Voor u gelezen: Een onberispelijke man
Van Raj-wees tot topadvocaat in Hongkong: het onberispelijke leven van 'Old Filth.'
Edward Feathers is in alles een onberispelijke man. Als topadvocaat met een glorieuze carrière in Hongkong behoort hij tot de Engelse upperclass. Anders dan zijn bijnaam 'Old Filth' (Failed in London, try Hongkong) doet vermoeden, klopt alles in het leven van Edward. Vermaard om zijn kennis, tot in de puntjes verzorgd en in het bezit van de juiste manieren – het plaatje is perfect.
Na de dood van Betty, zijn echtgenote met wie hij zo'n vijftig jaar lief en leed deelde, kijkt Edward terug op zijn leven. Met behulp van flashbacks schets de oude rechter een indrukwekkend beeld van zijn leven, te beginnen bij zijn vroegste jeugd.
Edward werd geboren in Brits Indië. Zijn moeder stierf in het kraambed en zijn vader is te zeer met zichzelf bezig, hij lijdt aan shellshock, overgehouden aan zijn periode in het leger tijdens de Eerste Wereldoorlog, om zich om zijn zoon te kunnen bekommeren.
Edward wordt ondergebracht in een kampong niet ver van zijn ouderlijk huis. Hier wordt hij opgevoed door Ada, de jonge dochter van zijn vroegere min. Met haar heeft hij een heel sterke band, die abrupt wordt verbroken als hij op vierjarige leeftijd naar Engeland wordt gestuurd. Edward spreekt alleen Maleisisch en na een intensieve Engelse taaltraining wordt hij op de boot gezet, vergezeld door tante May (een zuster van de missiepost die zich zorgen maakt over zijn opvoeding en de overtocht naar Engeland regelt) en twee nichtjes.
Terug naar Maleisië
In Engeland komt Edward samen met zijn nichtjes bij Ma Dibbs terecht. Deze pleegmoeder heeft wreedheid als tweede natuur. De kinderen worden mishandeld en Edward, die stottert sinds zijn traumatische scheiding van Ada, wordt voor straf regelmatig in de kast opgesloten.
De twee gewiekste Engelse tantes van Edward, zij wonen in de buurt van het pleeggezin en bemiddelden bij de plaatsing in een 'voordelig' pleegadres, bekommeren zich zo min mogelijk om het welzijn van hun eenzame neefje.
Edward is inmiddels getransformeerd tot een angstige, sombere jongen. Wat hem redt van de ondergang, pas later in het verhaal wordt duidelijk wie hier de hand in had, is de komst van 'Sir' die hem meeneemt en een plaats geeft op zijn school. Hier bouwt Edward zelfvertrouwen op en verdwijnt ook het stotteren. Hij raakt bevriend met Pat Ingoldsby en samen brengen ze menig weekend door in het ouderlijk huis van Pat. De schok is groot als Pat sneuvelt als piloot in de Tweede Wereldoorlog. Het is de vurige wens van Edward om ook in het leger te dienen. Maar vader Feather roept zijn zoon terug naar Maleisië. Door problemen onderweg moet het schip terug keren naar Engeland. Op de terugweg wordt Edward ernstig ziek en overleeft ternauwernood.
Terug in Engeland neemt de jonge Edward alsnog dienst in het leger en is het zijn taak zorg te dragen voor de veiligheid van de Engelse koningin.
Raj-wezen
Na de oorlog pakt hij zijn studie op en wordt succesvol advocaat in Hongkong. Na zijn pensionering gaat hij met Betty in Engeland wonen. Tot zijn afschuw wordt Terence Veneering, eveneens oud-advocaat in Honkong en aartsrivaal van Edward, zijn buurman.
Veneering is niet alleen zijn aartsrivaal in zaken. Er is ook iets met Betty en een parelsnoer waar Edward de vinger niet achter kan krijgen. Al mijmerend vraagt Edward zich af hoe goed hij zijn geliefde Betty feitelijk heeft gekend, wie hij zelf eigenlijk is en welke rol zijn rivaal Veneering in dit alles speelt.
Deze indrukwekkende roman ademt op en top de Britse sfeer. Ontroerend, meeslepend en soms komisch. Leerzaam voor wat betreft de geschiedenis van de Raj-wezen. Deze kinderen werden door hun welgestelde ouders vanuit de kolonies vaal al op heel jonge leeftijd naar Engeland gestuurd om in een pleeggezin te worden onderwezen in de Engelse taal en cultuur en zo tegelijkertijd te ontsnappen aan tropische ziekten. De kinderen vervreemdden vaak volledig van hun ouders.
Kritische noot is dat er in het boek een aantal keren een misplaatst woord wordt gebruikt.
In de volgende twee delen van deze trilogie, (Een trouwe vrouw en Laatste vrienden) wordt het verhaal vanuit het gezichtspunt van respectievelijk Betty en Veneering uit de doeken gedaan.
Een onberispelijke man
Jane Gardam
Uitgeverij Cossee
320 blz., € 23,99
ISBN 9789059367067