"Er zijn kinderen in groep acht die al softdrugs gebruiken"
Tekst: Martijn de Bonte | Foto's: Martijn de Bonte, Erwin Guijt
Drie wijkagenten Jaco Wilstra (Dirksland en Herkingen), Hans de Haan (Oude-Tonge en Nieuwe-Tonge) en Arjan Aarnoudse (Middelharnis) vertellen over de invloed van (drugs)verslaving. Operationeel Expert Wijkagent Sacha Houtman geeft uitleg over het beleid van de politie. Wijkagent Jaco Wilstra: "We kunnen wel zeggen dat we in ons werk dagelijks te maken hebben met de gevolgen van verslaving. Denk bijvoorbeeld aan vandalisme, agressie en inbraken."
Gesloten wereldje
Hans de Haan: "Het is vaak een kip-eiverhaal. Er spelen dan meerdere problemen, zoals psychische problemen, criminaliteit en verslaving. Het één veroorzaakt het ander. Op het eiland is het wel een probleem dat drugs voor mensen die in het 'circuit' zitten makkelijk verkrijgbaar is. Dat willen we graag aanpakken, maar daarvoor hebben we informatie nodig. En het wereldje is erg gesloten, mensen durven daardoor niet naar de politie te stappen." Zijn collega Jaco benadrukt dat melders altijd gebruik kunnen maken van Meld Misdaad Anoniem. Sacha Houtman werkt sinds twee jaar op Goeree-Overflakkee. Ze vertelt dat er in die periode zo'n tien meldingen zijn binnengekomen over drugshandel. "Mensen denken vaak: 'Dat weet toch iedereen, dat die persoon dealt', maar dat wil niet zeggen dat wij het als politie ook weten. En hoe meer concrete meldingen, des te meer bevoegdheden, bijvoorbeeld om de verdachte te schaduwen. Met iedere tip gaan we aan de slag. Dus een melding is nooit voor niks. "
Veel hulp beschikbaar
Arjan Aarnoudse merkt in zijn werk dat het een taboe is om over drugsverslaving of andere problemen te spreken. "Op het eiland houden de meeste mensen de vuile was het liefst binnen. Pas als je het echt met geen mogelijkheid meer schoon kan krijgen, wordt er hulp gezocht. Terwijl er juist in het traject daarvoor, als de problemen nog minder groot zijn, meer mogelijkheden zijn om de situatie op te lossen. Soms weten mensen ook niet waar ze terecht kunnen als ze erachter komen dat hun zoon of dochter drugs gebruikt. Maar bel gewoon de politie, de school, of de gemeente. Er staan allerlei professionals klaar om te helpen. Je hoeft het wiel niet zelf uit te vinden, er ligt al een hele stapel wielen klaar. Je hoeft het echt niet alleen op te lossen!" Sacha Houtman somt op: "Ouders, maar ook de minderjarigen zelf kunnen voor hulp contact opnemen met school maatschappelijk werk, Centrum voor Jeugd en Gezin en gezondheidsinstelling Antes.
Wees niet naïef
Naast drugs zien de wijkagenten ook alcoholmisbruik als een probleem. "We komen regelmatig 's nachts jongeren tegen van een jaar of 13, 14, die dronken op straat hangen. Als je dan de ouders opzoekt, zeggen ze dat hun zoon of dochter die nacht bij een vriendje ging slapen. Soms laten ze zelfs een foto zien die hun kind om tien uur 's avonds stuurde als bewijs dat ze naar bed gaan." Aarnoudse: "Wees niet naïef als ouders en zorg dat je weet waar je minderjarige kinderen uithangen. Andere ouders gaan er vanuit dat er op het eiland niks kan gebeuren, maar in de praktijk valt het niet mee wat er allemaal gebeurt op straat. En laat minderjarigen geen alcohol drinken, dat is gewoon gif en kan op die leeftijd blijvende schade veroorzaken."
