rooien, was de tulpenteelt veel kleinschaliger. Logisch, als je bedenkt dat alles met de hand gebeurde, zoals het bollen pellen. Bij het pellen van de tulpenbol wordt de hoofdbol van de bijbol, de klister - het pootgoed voor het volgend jaar - gescheiden. Als er bollen gepeld moesten worden, liepen er bij Arie Struik wel vijftig schoolkinderen op het erf om te helpen. "In die tijd was ik bestuurslid van de eilandelijke bollenvereniging. Als we dan vergadering hadden, waren er wel vijftig boeren aanwezig. Ze hadden allemaal een klein stukje. Tegenwoordig zijn er op Flakkee bedrijven die in hun eentje al 100 hectare tulpen hebben. We hebben trouwens hier in Zuidwest Nederland, door de koele zomers en zachte winters door de invloed van de zee, wel een streepje voor in bollenland. Tulpenbollen uit deze regio bloeien eerder en dat levert extra geld op. Natuurlijk zijn bloembollen mooi en leuk, maar uiteindelijk draait het natuurlijk om omzet."

Gegraai

De gekkigheid dat tegenwoordig massa's mensen zich in de tulpenvelden begeven om foto's en selfies te maken, is echt van de laatste tijd. Arie kan zich in elk geval niet herinneren dat er vroeger hordes mensen met fototoestellen de velden in liepen. "Sterker nog, je was als kweker als de dood voor kruisbesmettingen. Je bleef uit de velden! Het is leuk als er aandacht en interesse voor je product is, maar als boer ben je echt niet blij met beschadiging van je gewas. Platgetrapte planten wil niemand en vooral geen gegraai! Want dat gebeurt ook, dat er wordt geplukt! Ik neem aan dat tulpenboeren er vast geen bezwaar tegen hebben als je op de kop van het perceel wat foto's maakt, maar niet erin!" Tijdens de tulpentocht vorig jaar stonden de percelen door het koude voorjaar nog niet in bloei. Dit jaar is de wandeltocht op 20 april. Arie verwacht dan wel bloeiende velden. "Op 30 april was vroeger ongeveer de laatste dag van de bloei. Dat was zo'n beetje de tijd dat je ging koppen." Het onthoofden van bloeiende tulpen is voor velen moeilijk om aan te zien. Veel mensen begrijpen ook niet waarom de velden vernield worden. "Tulpenvelden zijn natuurlijk prachtig om te zien, maar het gaat de boeren uiteindelijk om de bollenhandel. De bloemenpracht is bijzaak. De bloem trekt alle energie uit de bol. Door te koppen spaar je de krachten van de bol."

Ridder

Terwijl hij bladert in de stapels met krantenknipsels en foto's, schuift hij een stapeltje naar voren. "Kijk, als vicevoorzitter van de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB) mocht ik Audrey Hepburn, in 1990, een roomwitte tulp laten dopen. De tulp lag op een blauw kussentje en daar moest champagne overheen." Daar moeten mensen jaloers op zijn geweest. Audrey Hepburn was een wereldster, één van de beroemdste filmactrices van de twintigste eeuw, een stijlicoon en ambassadeur van UNICEF. Er passeren foto's: van de Floriade, waar hij er ook actief drie van in Nederland organiseerde, van het Binnenhof met Wim Deetman en Frans Weisglas bij een bloembak en er is een dierbare foto uit 2003 met oud-burgemeester Sinke van Goedereede. In Noordwijkerhout nam hij afscheid van de KAVB en ontving een gouden speld voor zijn verdiensten. "Dat ik daarnaast geridderd werd in de Orde van Oranje Nassau, daar was ik wel vreselijk door verrast," licht Arie toe. Alle bestuursfuncties brachten hem een gevarieerd leven, zeker tweeënhalve dag per week bracht hij door in de bollenstreek. "Niet al mijn functies waren agrarisch gerelateerd. Ik zat ook in het bestuur van de ijsbaan in Stellendam, van de huishoudschool in Ouddorp en de lagere school in Stellendam bijvoorbeeld. Ik ben trouwens ook nog 25 jaar organist geweest bij de Gereformeerde Gemeente in Ouddorp." Arie is blij dat het weer voorjaar wordt en de dagen lichter en langer. Hij heeft nog zo'n honderd potten fuchsia's, waar hij graag mee bezig is en een flinke tuin met drie kasjes, waar hij graag in werkt. Straks in het bollenseizoen gaat hij als hobby bij Mastenbroek in Sommelsdijk helpen. Hij heeft er zin in: aan de lopende band 'ziekzoeken'. Dan haalt hij de bollen met plekjes of ziektes eruit. Met zoveel ervaring kan hij dat waarschijnlijk zelfs met zijn ogen dicht.

Oud & Wijs

Voor de serie Oud & Wijs bezoekt Pauline Hof senioren, die met hun ervaring van toen hun licht laten schijnen op zaken van nu. In de zeventiende aflevering: Arie Struik uit Stellendam.