Keiharde dealers
Wat de wijkagenten zorgen baart, is dat er op steeds jongere leeftijd drugs wordt gebruikt. Jaco Wilstra: "Ik weet van kinderen in groep acht die al softdrugs gebruiken." Hans de Haan: "In de praktijk zie je dat de stap van softdrugs naar harddrugs klein is." Arjan Aarnoudse: "En een dealer die softdrugs verkoopt, wil je ook heus wel aan een pilletje helpen. En de eerste keer hoef je er niet eens voor te betalen. Als je eenmaal in de scene zit, is het moeilijk om het bij een blowtje te houden." Jaco Wilstra: "De dealers gaat het echt alleen om het geld, die geven niks om een mensenleven."
Uit beeld verdwijnen
Zorgen zijn er om de groep jongeren tussen de 18 en 23 jaar. Die zijn voor de wet volwassen, vertrekken vaak uit het gezin waar ze zijn opgegroeid, zitten niet meer op school en verdwijnen daardoor uit beeld. De wijkagenten vertellen dat als ze de jongeren spreken, ze reageren dat ze heus wel weten wat ze doen en dat ze zo kunnen stoppen als ze dat willen. "Ze houden zichzelf voor de gek, want ze zijn gewoon verslaafd." Arjan Aarnoudse: "En geloof mij, niemand wil verslaafd zijn."
Lege lachgaspatronen
Jaco Wilstra is ook bezorgd over de opkomst van de synthetische drugs ghb. De drugs is vrij eenvoudig zelf te maken en is daardoor spotgoedkoop. "Maar het is echt troep. Je komt er moeilijker vanaf dan van heroïne." Hans de Haan vertelt over een 14-jarige jongen die door drugsgebruik in een psychose belandde en overal spoken zag die hem aanvielen. Een andere drug die steeds vaker wordt gebruikt is lachgas, tijdens hun rondes over het eiland komen de agenten regelmatig lege patronen tegen. Het is minder onschuldig dan het lijkt, een jongere van het eiland liep blijvende hersenbeschadiging op door het inhaleren van lachgas.
Achter de voordeur
De wijkagenten denken niet dat er op het eiland meer drugs wordt gebruikt dan in andere regio's of steden. De problemen spelen overal. Aarnoudse: "Wat je wel ziet, is dat mensen die zover in de problemen terecht komen dat ze op straat terecht komen, naar de stad gaan. Daar val je minder op als zwerver, ontmoet je lotgenoten en kun je 's nachts terecht in de nachtopvang van het Leger des Heils. Daardoor zijn de gevolgen van drugsverslaving in de stad beter zichtbaar dan op het eiland. Hier blijven veel problemen achter de voordeur, waardoor het misschien lijkt alsof ze niet bestaan. Sacha Houtman: "Door de gesloten gemeenschappen op het eiland willen veel mensen het zelf oplossen."
Hoewel de agenten vaak zien dat het gebruik van softdrugs leidt tot gebruik van harddrugs, is het moeilijk om tegen softdrugs op te treden. In Nederland mag je volgens de wet gewoon de gebruikershoeveelheid op zak hebben. "Alleen als we een minderjarige betrappen op het bezit van softdrugs, of iemand fouilleren die meer dan de gebruikershoeveelheid heeft, kunnen we het in beslag nemen."
Crimineel netwerk
Over de productie van drugs merken ze op dat de grote kwekerijen die op het eiland worden opgerold altijd onderdeel zijn van een crimineel netwerk. Hans de Haan: "Dat is echt niet voor eigen gebruik of om zelf te verhandelen. De mensen achter de grootschalige kwekerijen zijn vaak afkomstig van buiten het eiland. Als we dit probleem aan willen pakken, moeten verhuurders van panden ook alert zijn. Neem gewoon af en toe een kijkje in het pand dat je verhuurt, dan weet je zeker dat er niks misgaat. Want als we een kwekerij oprollen, blijft de verhuurder vaak achter met een flinke schadepost." Verhuurders kunnen op de website www.rotterdam.nl/goede-verhuur een heleboel praktische tips vinden om misbruik van hun pand te voorkomen.
De politie werkt nauw samen met de gemeente, het Dirkslandse ziekenhuis en andere partijen om alcoholmisbruik tegen te gaan. (Zie het artikel over de aanpak van de alcoholpoli.) Die aanpak is succesvol en wordt nu uitgebreid naar minderjarigen die onder invloed zijn van drugs.
Naar ziekenhuis brengen
Als er iemand onder de 18 wordt aangetroffen die onder invloed is van alcohol of drugs, maar de jongere niet 'out' is en er ook geen sprake is van vitale uitval, dan is vervoer met de ambulance niet mogelijk. Dan worden de ouders ingelicht door de politie met het verzoek om met hun kind naar het ziekenhuis in Dirksland te gaan. Houtman: "We hebben duidelijke afspraken met kinderarts Marieke Baks om de jongeren te controleren en indien nodig te behandelen. Indien we geen ouders of verzorgers kunnen bereiken, dan wordt de jongere door ons naar het ziekenhuis gebracht. Het is niet onze primaire taak om jongeren naar het ziekenhuis te brengen, maar we willen ze niet op straat laten liggen." Er wordt ook een melding gedaan bij Veilig Thuis en als er een strafbaar feit is geconstateerd, wordt bureau Halt ingeschakeld. "We zetten in op preventie onder jongeren. Want de jeugd is de toekomst van Goeree-Overflakkee."
Wees scherp
Om het tij te keren, denken de wijkagenten dat het belangrijk is om ouders goed voor te lichten. Arjan Aarnoudse: "Wat mij betreft wordt er al op het consultatiebureau gesproken over de gevaren van drank en drugs. Ouders moeten zich veel meer bewust zijn van wat er speelt onder jongeren." Jaco Wilstra geeft een praktijkvoorbeeld: "Een moeder benaderde mij omdat ze het vreemd vond dat haar minderjarige zoon opeens zoveel geld had. Er bleek inderdaad van alles aan de hand te zijn. Wees daarom scherp op alle signalen dat er iets niet klopt, zoals laat thuis komen, concentratieproblemen, slechte schoolprestaties en veranderend gedrag." Aarnoudse: Het is goed om vertrouwen te hebben, maar wees niet naïef."
Wat is lachgas?
Lachgas is de gangbare naam voor distikstofmonoxide (N2O), het wordt ook wel ballon(netje) genoemd. Het inhaleren van lachgas zorgt voor een korte, sterke roes. Vaak gaat de gebruiker de omgeving anders zien en klinken geluiden anders. Iemand kan lacherig worden, vandaar de naam 'lach'gas.
Lachgas is van oorsprong een narcosemiddel en pijnstiller en wordt nog steeds in de medische wereld gebruikt. Daarnaast wordt het gebruikt als drijfgas voor levensmiddelen en soms in de autosport om motorvermogen te verhogen. Het is verkrijgbaar in gaspatronen.
Lachgas is meestal verkrijgbaar in kleine zilverkleurige lachgaspatronen (voor slagroomspuiten). Op feesten wordt het soms via grote cilinders verkocht. Het gas wordt vanuit patronen of cilinder in ballonnen gespoten ('ballonnetje').
Lachgas inhaleren kan leiden tot een tekort aan zuurstof, dat kan zorgen voor misselijkheid, hoofdpijn, duizeligheid en zelfs bewusteloosheid. Vanwege de verslavende werking en de kwetsbaarheid van het brein bij jongeren wordt gebruik van lachgas sterk afgeraden.
Kijk voor meer informatie over drugs op www.drugsinfo.nl.
Bron: Trimbos-instituut
Serie: Witte eiland?
Klopt de bewering dat Goeree-Overflakkee 'het witte eiland' is? Eilanden-Nieuws onderzoekt in een artikelenserie de stand van zaken op het gebied van drugsgebruik. Onder andere hulpverleners, politie en een kinderarts vertellen over hun ervaringen.
Tip de politie
Weet u meer over de productie en/of handel in drugs, geef het dan door aan de politie. Dat kan telefonisch via 0900-8844. Anoniem melden kan via 0800-7000.
